ماده ۳۷۲ قانون آیین دادرسی مدنی
ماده ۳۷۲ قانون آیین دادرسی مدنی: چنانچه رأی صادره با قوانین حاکم در زمان صدور آن مخالف نباشد، نقض نمی‌گردد.
مواد مرتبط
توضیح واژگان
- رای یا حکم است یا قرار.[۱] چنانچه رأی دادگاه راجع به ماهیت دعوا و قاطع آن به‌طور جزئی یا کلی باشد، حکم، و در غیر این صورت قرار نامیده می‌شود.[۲]
پیشینه
مشابه مفاد ماده ۳۷۲ قانون آیین دادرسی مدنی ذیل ماده ۵۶۸ قانون آیین دادرسی مدنی سال 1290[۳] و همچنین ماده ۵۶۲ قانون آیین دادرسی مدنی سال ۱۳۱۸ بیان شده بود.[۴]
نکات تفسیری دکترین ماده 372 قانون آیین دادرسی مدنی
در عمل به ماده ۳۷۲ قانون آیین دادرسی مدنی باید شرایط ماده ۹ قانون آیین دادرسی مدنی که قابلیت فرجام آرا را تابع قوانین مجرا در زمان صدور رای بیان کرده‌است، مورد توجه قرار داد.[۵][۶]
استثنای ماده ۳۷۲ قانون آیین دادرسی مدنی مواردی است که تسری قانون مؤخر بر رای فرجام خواسته در قانون جدید تصریح شده باشد.[۷] همچنین این ماده را می‌توان استثنایی بر اصل عطف به ما سبق شدن قوانین شکلی دانست زیرا در این ماده قرینه ای وجود ندارد که منظور از قانون حاکم در زمان صدور، منحصرا قانون ماهوی باشد بنابراین با این که قانون شکلی عطف به ما سبق می‌شود، ولی چنانچه رای دادگاه با قانون شکلی حاکم در زمان صدور منطبق ولی با قانون شکلی لاحق متضاد باشد، نقض نخواهد شد. با این وصف می‌توان گفت ماده ۳۷۲ در مورد قوانین شکلی استثنایی در برابر اصل تلقی می‌شود و این استثنا منطبق با حقوق مکتسبه هر یک از طرفین در فرایند دادرسی است .[۸]
انتقادات
اطلاق این ماده با ماده ۱۹۵ قانون آیین دادرسی مدنی سازگار نیست زیرا در این ماده، دلایل خلاف شرع حاکم در زمان انعقاد عقود و قراردادها لازم الاتباع شناخته نشده‌است.[۹]
مصادیق و نمونه ها
- برای معاملات اموال غیرمنقول سابقاً تنظیم سند رسمی لازم نبود و قانون ثبت اسناد و املاک سند رسمی را برای اثبات معاملات غیرمنقول لازم دانست پس اگر حکمی مبنی بر اثبات معامله مربوط به غیرمنقول با سند غیررسمی قبل از قانون ثبت اسناد و املاک صادر شده باشد چون برخلاف قانون زمان صدور حکم نبوده نقض نمی‌شود.[۱۰]
نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 372 قانون آیین دادرسی مدنی
 | محتوای مندرج در این قسمت توسط هوش مصنوعی تولید شده است. |
- رأی صادره باید با قوانین زمان خود هماهنگ باشد تا از نقض آن جلوگیری شود.
- رعایت قوانین حاکم در زمان صدور رأی اهمیت دارد.
- وجود سازگاری میان رأی و قوانین زمان صدور برای پایداری رأی ضروری است.
- نقض رأی صرفاً به دلیل تغییر قوانین پس از صدور امکان‌پذیر نیست.
- قانونی بودن رأی با معیار قوانین زمان صدور سنجیده می‌شود.
منابع
- ↑ علی مهاجری. آیین قضاوت مدنی در محاکم ایران. چاپ 5. فکرسازان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6405236
- ↑ ماده ۲۹۹ قانون آیین دادرسی مدنی
- ↑ علی رفیعی. روند نمای تقنینی قانون آیین دادرسی مدنی. چاپ 1. فکرسازان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2799320
- ↑ عباس زراعت. محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران. چاپ 3. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 564044
- ↑ عباس زراعت. محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران. چاپ 3. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 564048
- ↑ عبدالله شمس. آیین دادرسی مدنی (جلد دوم) (دوره پیشرفته). چاپ 24. دراک، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1346516
- ↑ عبدالله شمس. آیین دادرسی مدنی (جلد دوم) (دوره پیشرفته). چاپ 24. دراک، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1346744
- ↑ علی مهاجری. مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد سوم). چاپ 4. فکرسازان، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3961120
- ↑ عباس زراعت. محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران. چاپ 3. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 564060
- ↑ احمد متین دفتری. آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد دوم). چاپ -. مجمع علمی و فرهنگی مجد، -. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2508372