ماده ۲۹۰ قانون آیین دادرسی مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
فاطمه امیدی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ماده ۲۹۰ قانون آیین دادرسی مدنی''': | '''ماده ۲۹۰ قانون آیین دادرسی مدنی''': در هر موردی که رسیدگی به [[دلیل|دلایلی]] از قبیل تحقیقات از مطلعین و [[شاهد|گواهان]] یا [[معاینه محل|معاینه محلی]] یا هر اقدام دیگری که می‌بایست خارج از [[مقر دادگاه]] رسیدگی کننده به [[دعوا]] انجام گیرد و مباشرت [[دادگاه]] شرط نباشد، مرجع مذکور به [[دادگاه صالح|دادگاه صلاحیتدار محل]] [[نیابت قضایی|نیابت]] می‌دهد تا حسب مورد اقدام لازم معمول و نتیجه را طی [[صورت مجلس]] به دادگاه نیابت دهنده ارسال نماید. اقدامات مذکور در صورتی معتبر خواهد بود که مورد وثوق دادگاه باشد. | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۲۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}} | * {{زیتونی|[[ماده ۲۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}} | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۲۹۱ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}} | * {{زیتونی|[[ماده ۲۹۱ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}} | ||
== مواد مرتبط == | == مواد مرتبط == | ||
* [[ماده ۲۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی]] | |||
* [[ماده ۲۴۵ قانون آیین دادرسی مدنی]] | * [[ماده ۲۴۵ قانون آیین دادرسی مدنی]] | ||
* [[ماده ۲۹۱ قانون آیین دادرسی مدنی]] | |||
* [[ماده ۲۹۲ قانون آیین دادرسی مدنی]] | |||
* [[ماده ۲۹۳ قانون آیین دادرسی مدنی]] | |||
* [[ماده ۲۹۴ قانون آیین دادرسی مدنی]] | |||
== توضیح واژگان == | == توضیح واژگان == | ||
نیابت: در لغت به معنی جانشین شدن می‌باشد و در اصطلاح عملی حقوقی است که شخص به دیگری اختیار می‌دهد که به نام و برای او اعمالی را انجام و نتیجه حاصله را اعلام نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اصطلاحات تشریحی آیین دادرسی (کیفری-مدنی)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2137876|صفحه=|نام۱=فهیمه|نام خانوادگی۱= | [[نیابت]]: در لغت به معنی جانشین شدن می‌باشد و در اصطلاح عملی حقوقی است که [[شخص]] به دیگری اختیار می‌دهد که به نام و برای او اعمالی را انجام و نتیجه حاصله را اعلام نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اصطلاحات تشریحی آیین دادرسی (کیفری-مدنی)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2137876|صفحه=|نام۱=فهیمه|نام خانوادگی۱=ملک‌زاده|چاپ=2}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی (جلد اول و دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=نگاه بینه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1952836|صفحه=|نام۱=بهرام|نام خانوادگی۱=بهرامی|چاپ=11}}</ref> | ||
[[نیابت قضایی]]: «اعطای نمایندگی از طرف یک [[مرجع قضایی]] به مرجع قضایی دیگر به منظور تحقیق از [[متهم]] یا مطلع، جمع‌آوری [[سند|اسناد]] و [[مدرک|مدارک]]، انجام [[کارشناسی]]، [[بازداشت|توقیف]] متهم و ارسال کلیه اسناد جدید التحصیل به مرجع درخواست کننده» را نیابت قضایی گویند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجله پژوهش‌های حقوقی شماره 15 نیم سال اول 1388|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=822716|صفحه=|نام۱=موسسه مطالعات|پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> | |||
نیابت قضایی: «اعطای نمایندگی از طرف یک مرجع قضایی به مرجع قضایی دیگر به منظور تحقیق از متهم یا مطلع، جمع‌آوری اسناد و | |||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
