ماده ۲۹۹ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۲۹۹ قانون آیین دادرسی مدنی: چنانچه رأی دادگاه راجع به ماهیت دعوا و قاطع آن به‌طور جزیی یا کلی باشد، حکم، و در غیر این صورت قرار نامیده می‌شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

حکم: در صورتی که رای دادگاه راجع به ماهیت دعوا بوده و قاطع باشد حکم نامیده می‌شود.

قرار: در صورتی که رای دادگاه یکی از ویژگی‌های (راجع به ماهیت دعوا و قاطع بودن) نداشته باشد قرار است.

محکوم له: «شخصی است حقیقی یا حقوقی که در نتیجه حکم دادگاه با تکیه بر قانون و قوای دولتی در صدد رسیدن به مورد و موضوع حکم صادره خواهد بود».

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

تصمیمات دادگاه‌ها به دو دسته کلی اداری و قضایی تقسیم می‌شود، تصمیمات دادگاه که به منظور رفع ترافع اتخاذ می‌شود را رای می‌نامند، آرایی که مروبط به ماهیت دعوا بوده و قاطع آن به‌طور کلی یا جزیی باشند را حکم می‌نامند و درصورت نبودهر یک از ویژگی‌های یاد شده تضمیم قضایی قرار نامیده می‌شود.

قاطع بودن رای بدین مفهوم است که رای صادره موجب خاتمه دعوا و فصل خصومت میان طرفین باشد که در این فرض دادرس از رسیدگی فارغ شده و اصولاً اجازه دخالت در حکم صادره را ندارد.

قرارهایی مانند کارشناسی، استماع شهادت شهود تحقیقات محلی یو معاینه محلی از آرایی است که در ماهیت دعوا صادر می‌شود اما قاطع آن نیست.

رویه های قضایی

• رای دادگاه درباره اعتبار حکم به رد دعوا (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۲۵۰۰۱۵۴)
• رای دادگاه درباره اعتبار حکم به رد دعوا (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۲۵۰۰۴۱۴)
• نظریه شماره 7/99/109 مورخ 1399/04/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره امکان طرح دعوای اعتراض ثالث نسبت به دستور فروش ملک
• رای دادگاه درباره اعتراض ثالث به گزارش اصلاحی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۶۹۴۰۰۲۷۵)

مصادیق و نمونه‌ها

قرارهایی مانند کارشناسی، استماع شهادت شهود تحقیقات محلی یو معاینه محلی از آرایی است که در ماهیت دعوا صادر می‌شود اما قاطع آن نیست.

مقالات مرتبط

• مطالعۀ تطبیقی شرایط کلی شناسایی و اجرای احکام خارجی در حقوق ایران و اتحادیۀ اروپا
• «نقد رأی» از «عدالت آیینی» تا «عدالت قضایی»
• کاوشی انتقادی در لایحۀ تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری
• رسیدگی ماهوی دادگاه حقوقی در مقام نقض قرارهای قاطع دعوای شورای حل اختلاف
• تشریفات و آیین اعطای مهلت عادله
• ارزش اثباتی شهادت در حقوق خصوصی