ماده ۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی: هر دعوایی که در اثنای رسیدگی به دعوای دیگر از طرف خواهان یا خوانده یا شخص ثالث یا از طرف متداعیین اصلی بر ثالث اقامه شود، دعوای طاری نامیده می‌شود. این دعوا اگر با دعوای اصلی مرتبط یا دارای یک منشأ باشد، در دادگاهی اقامه می‌شود که دعوای اصلی در آن‌جا اقامه شده‌است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۸ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۴۲ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۴۱۳ قانون آیین دادرسی مدنی

توضیح واژگان

دعوای طاری: دعوایی است که پس از اقامه دعوای دیگر (اصلی) و ضمن رسیدگی به آن، تحت شرایطی، خوانده علیه خواهان (دعوای متقابل)، خواهان علیه خوانده (دعوای اضافی) هر یک از اصحاب دعوی علیه شخص ثالث (جلب ثالث) یا شخص ثالث علیه اصحاب دعوا یا هر یک از آنان (دعوی ورود ثالث) اقامه می‌نمایند.

ارتباط: در لغت به معنی «پیوستن چیزی به چیزی» و «ربط، بستن، بستگی، مواصلت کردن» تعریف شده‌است.

پیشینه

طواری دادرسی در قانون سابق زیر عنوان «امور اتفاقی» آمده بود. در حقوق ایران واژه طاری ترجمه وازه فرانسوی است که البته قانون آیین دادرسی مدنی ما در معانی مختلف اتفاقی (ماده ۱۹۷ قانون قدیم و ۱۰۸ قانون فعلی) و تبعی (در مواد ۵۰۳٬۵۴۴ و ۶۰۸ قانون سابق در پژوهش، فرجام و اعاده دادرسی تبعی و در ماده ۴۱۳ قانون جدید در اصطلاح فرجام تبعی) ترجمه شده‌است.

ماده ۱۴ قوانین موقتی اصول محاکمات حقوقی مصوب ۱۲۹۰ نیز، در باب دعوای طاری چنین بیان نموده بود: «ادعای متقابل یعنی دعوایی که در جواب دعوای مدعی اقامه می‌شود و مبتنی بر یک اساس و از یک منشأ ناشی شده یا به کلی مربوط به یکدیگر باشد راجع به همان محکمه صلحیه است که دعوای اصلی در آن جا اقامه شده‌است. ولی هر گاه ادعای متقابل نظر به مقدار مدعی به راجع به محاکم صلحیه نباشند حاکم صلح رسیدگی ننموده به طرفین اعلام می‌کند که به محکمه ابتدایی حقوق رجوع نمایند».

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

رسیدگی به دعوای طاری حتی اگر از صلاحیت ذاتی دادگاه بیرون باشد، باید در دادگاه رسیدگی کننده به دعوای اصلی اقامه شود و این دادگاه در صورت عدم صلاحیت ذاتی با صدور قرار اناطه، دعوای طاری را به مرجع صالح ارجاع می‌دهد. یکی از دعاوی طاری، دعوای متقابل است؛ یعنی دعوایی که خوانده در دفاع به عنوان طرح یک ادعا، در مقابل دعوای خواهان اقامه می‌نماید. دعوای متقابل مثل دعوای اصلی نیاز به دادخواست دارد. لیکن شایان ذکر است که طرح بعضی دفاعیات که مستقیماً به منظور بی‌اثر کردن دعوای اصلی مطرح می‌شود، دعوای طاری نیست و نیاز به دادخواست ندارد. مانند ادعای تهاتر، احتساب، صلح، فسخ، رد خواسته و امثال آن که بدون نیاز به تقدیم دادخواست دادگاه را موظف به رسیدگی خواهد کرد.

نکات توضیحی

دعوای اصلی آن است که دعوای معینی را بدواً تولید و ایجاد می‌کند و آن به وسیله دادخواست خواهان صورت می‌گیرد. دعاوی طاری چنانچه با دعوای اصلی مرتبط باشد، به طوری که اتخاذ تصمیم دادگاه نسبت به هریک از آن‌ها مؤثر در دیگری شود یا دعاوی مذکور منشأ واحد داشته باشند (ناشی از یک عقد) دادگاه صلاحیت‌دار برای رسیدگی به آن‌ها دادگاهی است که دعوای اصلی در آن مطرح شده‌است. یکی دیگر از دعاوی طاری، دعوای اضافی است که خواهان اصلی یا خوانده (خواهان دعوای تقابل) می‌تواند اقامه نماید.

رویه قضایی

• مستفاد از نظریهٔ شمارهٔ ۳۷۱۹۶۰، مورخ ۱۳۸۲/۰۴/۰۷، در صورتی که دو دعوا دارای ارتباط کامل باشند یا منشأ واحد داشته باشند، چنانچه دعوای اصلی قابل تجدیدنظر باشد به تبع آن دعوی طاری نیز قابلیت تجدیدنظر دارد.
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره دعوی بطلان طلاق به ادعای صوری بودن طلاق و رجوع از طلاق بائن یائسه
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره دادگاه صالح در دعوای اعتراض ثالث (دادنامه شماره ۱۴۰۱۰۶۳۹۰۰۰۰۲۱۵۸۸۸)

مقالات مرتبط

• ایرادِ امر مرتبط در آیین دادرسی مدنی ایران و فرانسه
• مطالعه تطبیقی اصل تناظر در حقوق ایران و فرانسه
• بررسی نحوه اقامه دعوای اضافی در حقوق ایران
• احکام دعوی جلب ثالث در دیوان عدالت اداری
• اثر ارتباط دعاوی در دادرسی مدنی
• دعوای‌اضافی
• اقامه دعاوی طاری در خارج از مهلت
• جمع و تفکیک بین دعاوی و مقایسه آن با تجزیه یک دعوی به چند دعوی در حقوق ایران و فرانسه