ماده ۵۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۵۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی: معافیت از هزینه دادرسی باید برای هر دعوا به‌طور جداگانه تحصیل شود ولی معسر می‌تواند در تمام مراحل مربوط به همان دعوا از معافیت استفاده کند.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

• معسر: معسر به فردی گفته می‌شود که یا دارایی او تکافوی پرداخت هزینه دادرسی را نکند یا با وجود اینکه فرد مالکیت اموالی را دارد، اما به آن‌ها دسترسی ندارد تا بتواند آن‌ها را مورد استفاده قرار دهد و در فقه معسر به معنای مفلس به کار رفته‌است و کسی که مفلس است در کلام برخی فقها محجور دانسته شده‌است.
• دعوی (دعوا): عبارت است از این که شخصی به عنوان مدعی به دادگاه مراجعه و شخص دیگری را به عنوان مدعی‌علیه، طرف دعوا خود قرار داده و از وی موضوع خاصی را مطالبه نماید. دعوی به مفهوم اعم، یعنی حق مراجعه به مراجع صالح به منظور احقاق حق ماهوی تضییع شده که برای هر شخص، بالغ یا نابالغ، عاقل یا مجنون، حقیقی یا حقوقی وجود دارد. به عبارت دیگر، دعوی اعم است از عملی که برای احقاق حقی انجام شود و یا به صرف ادعای حقی است، اعم از این که مبتنی بر حق باشد یا باطل.

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

حکم اعسار شامل معافیت از هزینه دادرسی و حق داشتن وکیل مجانی است و نسبت به موارد دیگر اثری نخواهد داشت. نکته‌ی دیگر آن که اصولاً معافیت از هزینه دادرسی باید برای هر دعوا به صورت جداگانه تحصیل شود و حکم اعساری که نسبت به هر دعوائی صادر می‌شود برای مراحل رسیدگی به آن دعوا می‌باشد. این حکم با توجه به عبارت «تمام مراحل مربوط» که در ماده ۵۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی قید شده‌است، شامل مرحله فرجام نیز می‌باشد اما حکم اعسار شامل دعاوی طاری که در اثنای رسیدگی به دعوی اصلی مطرح می‌شوند (مانند جلب ثالث) نمی‌باشد.

رویه‌های قضایی

• رای دادگاه درباره اعسار از پرداخت هزینه دادرسی پس از صدور دادنامه (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۲۵۰۰۸۳۵)