ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی''': در مواردی که [[شخص|اشخاص]] [[ذی‌نفع]] احتمال دهند که در آینده استفاده از [[دلیل|دلایل]] و [[مدرک|مدارک]] [[دعوا|دعوای]] آنان از قبیل [[تحقیقات محلی|تحقیق محلی]] و کسب اطلاع از مطلعین و استعلام نظر [[کارشناس|کارشناسان]] یا [[دفاتر تجاری]] یا استفاده از [[قرینه|قرائن]] و [[اماره|امارات]] موجود در محل یا دلایلی که نزد طرف دعوا یا دیگری است، متعذر یا متعسر خواهد شد، می‌توانند از [[دادگاه]] [[درخواست]] [[تأمین دلیل|تأمین]] آن‌ها را بنمایند. مقصود از تأمین در این موارد فقط ملاحظه و صورت‌برداری از این گونه دلایل است.
'''ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی''': در مواردی که [[شخص|اشخاص]] [[ذی‌نفع]] احتمال دهند که در آینده استفاده از [[دلیل|دلایل]] و [[مدرک|مدارک]] [[دعوا|دعوای]] آنان از قبیل [[تحقیقات محلی|تحقیق محلی]] و کسب اطلاع از مطلعین و استعلام نظر [[کارشناس|کارشناسان]] یا [[دفاتر تجاری]] یا استفاده از [[قرینه|قرائن]] و [[اماره|امارات]] موجود در محل یا دلایلی که نزد طرف دعوا یا دیگری است، متعذر یا متعسر خواهد شد، می‌توانند از [[دادگاه]] [[درخواست]] [[تأمین دلیل|تأمین]] آن‌ها را بنمایند. مقصود از تأمین در این موارد فقط ملاحظه و صورت‌برداری از این گونه دلایل است.
* {{زیتونی|[[ماده ۱۴۸ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}
* {{زیتونی|[[ماده ۱۴۸ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}
* {{زیتونی|[[ماده ۱۵۰ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}
* {{زیتونی|[[ماده ۱۵۰ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}  
 
