ماده ۴۹۱ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۴۹۱ قانون آیین دادرسی مدنی: چنانچه اصل دعوا در دادگاه مطرح بوده و از این طریق به داوری ارجاع شده باشد، درصورت اعتراض به رأی داور و صدور حکم به بطلان آن، رسیدگی به دعوا تا قطعی شدن حکم بطلان رأی داور متوقف می‌ماند.

تبصره - در مواردی که ارجاع امر به داوری از طریق دادگاه نبوده و رأی داور باطل گردد، رسیدگی به دعوا در دادگاه با تقدیم دادخواست به عمل خواهد آمد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۴۹۰ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۴۹۲ قانون آیین دادرسی مدنی

توضیح واژگان

• داوری: داوری در لغت به معنای حکومت میان مردم و قضاوت آمده‌است و در اصطلاح می‌توان آن را انصراف متخاصمین از مرجع قضایی به اعتبار نهاد توافقی برای رسیدگی به ماهیت دعوا تعریف نمود.

مطالعات تطبیقی

در «ماده ۸۰۱ قانون آیین دادرسی مدنی لبنان به دادگاهی که به اعتراض به رأی داور رسیدگی می‌کند اجازه داده شده‌است تا در حدود موضوع داوری رسیدگی کرده و حکم صادر نماید مگر اینکه طرفین دعوی به شکل دیگری توافق کرده باشند اما قانون آیین دادرسی مدنی ایران در این ماده اجازه را فقط در صورتی به دادگاه داده‌است که دعوا قبل از ارجاع به داوری در آن دادگاه مطرح شده باشد».

نکات تفسیری دکترین ماده 491 قانون آیین دادرسی مدنی

در رویه در صورتی که اصل دعوا که در جریان رسیدگی به داوری ارجاع شده‌است در دادگاه مطرح بوده، رسیدگی به اعتراض به رأی داور در دادگاه مذکور صورت می‌گیرد و در صورت ابطال رأی داور، مجدد رسیدگی به موضوع دعوا در همان دادگاه آغاز می‌شود و در این صورت مانعی برای تراضی مجدد طرفین برای ارجاع امر به داوری وجود نخواهد داشت. نکته‌ی دیگر آن که عده‌ای اعتبار امر مختوم را در مورد رأی داور مستند به متن قانون آیین دادرسی مدنی نمی‌دانند و معتقدند هر گاه پس از قطعی شدن رأی داور، دعوا دوباره اقامه شود و خوانده، با ارائه رأی قطعی داوری دادگاه را آگاه نماید، دادگاه به علت بی‌حقی خواهان، حکم علیه او صادر می‌کند نه بر اساس اعتبار امر مختومه رأی داور.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 491 قانون آیین دادرسی مدنی

1. اگر اصل دعوا در دادگاه مطرح بوده و به داوری ارجاع شود، در صورت اعتراض به رأی داور و صدور حکم بطلان، رسیدگی تا قطعی شدن حکم بطلان متوقف می‌شود.
2. توقف رسیدگی در صورت اعتراض به رأی داور و صدور بطلان آن، تنها برای مواردی است که دعوا از طریق دادگاه به داوری ارجاع شده باشد.
3. در صورتی که ارجاع به داوری از طریق دادگاه نبوده و رأی داور باطل شود، برای رسیدگی به دعوا نیاز به تقدیم دادخواست جدید به دادگاه است.
4. ارجاع دعوا به داوری می‌تواند از دو طریق: از طریق دادگاه و خارج از طریق دادگاه انجام شود.
5. بطلان رأی داور به اتمام فرآیند داوری نمی‌انجامد و نیاز به بررسی مجدد دعوا در دادگاه است.
6. در موارد ارجاع مستقیم (خارج از دادگاه) به داوری، پس از بطلان رأی، شروع فرآیند حقوقی مجدد در دادگاه با دادخواست انجام می‌گیرد.

رویه های قضایی

• رای دادگاه درباره اثر ابطال رای داوری بر صلاحیت داور (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۶۰۱۰۰۳)
• نظریه شماره ۷/۱۴۰۲/۴۰۲ مورخ ۱۴۰۲/۰۸/۲۹ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره ادامه روند رسیدگی داور پس از ابطال بخشی از رای داوری

مقالات مرتبط

• مطالعة تطبیقی جهات ابطال آرای داوری در حقوق ایران و فرانسه
• داوری در آثار استاد جعفری لنگرودی
• مسئولیت‌های مدنی داور