مفاد این ماده در قانون آیین دادرسی مدنی سال ۱۲۹۰ مشابهی نداشته اما در قانون آیین دادرسی | مفاد این ماده در قانون آیین دادرسی مدنی سال ۱۲۹۰ مشابهی نداشته اما در [[ماده ۴۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۱۳۱۸]] در مورد مصادیقی از نیابت بحث شده بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=روند نمای تقنینی قانون آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2798428|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=رفیعی|چاپ=1}}</ref> | ||
== نکات تفسیری دکترین ماده 290 قانون آیین دادرسی مدنی == | |||
== نکات | شکل‌گیری [[نیابت قضایی]] با هدف کمک گرفتن یک دادگاه از دادگاه دیگر جهت تحقیقات لازم در [[حوزه قضایی]] دادگاه پذیرنده نیابت می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=573296|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=1}}</ref> نیابت قضایی را می‌توان به نیابت داخلی و نیابت بین‌المللی تقسیم نمود که نوع بین‌الملل آن بین محاکم دو کشور انجام می‌پذیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=573308|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=1}}</ref> در نیابت قضایی دادگاه نیابت دهنده چهارچوب موضوع نیابت را تعیین کرده و همراه با [[سند|اسناد]] و [[مدرک|مدارک]] به دادگاه نیابت گیرنده ارسال می‌نماید، دادگاه نیابت گیرنده در حدود موضوع مشخص شده و با همان ترتیبات قانونی که برای دادگاه نیابت دهنده در قانون مشخص شده‌است، موضوع نیابت را اجرا می‌نماید. در این ماده دادگاه نیابت گیرنده دادگاه صلاحیت دار محل نیابت معرفی شده‌است که منظور از آن دادگاه هم عرض با دادگاه اصلی یا دادگاه تالی می‌باشد (مثال: دادگاه تجدید نظر می‌تواند به دادگاه تجدیدنظر حوزه دیگر یا دادگاه عمومی آن حوزه نیابت دهد).<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=560576|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref> دادگاه نیابت گیرنده مکلف است مفاد نیابت را به‌طور کامل به انجام رساند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی (جلد دوم) (دادگاه‌های عمومی و انقلاب)|ترجمه=|جلد=|سال=1379|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1180836|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=1}}</ref> شایان ذکر است که در مورد شهرهای بزرگ که از چند مجتمع قضایی تشکیل شده‌اند نیازی به نیابت یک مجتمع به مجتمع دیگر نمی‌باشد مگر اینکه بر اساس مقررات قانونی هر مجتمع به حوزه قضایی تبدیل شده باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=سلسبیل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=474540|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref> نکته‌ی دیگر آن که در نیابت قضایی، وظایف و اختیارات قضایی دادگاه اصلی (مانند رسیدگی به دلایل و ..) قابل نیابت نمی‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی (جلد سوم) (دوره پیشرفته)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دراک|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1337880|صفحه=|نام۱=عبدالله|نام خانوادگی۱=شمس|چاپ=18}}</ref> | ||
شکل‌گیری نیابت قضایی با هدف کمک گرفتن یک دادگاه از دادگاه دیگر جهت تحقیقات لازم در حوزه قضایی دادگاه پذیرنده نیابت می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=573296|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=1}}</ref> | == نکات توضیحی ماده 290 قانون آیین دادرسی مدنی == | ||
در مورد این موضوع که آیا استماع [[شهادت]] قابل نیابت می‌باشد یا خیر، باید گفت با توجه به این ماده در صورتی که استماع شهادت صراحتاً مورد نیابت واقع شده باشد، استماع شهادت پذیرفته است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوا در امور مدنی و کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=تدریس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1640588|صفحه=|نام۱=عبدالرسول|نام خانوادگی۱=دیانی|چاپ=1}}</ref> | |||
در نیابت قضایی | == نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 290 قانون آیین دادرسی مدنی == | ||
{{هوش مصنوعی (ماده)}} | |||