== مواد مرتبط ==
* [[ماده ۱۴۸ قانون آیین دادرسی مدنی]]
* [[ماده ۱۵۰ قانون آیین دادرسی مدنی]]
* [[ماده ۱۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی]]
* [[ماده ۱۵۲ قانون آیین دادرسی مدنی]]
* [[ماده ۱۵۳ قانون آیین دادرسی مدنی]]
* [[ماده ۱۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی]]
* [[ماده ۱۵۵ قانون آیین دادرسی مدنی]]
* [[ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی]]
* [[ماده ۱۵۷ قانون آیین دادرسی مدنی]]
== توضیح واژگان ==
== توضیح واژگان ==
[[تأمین دلیل]]: شیوه‌ای است برای حفاظت از حالات و وضعیت‌هایی که امکان تغییر آن‌ها وجود داشته و درخواست کننده آن قصد دارد به منظور اثبات [[ادعا|ادعای]] خویش در آینده به آن وضعیت، استناد نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شیوه‌هایی عملی از طرح و دفاع دعاوی سرقفلی و حق کسب و پیشه و تجارت|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4189180|صفحه=|نام۱=مهدی|نام خانوادگی۱=زینالی|چاپ=1}}</ref> به بیان دیگر تأمین دلیل به معنای در امنیت قرار دادن [[دلیل|ادله]] می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=خود آموز و راهنمای آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=طرح نوین اندیشه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1605976|صفحه=|نام۱=مهرداد|نام خانوادگی۱=افضلی|چاپ=2}}</ref>
[[تأمین دلیل]]: شیوه‌ای است برای حفاظت از حالات و وضعیت‌هایی که امکان تغییر آن‌ها وجود داشته و درخواست کننده آن قصد دارد به منظور اثبات [[ادعا|ادعای]] خویش در آینده به آن وضعیت، استناد نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شیوه‌هایی عملی از طرح و دفاع دعاوی سرقفلی و حق کسب و پیشه و تجارت|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4189180|صفحه=|نام۱=مهدی|نام خانوادگی۱=زینالی|چاپ=1}}</ref> به بیان دیگر تأمین دلیل به معنای در امنیت قرار دادن [[دلیل|ادله]] می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=خود آموز و راهنمای آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=طرح نوین اندیشه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1605976|صفحه=|نام۱=مهرداد|نام خانوادگی۱=افضلی|چاپ=2}}</ref>
[[صورتجلسه تأمین دلیل]]: [[سند رسمی]] است که مأمور مجری [[قرار]] که مقامی رسمی است در دایره [[صلاحیت]] خود با توجه به مقررات قانونی آن را تنظیم می‌نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=یادداشت‌های محکمه (دفتر اول) (کارگاه آموزشی آیین دادرسی مدنی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2089616|صفحه=|نام۱=سیدمحمدرضا|نام خانوادگی۱=حسینی|چاپ=2}}</ref>
[[صورتجلسه تأمین دلیل]]: [[سند رسمی]] است که مأمور مجری [[قرار]] که مقامی رسمی است در دایره [[صلاحیت]] خود با توجه به مقررات قانونی آن را تنظیم می‌نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=یادداشت‌های محکمه (دفتر اول) (کارگاه آموزشی آیین دادرسی مدنی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2089616|صفحه=|نام۱=سیدمحمدرضا|نام خانوادگی۱=حسینی|چاپ=2}}</ref>
== پیشینه ==
== پیشینه ==
مفاد این ماده در [[ماده ۳۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318]] بیان شده بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=556544|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref> و در [[ماده ۳۱۶ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318]] نیز آیین تأمین دلیل آورده شده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوی در حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=مرکز نشر دانشگاهی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=214928|صفحه=|نام۱=سیدمحسن|نام خانوادگی۱=صدرزاده افشار|چاپ=4}}</ref>
مفاد این ماده در [[ماده ۳۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318]] بیان شده بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=556544|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref> و در [[ماده ۳۱۶ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318]] نیز آیین تأمین دلیل آورده شده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوی در حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=مرکز نشر دانشگاهی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=214928|صفحه=|نام۱=سیدمحسن|نام خانوادگی۱=صدرزاده افشار|چاپ=4}}</ref>
 
== نکات تفسیری دکترین ماده 149 قانون آیین دادرسی مدنی ==
== نکات توضیحی و تفسیری دکترین ==
دلایل و اماراتی که در این ماده به منظور تأمین دلیل ذکر شده‌اند جنبه تمثیلی داشته و شامل کلیه دلایلی که متقاضی [[درخواست]] می‌نماید می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی (جلد سوم) (دوره پیشرفته)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دراک|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1342136|صفحه=|نام۱=عبدالله|نام خانوادگی۱=شمس|چاپ=18}}</ref> گرچه در حال حاضر درخواست تأمین دلیل در قالب [[دادخواست]] تنظیم می‌شود اما تأمین دلیل [[درخواست]] بوده و نمی‌توان فرد را ملزم به ارائه دادخواست نمود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=456404|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=1}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=سلسبیل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=470712|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref> به عبارت دیگر، تأمین دلیل اقامه دعوا محسوب نمی‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1248216|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref> لذا برای آن قرار رد درخواست تأمین دلیل صادر می‌شود که این قرار، غیرقابل [[تجدیدنظر خواهی|تجدیدنظر]] می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1248208|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref>
دلایل و اماراتی که در این ماده به منظور تأمین دلیل ذکر شده‌اند جنبه تمثیلی داشته و شامل کلیه دلایلی که متقاضی [[درخواست]] می‌نماید می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی (جلد سوم) (دوره پیشرفته)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دراک|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1342136|صفحه=|نام۱=عبدالله|نام خانوادگی۱=شمس|چاپ=18}}</ref> گرچه در حال حاضر درخواست تأمین دلیل در قالب [[دادخواست]] تنظیم می‌شود اما تأمین دلیل [[درخواست]] بوده و نمی‌توان فرد را ملزم به ارائه دادخواست نمود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=456404|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=1}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=سلسبیل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=470712|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref> به عبارت دیگر، تأمین دلیل اقامه دعوا محسوب نمی‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1248216|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref> لذا برای آن قرار رد درخواست تأمین دلیل صادر می‌شود که این قرار، غیرقابل [[تجدیدنظر خواهی|تجدیدنظر]] می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1248208|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref>
 
