ماده ۲۴۸ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۲۴۸ قانون آیین دادرسی مدنی: دادگاه می‌تواند راساً یا به درخواست هر یک از اصحاب دعوا قرار معاینه محل را صادر نماید. موضوع قرار و وقت اجرای آن باید به طرفین ابلاغ شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

پیشینه

مفاد این ماده در ماده ۴۳۶ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۱۳۱۸ بیان شده بود، در قانون جدید بر خلاف قانون سابق معاینه محل و تحقیق محلی به دلیل وجوه اشتراک زیادی که میان آن‌ها وجود دارد در یک مبحث آمده‌است.

فلسفه و مبانی نظری

معاینه محل از این جهت که قاضی وقایع را لمس می‌کند و دلیل را با مشاهدات خود استحصال می‌نماید از دلایل بسیار مناسب برای کشف واقعیت دعوا می‌باشد و باعث اقناع وجدان نسبی برای قاضی می‌شود، زیرا گفته‌های طرفین و توصیف وقایع هرگز جای دیدن را نمی‌گیرند.

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

قرار معاینه محل از جمله قرارهای اعدادی است؛ یعنی با اجرای این قرار، پرونده آماده صدور رأی می‌شود و دادگاه نیز می‌تواند از آن عدول کند. در صورتی که تصدی شعبه با چند قاضی باشد، ممکن است یکی از آن‌ها معاینه را انجام دهد، طرفین دعوا باید در محل اجرای معاینه حاضر باشند، اما اگر به شکل صحیحی دعوت شوند، عدم حضور آن‌ها مانعی برای انجام قرار معاینه محل نمی‌باشد. نکته‌ی دیگر آن که، اصولاً محل رسیدگی به دلایل در دادگاه می‌باشد اما در مواردی مانند موضوع معاینه محل یا تحقیقات محلی رسیدگی خارج از دادگاه صورت می‌گیرد.

مصادیق و نمونه‌ها

از جمله دیگر مصادیق امارات قضایی موارد تحقیق محلی و معاینه محلی می‌باشند، که در مواد ۲۴۸ تا ۲۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی و مواد ۷۸ به بعد قانون آیین دادرسی کیفری از آن‌ها یاد شده‌است، به عنوان مثال می‌توان مراجعه قاضی به محل وقوع قتل به منظور اطلاع از کم و کیف موضوع را از مصادیق معاینه محل دانست.