در مورد شهرهای بزرگ که از چند مجتمع قضایی تشکیل شده‌اند نیازی به نیابت یک مجتمع به مجتمع دیگر نمی‌باشد مگر اینکه بر اساس مقررات قانونی هر مجتمع به حوزه قضایی تبدیل شده باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=سلسبیل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=474540|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref> | # رسیدگی به دلایلی مانند تحقیقات از مطلعین، گواهان یا معاینه محلی ممکن است نیاز به اقداماتی خارج از مقر دادگاه داشته باشد. | ||
# مباشرت دادگاه در انجام این اقدامات شرط نیست. | |||
در | # دادگاه می‌تواند به دادگاه صلاحیتدار محل، نیابت بدهد تا اقدامات لازم را انجام دهد. | ||
# نتیجه اقداماتی که دادگاه صلاحیتدار محل انجام می‌دهد باید طی صورت مجلس به دادگاه نیابت‌دهنده ارسال شود. | |||
== | # اعتبار اقدامات انجام شده وابسته به این است که مورد وثوق دادگاه نیابت‌دهنده باشد. | ||
== رویه های قضایی == | |||
* [[نظریه شماره 7/1400/369 مورخ 1400/04/26 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اجرای مجدد معاینه محلی توسط دادگاه بدوی]] | * [[نظریه شماره 7/1400/369 مورخ 1400/04/26 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اجرای مجدد معاینه محلی توسط دادگاه بدوی]] | ||
* [[نظریه شماره 1357/96/7 مورخ 1396/06/14 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | |||
== منابع | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{مواد قانون آیین دادرسی مدنی}} | {{مواد قانون آیین دادرسی مدنی}} | ||
[[رده:مواد قانون آیین دادرسی مدنی]] | [[رده:مواد قانون آیین دادرسی مدنی]] | ||
[[رده:دادرسی نخستین]] | [[رده:دادرسی نخستین]] | ||
[[رده:رسیدگی به دلایل]] | [[رده:رسیدگی به دلایل]] | ||
[[رده:نیابت قضایی]] | |||
[[رده:صورت مجلس]] | |||
{{DEFAULTSORT:ماده 1450}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۷ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۴۶
ماده ۲۹۰ قانون آیین دادرسی مدنی: در هر موردی که رسیدگی به دلایلی از قبیل تحقیقات از مطلعین و گواهان یا معاینه محلی یا هر اقدام دیگری که می‌بایست خارج از مقر دادگاه رسیدگی کننده به دعوا انجام گیرد و مباشرت دادگاه شرط نباشد، مرجع مذکور به دادگاه صلاحیتدار محل نیابت می‌دهد تا حسب مورد اقدام لازم معمول و نتیجه را طی صورت مجلس به دادگاه نیابت دهنده ارسال نماید. اقدامات مذکور در صورتی معتبر خواهد بود که مورد وثوق دادگاه باشد.
مواد مرتبط
- ماده ۲۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی
- ماده ۲۴۵ قانون آیین دادرسی مدنی
- ماده ۲۹۱ قانون آیین دادرسی مدنی
- ماده ۲۹۲ قانون آیین دادرسی مدنی
- ماده ۲۹۳ قانون آیین دادرسی مدنی
- ماده ۲۹۴ قانون آیین دادرسی مدنی
توضیح واژگان
نیابت: در لغت به معنی جانشین شدن می‌باشد و در اصطلاح عملی حقوقی است که شخص به دیگری اختیار می‌دهد که به نام و برای او اعمالی را انجام و نتیجه حاصله را اعلام نماید.[۱][۲] نیابت قضایی: «اعطای نمایندگی از طرف یک مرجع قضایی به مرجع قضایی دیگر به منظور تحقیق از متهم یا مطلع، جمع‌آوری اسناد و مدارک، انجام کارشناسی، توقیف متهم و ارسال کلیه اسناد جدید التحصیل به مرجع درخواست کننده» را نیابت قضایی گویند.[۳]
پیشینه
مفاد این ماده در قانون آیین دادرسی مدنی سال ۱۲۹۰ مشابهی نداشته اما در ماده ۴۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۱۳۱۸ در مورد مصادیقی از نیابت بحث شده بود.[۴]
نکات تفسیری دکترین ماده 290 قانون آیین دادرسی مدنی
