ماده ۳۹ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۳۹ قانون آیین دادرسی مدنی: در صورتی که وکیل استعفای خود را به دادگاه اطلاع دهد، دادگاه به موکل اخطار می‌کند که شخصاً یا توسط وکیل جدید، دادرسی را تعقیب نماید و دادرسی تا مراجعه موکل یا معرفی وکیل جدید حداکثر به مدت یک ماه متوقف می‌گردد.

وکیلی که دادخواست تقدیم کرده در صورت استعفاء، مکلف است آن را به اطلاع موکل خود برساند و پس از آن موضوع استعفای وکیل و اخطار رفع نقص توسط دادگاه به موکل ابلاغ می‌شود، رفع نقص به عهده موکل است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۴۰ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۴۳ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی

پیشینه

مطابق ماده ۱۸۲ قوانین موقتی اصول محاکمات حقوقی مصوب ۱۲۹۰: «وکیل حق دارد که از وکالت خود استعفاء کند ولی بعد از استعفاء محکمه وکالت او را برای طرف مقابل نخواهد پذیرفت و در صورت غیبت موکل وکیل باید طوری قبل از وقت او را از استعفای خود مطلع نماید که موکل بتواند در موعد مقرر شخصاً در محکمه حاضر شود یا وکیل جدیدی بفرستد». در مواد الحاقی سال ۱۳۴۷ نیز چنین بیان شده: «استعفا وکیلی که دادخواست بدوی را تقدیم کرده، در حین ابلاغ یا بعد از اخطار رفع نقیصه تا پایان موعد تکمیل دادخواست مزبور بی اثر است و موجب ابلاغ اخطار مزبور بموکل نخواهد بود.

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

به نظر می‌رسد استعفا وکیل، اگرچه موجب توقیف حداکثر یک‌ماهه دادرسی می‌گردد اما در عین حال این توقیف نمی‌تواند با توجه به ماده ۴۳ قانون آیین دادرسی مدنی، تجدید جلسه را باعث شود مگر اینکه جلسه مقرر، با لحاظ ماده ۴۰ قانون آیین دادرسی مدنی، برای اخذ توضیح وکیل تعیین شده باشد. علی‌رغم اینکه استعفای وکیل موجب توقیف دادرسی به مدت یک ماه و آگاه ساختن موکل برای تعقیب دادرسی می‌شود اما فوت، جنون و ممنوع شدن وکیل از وکالت چنین تکلیفی را برای دادگاه ایجاد نمی‌نماید مگر در مواردی که نیاز به اخذ توضیح باشد.

در صورتی که وکیل استعفا دهد و استعفای خود را فقط به دادگاه اعلام دارد؛ دادگاه مکلف است استعفای وکیل را به موکل اطلاع دهد. اگر بعد از ابلاغ اخطار زمان دادرسی به وی، استعفا به دادگاه اعلام شود و موکل از استعفا و جلسه بی‌خبر باشد، جلسه دادگاه به علت نقص تجدید می‌شود. نکتهٔ دیگر آن که، چنانچه دادخواست را موکل داده باشد و وکیل در اثنای رسیدگی وکالت خواهان را بپذیرد و بعد استعفا دهد، تکلیفی به اعلام استعفا به موکل ندارد.

نکات توضیحی

اگر یک ماه مقرر شده در دادگاه سپری شد و موکل هیچ اقدامی نکرد، دادرسی از حالت توقیف خارج و بدون وکیل و نسبت به موکل ادامه می‌یابد.

رویه‌های قضایی

رأی شماره ۱۲۷۲، مورخ ۱۳۳۴/۰۶/۲۳شعبه چهارم بیان می‌دارد: «اگر وکیل پژوهش خواه (تجدیدنظر خواه) موقع ابلاغ اخطار رفع نقص دادخواست پژوهشی از وکالت استعفا دهد اصدار قرار رد دادخواست به علت عدم رفع نقص بدون اخطار به خود پژوهش خواه (تجدیدنظر خواه) که پرداخت هزینه دادرسی با او بوده صحیح نیست».

نظریه ۷/۳۳۵ مورخ ۱۳۷۳/۰۱/۱۹ اداره حقوقی قوه قضاییه، بیان می‌دارد: «منظور از اخطار رفع نقص مذکور در قسمت دوم از ماده ۳۹ قانون آیین دادرسی مدنی ۱۳۷۹، همان اخطار رفع نقص موضوع ماده ۵۴ قانون مورد بحث است. بنا به مراتب در صورت استعفای وکیل به نحو مذکور در ماده ۳۹ آن قانون اگر دادخواستی که وکیل به دادگاه تقدیم نموده و پرونده‌ای که تشکیل شده‌است به جهات مذکور در مبحث سوم قانون فوق‌الذکر ناقص باشد اخطاریه رفع نقص توسط دادگاه صورت می‌گیرد و موکل موظف است طبق ماده ۵۴ قانون مزبور در مقام رفع نقص اقدام نماید.

مذاکرات تصویب

متن اولیه ماده ۳۹ قانون آیین دادرسی مدنی به این صورت بوده‌است: «در صورتی که وکیل استعفای خود را به دادگاه اطلاع دهد، دادگاه به موکل اخطار می‌کند شخصاً یا توسط وکیل جدید دادرسی را تعقیب نماید. استعفای وکیلی که دادخواست را تقدیم کرده، بدون اطلاع آن به موکل تا پایان موعد تکمیل دادخواست یاد شده بی اثر خواهد بود و موجب ابلاغ اخطار رفع نقص به موکل نمی‌باشد».