ماده ۲۹۱ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۲۹۱ قانون آیین دادرسی مدنی: در مواردی که تحقیقات باید خارج از کشور ایران به عمل آید، دادگاه در حدود مقررات معهود بین دولت ایران و کشور مورد نظر، به دادگاه کشوری که تحقیقات باید در قلمرو آن انجام شود نیابت می‌دهد تا تحقیقات را به عمل آورده و صورت مجلس را ارسال دارد. ترتیب اثر بر تحقیقات معموله در خارج از کشور متوقف بر وثوق دادگاه به نتیجه تحقیقات می‌باشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۲۹۰ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۲۹۲ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۲۹۳ قانون آیین دادرسی مدنی

توضیح واژگان

نیابت قضایی: «اعطای نمایندگی از طرف یک مرجع قضایی به مرجع قضایی دیگر به منظور تحقیق از متهم یا مطلع، جمع‌آوری اسناد و مدارک، انجام کارشناسی، توقیف متهم و ارسال کلیه اسناد جدید التحصیل به مرجع درخواست کننده» را نیابت قضایی گویند.

پیشینه

در قانون پیشین مفاد این ماده ضمن ماده ۴۷۱ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۱۳۱۸ پیش‌بینی شده بود.

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

نیابت قضایی را می‌توان به نیابت داخلی و نیابت بین‌المللی تقسیم نمود که نوع بین‌الملل آن بین محاکم دو کشور انجام می‌پذیرد. در مقام تعریف، درخواست یک مقام قضایی داخلی از مقام قضایی کشور دیگر به منظور انجام امور قضایی در حوزه آن کشور را نیابت قضایی بین‌المللی گویند.

نکته‌ی دیگر آن که بین ایران و سایر کشورها قرادادهایی تحت عنوان تعاون قضایی وجود داشته که در مورد مسایل حقوقی و امور محاکم بین دو کشور قوانینی را مشخص نموده‌است، مانند تعاون قضایی میان ایران ترکیه و ایران و اتریش. مطابق این ماده دادگاه در صورتی می‌تواند نیابت قضایی به دادگاه خارجی اعطا نماید که بین ایران و کشور خارجی معاهده و قرارداد تعاون قضایی وجود داشته باشد، در غیر اینصورت برای دادگاه تکلیفی برای اعطا نیابت نبوده و دادگاه خارجی نیز تکلیفی برای رسیدگی به موضوع نیابت نخواهد داشت.

نکات توضیحی

با توجه به بخش انتهایی این ماده، ترتیب اثر بر شهادت استماع شده در نیابت قضایی بین‌المللی، در صورتی است که مورد وثوق قاضی باشد. بنابراین، «به صرف اینکه شهادت در نزد قاضی من بیده الحکم نیست»، نمی‌توان به مفاد شهادت خدشه‌ای وارد کرد.