شکل‌گیری نیابت قضایی با هدف کمک گرفتن یک دادگاه از دادگاه دیگر جهت تحقیقات لازم در حوزه قضایی دادگاه پذیرنده نیابت می‌باشد.[۵] نیابت قضایی را می‌توان به نیابت داخلی و نیابت بین‌المللی تقسیم نمود که نوع بین‌الملل آن بین محاکم دو کشور انجام می‌پذیرد.[۶] در نیابت قضایی دادگاه نیابت دهنده چهارچوب موضوع نیابت را تعیین کرده و همراه با اسناد و مدارک به دادگاه نیابت گیرنده ارسال می‌نماید، دادگاه نیابت گیرنده در حدود موضوع مشخص شده و با همان ترتیبات قانونی که برای دادگاه نیابت دهنده در قانون مشخص شده‌است، موضوع نیابت را اجرا می‌نماید. در این ماده دادگاه نیابت گیرنده دادگاه صلاحیت دار محل نیابت معرفی شده‌است که منظور از آن دادگاه هم عرض با دادگاه اصلی یا دادگاه تالی می‌باشد (مثال: دادگاه تجدید نظر می‌تواند به دادگاه تجدیدنظر حوزه دیگر یا دادگاه عمومی آن حوزه نیابت دهد).[۷] دادگاه نیابت گیرنده مکلف است مفاد نیابت را به‌طور کامل به انجام رساند.[۸] شایان ذکر است که در مورد شهرهای بزرگ که از چند مجتمع قضایی تشکیل شده‌اند نیازی به نیابت یک مجتمع به مجتمع دیگر نمی‌باشد مگر اینکه بر اساس مقررات قانونی هر مجتمع به حوزه قضایی تبدیل شده باشد.[۹] نکته‌ی دیگر آن که در نیابت قضایی، وظایف و اختیارات قضایی دادگاه اصلی (مانند رسیدگی به دلایل و ..) قابل نیابت نمی‌باشد.[۱۰]
نکات توضیحی ماده 290 قانون آیین دادرسی مدنی
در مورد این موضوع که آیا استماع شهادت قابل نیابت می‌باشد یا خیر، باید گفت با توجه به این ماده در صورتی که استماع شهادت صراحتاً مورد نیابت واقع شده باشد، استماع شهادت پذیرفته است.[۱۱]
نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 290 قانون آیین دادرسی مدنی
 | محتوای مندرج در این قسمت توسط هوش مصنوعی تولید شده است. |
- رسیدگی به دلایلی مانند تحقیقات از مطلعین، گواهان یا معاینه محلی ممکن است نیاز به اقداماتی خارج از مقر دادگاه داشته باشد.
- مباشرت دادگاه در انجام این اقدامات شرط نیست.
- دادگاه می‌تواند به دادگاه صلاحیتدار محل، نیابت بدهد تا اقدامات لازم را انجام دهد.
- نتیجه اقداماتی که دادگاه صلاحیتدار محل انجام می‌دهد باید طی صورت مجلس به دادگاه نیابت‌دهنده ارسال شود.
- اعتبار اقدامات انجام شده وابسته به این است که مورد وثوق دادگاه نیابت‌دهنده باشد.
رویه های قضایی
- نظریه شماره 7/1400/369 مورخ 1400/04/26 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اجرای مجدد معاینه محلی توسط دادگاه بدوی
- نظریه شماره 1357/96/7 مورخ 1396/06/14 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
منابع
- ↑ فهیمه ملک‌زاده. اصطلاحات تشریحی آیین دادرسی (کیفری-مدنی). چاپ 2. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2137876
- ↑ بهرام بهرامی. آیین دادرسی مدنی (جلد اول و دوم). چاپ 11. نگاه بینه، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1952836
- ↑ مجله پژوهش‌های حقوقی شماره 15 نیم سال اول 1388. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 822716
- ↑ علی رفیعی. روند نمای تقنینی قانون آیین دادرسی مدنی. چاپ 1. فکرسازان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2798428
- ↑ علی مهاجری. قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. فکرسازان، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 573296
- ↑ علی مهاجری. قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. فکرسازان، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 573308
- ↑ عباس زراعت. محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران. چاپ 3. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 560576
- ↑ سیدجلال الدین مدنی. آیین دادرسی مدنی (جلد دوم) (دادگاه‌های عمومی و انقلاب). چاپ 1. پایدار، 1379. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1180836
- ↑ علی عباس حیاتی. شرح قانون آیین دادرسی مدنی. چاپ 2. سلسبیل، 1385. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 474540
- ↑ عبدالله شمس. آیین دادرسی مدنی (جلد سوم) (دوره پیشرفته). چاپ 18. دراک، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1337880
- ↑ عبدالرسول دیانی. ادله اثبات دعوا در امور مدنی و کیفری. چاپ 1. تدریس، 1385. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1640588