ماده ۲۸۸ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۲۸۸ قانون آیین دادرسی مدنی: اتیان سوگند باید در جلسه دادگاه رسیدگی کننده به دعوا انجام شود. درصورتی که ادا کننده سوگند بواسطه عذر موجه نتواند در دادگاه حضور یابد، دادگاه، حسب اقتضای مورد، وقت دیگری برای سوگند معین می‌نماید یا دادرس دادگاه نزد او حاضر می‌شود یا به قاضی دیگر نیابت می‌دهد تا او را سوگند داده و صورت مجلس را برای دادگاه ارسال کند و بر اساس آن رأی صادر می‌نماید.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۲۸۷ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۲۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۲۸۲ قانون آیین دادرسی مدنی

توضیح واژگان

سوگند: سوگند عبارت است از تأیید رسمی وجود یک امری توسط ذینفع در یک مرجع قضایی می‌باشد، سوگند در قانون آیین دادرسی مدنی به عنوان دلیل آمده‌است.

پیشینه

این ماده در قوانین آیین دادرسی مدنی سال‌های ۱۲۹۰ و ۱۳۱۸ مشابهی ندارد.

نکات تفسیری دکترین ماده 288 قانون آیین دادرسی مدنی

بر اساس این ماده اصولاً قسم باید در جلسه دادگاه رسیدگی کننده به دعوا انجام شود. بنابراین، مباشرت دادگاه در برگزاری مراسم سوگند شرط است. جلسه دادگاه نیز باید جلسه رسیدگی باشد نه جلسه فوق‌العاده آن هم تنها با حضور شخصی که می‌خواهد قسم یاد کند. بدیهی است در صورتی که دادگاه با حضور طرفین، خارج از نوبت مقرر امر قسم را برگزار کند، ایرادی به اقدام دادگاه نخواهد بود؛ زیرا جلسه دادگاه منحصر به جلسه رسیدگی در نوبت معمولی نمی‌باشد. نکته‌ی دیگر آن که عذر موجه بیان شده در این ماده، ملاک ثابتی ندارد بلکه تشخیص آن بر عهده دادگاه است.

شایان ذکر است که سوگند خارج از دادگاه به دو صورت واقع می‌شود: یکی اینکه طرفی که باید سوگند یاد کند، در مقر دادگاه دیگری مقیم است. در این صورت دادگاه صادرکننده قرار اتیان سوگند، رونوشت قرار مزبور را برای دادگاه محل اقامت طرف ارسال و دادگاه مرجوع الیه با تشکیل جلسه دادرسی جهت اتیان سوگند در اجرای قرار اقدام و صورت مجلس آن را برای دادگاه اصلی ارسال می‌دارد. صورت دوم نیز، بدین قرار است که کسی که باید سوگند یاد کند مقیم در مقر دادگاه صادرکننده قرار است ولی به علت بیماری یا جهت دیگری قادر به حضور در دادگاه نیست؛ در چنین حالتی مطابق این ماده دادگاه می‌تواند به حسب اقتضا یکی از دادرسان را به محل سکونت نامبرده اعزام و در محل سکونت وی قرار اتیان سوگند اجرا نماید.

سوابق و مستندات فقهی

به فتوای آیت الله خمینی (ره) «حتماً باید سوگند در مجلس قضا واقع شود و حاکم نمی‌تواند درگرفتن سوگند نائب بگیرد و مگر به خاطر عذری مثل این که در مرافعه‌ای صاحب سوگند مریض باشد و نتواند در محکمه حاضر شود یا محکمه در مسجد تشکیل شده‌است و زنی که باید حاضر شود و اداء سوگند کند حائض باشد یا آن زن پوشیده و مخدره باشد و حاضر شدنش در مجلس قضا برای او عیب و نقصی بوده باشد یا محذور دیگری در صاحب سوگند وجود داشته باشد که در این گونه موارد حاکم کسی را نائب خود می‌کند تا او به نزد صاحب سوگند رفته و از او سوگند بگیرد و بلکه علی الظاهر در مجلس قضا و در حضور خود حاکم نیز جائز نیست حاکم نائب بگیرد. پس سوگندی که اثر بر آن مترتب می‌شود در غیر موارد عذر، سوگندی است که به دستور حاکم یاد شود و او صاحب سوگند را سوگند دهد».

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 288 قانون آیین دادرسی مدنی

1. سوگند باید در جلسه دادگاه رسیدگی‌کننده به دعوا انجام شود.
2. در صورت وجود عذر موجه برای عدم حضور اداکننده سوگند، دادگاه تصمیم مقتضی اتخاذ می‌کند.
3. دادگاه می‌تواند وقت دیگری برای سوگند مشخص کند.
4. دادرس دادگاه می‌تواند به محل حضور اداکننده سوگند برود.
5. دادگاه می‌تواند به قاضی دیگری نیابت دهد تا سوگند را بگیرد.
6. صورت‌جلسه سوگند به دادگاه ارسال و بر اساس آن رأی صادر می‌شود.

رویه های قضایی

• نظریه شماره 7/99/873 مورخ 1399/07/12 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اتیان سوگند از طریق ارتباط تصویری
• نظریه شماره 7/99/923 مورخ 1399/08/24 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره پذیرش وکالت از سوی وکیلی که به نفع موکل و علیه طرف مقابل شهادت داده است

مقالات مرتبط

• مفهوم اصطلاح «تا اولین جلسه دادرسی»
• دلایل اثبات دعاوی مدنی در حقوق ایران و مصر و فرانسه