== نکات توضیحی ماده 149 قانون آیین دادرسی مدنی ==
== نکات توضیحی ==
به منظور اینکه تأمین دلیل وسیله سوءاستفاده افراد و همچنین مشغول کردن بی‌مورد [[دستگاه قضایی]] نگردد، باید متقضای تأمین دلیل توضیح دهد که چگونه اگر دلائل ضبط نشود، در آینده استفاده از آن متعسر خواهد شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نگاهی به آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=رادنواندیش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5312300|صفحه=|نام۱=یوسف|نام خانوادگی۱=نوبخت|چاپ=1}}</ref>
به منظور اینکه تأمین دلیل وسیله سوءاستفاده افراد و همچنین مشغول کردن بی‌مورد [[دستگاه قضایی]] نگردد، باید متقضای تأمین دلیل توضیح دهد که چگونه اگر دلائل ضبط نشود، در آینده استفاده از آن متعسر خواهد شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نگاهی به آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=رادنواندیش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5312300|صفحه=|نام۱=یوسف|نام خانوادگی۱=نوبخت|چاپ=1}}</ref>
 
== مصادیق و نمونه ها ==
== مصادیق و نمونه‌ها ==
# تأمین دلیل در تصادفات: یکی از طرفین که قصد طرح [[شکایت]] دارد درخواست تأمین دلیل داده و پس از محاسبه کم و کیف [[خسارت|خسارات]] وارده خودرو خود را تعمیر نموده و سپس مستند به تأمین دلیل اقامه [[دعوا]] می‌نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوی در حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=مرکز نشر دانشگاهی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=214916|صفحه=|نام۱=سیدمحسن|نام خانوادگی۱=صدرزاده افشار|چاپ=4}}</ref>
# تأمین دلیل در تصادفات: یکی از طرفین که قصد طرح [[شکایت]] دارد درخواست تأمین دلیل داده و پس از محاسبه کم و کیف [[خسارت|خسارات]] وارده خودرو خود را تعمیر نموده و سپس مستند به تأمین دلیل اقامه [[دعوا]] می‌نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوی در حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=مرکز نشر دانشگاهی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=214916|صفحه=|نام۱=سیدمحسن|نام خانوادگی۱=صدرزاده افشار|چاپ=4}}</ref>
# در اثنای رسیدگی نیاز به تأمین دلیل می‌باشد: مثلاً [[خواهان]] دعوی [[غصب]] در اثنا رسیدگی متوجه می‌شود که [[خوانده]] در [[ملک]] وی جوی آب احداث کرده و موجب خرابی و خسارات در ملک وی گردیده‌است در اینجا با تأمین دلیل و تعیین خسارات وارده می‌تواند به رفع عیب ملک و سپس استناد به تأمین دلیل در محکمه بپردازد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوی در حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=مرکز نشر دانشگاهی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=214928|صفحه=|نام۱=سیدمحسن|نام خانوادگی۱=صدرزاده افشار|چاپ=4}}</ref>
# در اثنای رسیدگی نیاز به تأمین دلیل می‌باشد: مثلاً [[خواهان]] دعوی [[غصب]] در اثنا رسیدگی متوجه می‌شود که [[خوانده]] در [[ملک]] وی جوی آب احداث کرده و موجب خرابی و خسارات در ملک وی گردیده‌است در اینجا با تأمین دلیل و تعیین خسارات وارده می‌تواند به رفع عیب ملک و سپس استناد به تأمین دلیل در محکمه بپردازد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوی در حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=مرکز نشر دانشگاهی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=214928|صفحه=|نام۱=سیدمحسن|نام خانوادگی۱=صدرزاده افشار|چاپ=4}}</ref>
# درخواست تأمین دلیل ممکن است با جلب نظر [[کارشناس]] صورت گیرد مانند موردی که تعیین میزان خسارت وارده به ملک مورد تقاضا باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نگاهی به آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=رادنواندیش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5312300|صفحه=|نام۱=یوسف|نام خانوادگی۱=نوبخت|چاپ=1}}</ref>
# درخواست تأمین دلیل ممکن است با جلب نظر [[کارشناس]] صورت گیرد مانند موردی که تعیین میزان خسارت وارده به ملک مورد تقاضا باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نگاهی به آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=رادنواندیش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5312300|صفحه=|نام۱=یوسف|نام خانوادگی۱=نوبخت|چاپ=1}}</ref>
# تأمین دلیل به واسطه [[شهادت]] [[شاهد|شهود]]: ممکن است بالفعل دعوایی مطرح نباشد اما [[ذی نفع|ذی‌نفع]] به وجهی که امروزه آن را تأمین دلیل می‌نامند از [[قاضی]] بخواهد تا [[شهادت]] شهود او را استماع کند تا بعداً در دعوا به آن استناد نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اصطلاحات تشریحی آیین دادرسی (کیفری-مدنی)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2138588|صفحه=|نام۱=فهیمه|نام خانوادگی۱=ملک‌زاده|چاپ=2}}</ref>
# تأمین دلیل به واسطه [[شهادت]] [[شاهد|شهود]]: ممکن است بالفعل دعوایی مطرح نباشد اما [[ذی نفع|ذی‌نفع]] به وجهی که امروزه آن را تأمین دلیل می‌نامند از [[قاضی]] بخواهد تا [[شهادت]] شهود او را استماع کند تا بعداً در دعوا به آن استناد نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اصطلاحات تشریحی آیین دادرسی (کیفری-مدنی)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2138588|صفحه=|نام۱=فهیمه|نام خانوادگی۱=ملک‌زاده|چاپ=2}}</ref>
 
== نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 149 قانون آیین دادرسی مدنی ==
{{هوش مصنوعی (ماده)}}
# اشخاص ذی‌نفع می‌توانند درخواست تأمین دلایل و مدارک دعوا را به دادگاه ارائه دهند، در صورتی که احتمال سخت یا غیرممکن شدن استفاده از آن‌ها در آینده وجود دارد.
# درخواست تأمین شامل دلایلی است که ممکن است در آینده از دسترس خارج شوند، مانند تحقیق محلی، اظهارنظر کارشناسان، دفاتر تجاری و مطلعین.
# تأمین دلایل به معنای ملاحظه و صورت‌برداری از دلایل و مدارک است، نه ضبط یا مصادره آن‌ها.
# این ماده در راستای پیشگیری از از بین رفتن یا تغییر دلایلی است که می‌تواند بر نتیجه دعوا تأثیر بگذارد.
# دلایل و مدارکی که نزد طرف دعوا یا اشخاص ثالث است نیز می‌تواند موضوع تأمین قرار گیرد.
# هدف از تأمین، حفظ دلایل موجود برای بهره‌برداری در جریان دادرسی‌های آتی است.
# تأمین دلایل و مدارک به منظور تضمین استفاده از آن‌ها در زمان رسیدگی به دعوا صورت می‌گیرد.
== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
خط ۲۸: خط ۴۰:


{{مواد قانون آیین دادرسی مدنی}}
{{مواد قانون آیین دادرسی مدنی}}
[[رده:مواد قانون آیین دادرسی مدنی]]
[[رده:مواد قانون آیین دادرسی مدنی]]
[[رده:دادرسی نخستین]]
[[رده:دادرسی نخستین]]
خط ۳۴: خط ۴۵:
[[رده:تأمین دلیل]]
[[رده:تأمین دلیل]]
[[رده:حقوق خوانده]]
[[رده:حقوق خوانده]]
[[رده:حقوق خواهان]]
[[رده:حقوق شخص ذی نفع]]
{{DEFAULTSORT:ماده 0745}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۷ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۲۶

ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی: در مواردی که اشخاص ذی‌نفع احتمال دهند که در آینده استفاده از دلایل و مدارک دعوای آنان از قبیل تحقیق محلی و کسب اطلاع از مطلعین و استعلام نظر کارشناسان یا دفاتر تجاری یا استفاده از قرائن و امارات موجود در محل یا دلایلی که نزد طرف دعوا یا دیگری است، متعذر یا متعسر خواهد شد، می‌توانند از دادگاه درخواست تأمین آن‌ها را بنمایند. مقصود از تأمین در این موارد فقط ملاحظه و صورت‌برداری از این گونه دلایل است.

مواد مرتبط

توضیح واژگان

تأمین دلیل: شیوه‌ای است برای حفاظت از حالات و وضعیت‌هایی که امکان تغییر آن‌ها وجود داشته و درخواست کننده آن قصد دارد به منظور اثبات ادعای خویش در آینده به آن وضعیت، استناد نماید.[۱] به بیان دیگر تأمین دلیل به معنای در امنیت قرار دادن ادله می‌باشد.[۲] صورتجلسه تأمین دلیل: سند رسمی است که مأمور مجری قرار که مقامی رسمی است در دایره صلاحیت خود با توجه به مقررات قانونی آن را تنظیم می‌نماید.[۳]

پیشینه

مفاد این ماده در ماده ۳۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318 بیان شده بود.[۴] و در ماده ۳۱۶ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318 نیز آیین تأمین دلیل آورده شده‌است.[۵]

نکات تفسیری دکترین ماده 149 قانون آیین دادرسی مدنی

دلایل و اماراتی که در این ماده به منظور تأمین دلیل ذکر شده‌اند جنبه تمثیلی داشته و شامل کلیه دلایلی که متقاضی درخواست می‌نماید می‌باشد.[۶] گرچه در حال حاضر درخواست تأمین دلیل در قالب دادخواست تنظیم می‌شود اما تأمین دلیل درخواست بوده و نمی‌توان فرد را ملزم به ارائه دادخواست نمود.[۷][۸] به عبارت دیگر، تأمین دلیل اقامه دعوا محسوب نمی‌شود.[۹] لذا برای آن قرار رد درخواست تأمین دلیل صادر می‌شود که این قرار، غیرقابل تجدیدنظر می‌باشد.[۱۰]

نکات توضیحی ماده 149 قانون آیین دادرسی مدنی

به منظور اینکه تأمین دلیل وسیله سوءاستفاده افراد و همچنین مشغول کردن بی‌مورد دستگاه قضایی نگردد، باید متقضای تأمین دلیل توضیح دهد که چگونه اگر دلائل ضبط نشود، در آینده استفاده از آن متعسر خواهد شد.[۱۱]

مصادیق و نمونه ها

  1. تأمین دلیل در تصادفات: یکی از طرفین که قصد طرح شکایت دارد درخواست تأمین دلیل داده و پس از محاسبه کم و کیف خسارات وارده خودرو خود را تعمیر نموده و سپس مستند به تأمین دلیل اقامه دعوا می‌نماید.[۱۲]
  2. در اثنای رسیدگی نیاز به تأمین دلیل می‌باشد: مثلاً خواهان دعوی غصب در اثنا رسیدگی متوجه می‌شود که خوانده در ملک وی جوی آب احداث کرده و موجب خرابی و خسارات در ملک وی گردیده‌است در اینجا با تأمین دلیل و تعیین خسارات وارده می‌تواند به رفع عیب ملک و سپس استناد به تأمین دلیل در محکمه بپردازد.[۱۳]
  3. درخواست تأمین دلیل ممکن است با جلب نظر کارشناس صورت گیرد مانند موردی که تعیین میزان خسارت وارده به ملک مورد تقاضا باشد.[۱۴]
  4. تأمین دلیل به واسطه شهادت شهود: ممکن است بالفعل دعوایی مطرح نباشد اما ذی‌نفع به وجهی که امروزه آن را تأمین دلیل می‌نامند از قاضی بخواهد تا شهادت شهود او را استماع کند تا بعداً در دعوا به آن استناد نماید.[۱۵]

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 149 قانون آیین دادرسی مدنی

  1. اشخاص ذی‌نفع می‌توانند درخواست تأمین دلایل و مدارک دعوا را به دادگاه ارائه دهند، در صورتی که احتمال سخت یا غیرممکن شدن استفاده از آن‌ها در آینده وجود دارد.
  2. درخواست تأمین شامل دلایلی است که ممکن است در آینده از دسترس خارج شوند، مانند تحقیق محلی، اظهارنظر کارشناسان، دفاتر تجاری و مطلعین.
  3. تأمین دلایل به معنای ملاحظه و صورت‌برداری از دلایل و مدارک است، نه ضبط یا مصادره آن‌ها.
  4. این ماده در راستای پیشگیری از از بین رفتن یا تغییر دلایلی است که می‌تواند بر نتیجه دعوا تأثیر بگذارد.
  5. دلایل و مدارکی که نزد طرف دعوا یا اشخاص ثالث است نیز می‌تواند موضوع تأمین قرار گیرد.
  6. هدف از تأمین، حفظ دلایل موجود برای بهره‌برداری در جریان دادرسی‌های آتی است.
  7. تأمین دلایل و مدارک به منظور تضمین استفاده از آن‌ها در زمان رسیدگی به دعوا صورت می‌گیرد.

منابع

  1. ↑ مهدی زینالی. شیوه‌هایی عملی از طرح و دفاع دعاوی سرقفلی و حق کسب و پیشه و تجارت. چاپ 1. جنگل، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4189180
  2. ↑ مهرداد افضلی. خود آموز و راهنمای آیین دادرسی مدنی. چاپ 2. طرح نوین اندیشه، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1605976
  3. ↑ سیدمحمدرضا حسینی. یادداشت‌های محکمه (دفتر اول) (کارگاه آموزشی آیین دادرسی مدنی). چاپ 2. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2089616
  4. ↑ عباس زراعت. محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران. چاپ 3. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 556544
  5. ↑ سیدمحسن صدرزاده افشار. ادله اثبات دعوی در حقوق ایران. چاپ 4. مرکز نشر دانشگاهی، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 214928
  6. ↑ عبدالله شمس. آیین دادرسی مدنی (جلد سوم) (دوره پیشرفته). چاپ 18. دراک، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1342136
  7. ↑ علی مهاجری. مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد دوم). چاپ 1. فکرسازان، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 456404
  8. ↑ علی عباس حیاتی. شرح قانون آیین دادرسی مدنی. چاپ 2. سلسبیل، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 470712
  9. ↑ علی عباس حیاتی. آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 2. میزان، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1248216
  10. ↑ علی عباس حیاتی. آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 2. میزان، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1248208
  11. ↑ یوسف نوبخت. نگاهی به آیین دادرسی مدنی. چاپ 1. رادنواندیش، 1393.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5312300
  12. ↑ سیدمحسن صدرزاده افشار. ادله اثبات دعوی در حقوق ایران. چاپ 4. مرکز نشر دانشگاهی، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 214916
  13. ↑ سیدمحسن صدرزاده افشار. ادله اثبات دعوی در حقوق ایران. چاپ 4. مرکز نشر دانشگاهی، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 214928
  14. ↑ یوسف نوبخت. نگاهی به آیین دادرسی مدنی. چاپ 1. رادنواندیش، 1393.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5312300
  15. ↑ فهیمه ملک‌زاده. اصطلاحات تشریحی آیین دادرسی (کیفری-مدنی). چاپ 2. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2138588
برگرفته از «https://wikihoghoogh.net/w/index.php?title=ماده_۱۴۹_قانون_آیین_دادرسی_مدنی&oldid=440131»