ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی''': در مواردی که اشخاص ذی‌نفع احتمال دهند که درآینده استفاده از دلایل و مدارک دعوای آنان ازقبیل تحقیق محلی و کسب اطلاع از مطلعین و استعلام نظر کارشناسان یا دفاتر تجاری یا استفاده از قرائن و امارات موجود در محل یا دلایلی که نزد طرف دعوا یا دیگری است، متعذر یا متعسر خواهد شد، می‌توانند از دادگاه درخواست تأمین آنها را بنمایند.
'''ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی''': در مواردی که اشخاص [[ذی نفع|ذی‌نفع]] احتمال دهند که در آینده استفاده از دلایل و مدارک دعوای آنان از قبیل [[تحقیق محلی]] و [[کسب اطلاع از مطلعین]] و [[استعلام نظر کارشناسان]] یا [[دفاتر تجاری]] یا استفاده از [[قرینه|قرائن]] و [[اماره|امارات]] موجود در محل یا دلایلی که نزد طرف دعوا یا دیگری است، متعذر یا متعسر خواهد شد، می‌توانند از [[دادگاه]] درخواست [[تامین دلیل|تأمین]] آنها را بنمایند


مقصود از تأمین در این موارد فقط ملاحظه و صورت برداری از این گونه دلایل است.
مقصود از تأمین در این موارد فقط ملاحظه و صورت برداری از این گونه دلایل است.
خط ۵: خط ۵:
*{{زیتونی|[[ماده ۱۵۰ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}
*{{زیتونی|[[ماده ۱۵۰ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}
== توضیح واژگان ==
== توضیح واژگان ==
تأمین دلیل: در قانون تأمین دلیل تعریف نشده‌است اما می‌توان گفت شیوه است برای حفاظت از حالات و وضعیت‌هایی که امکان تغییر آنها وجود داشته و درخواست کننده آن قصد دارد به منظور اثبات ادعای خویش در آینده به آن وضعیت، استناد نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شیوه هایی عملی از طرح و دفاع دعاوی سرقفلی و حق کسب و پیشه و تجارت|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4189180|صفحه=|نام۱=مهدی|نام خانوادگی۱=زینالی|چاپ=1}}</ref> به بیان دیگر تأمین دلیل به معنای در امنیت قراردادن ادله می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=خود آموز و راهنمای آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=طرح نوین اندیشه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1605976|صفحه=|نام۱=مهرداد|نام خانوادگی۱=افضلی|چاپ=2}}</ref>
[[تأمین دلیل]] شیوه ای است برای حفاظت از حالات و وضعیت‌هایی که امکان تغییر آنها وجود داشته و درخواست کننده آن قصد دارد به منظور اثبات ادعای خویش در آینده به آن وضعیت، استناد نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شیوه هایی عملی از طرح و دفاع دعاوی سرقفلی و حق کسب و پیشه و تجارت|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4189180|صفحه=|نام۱=مهدی|نام خانوادگی۱=زینالی|چاپ=1}}</ref> به بیان دیگر تأمین دلیل به معنای در امنیت قراردادن ادله می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=خود آموز و راهنمای آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=طرح نوین اندیشه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1605976|صفحه=|نام۱=مهرداد|نام خانوادگی۱=افضلی|چاپ=2}}</ref>


صورتجلسه تأمین دلیل: سند رسمی است که مأمور مجری قرار که مقامی رسمی است در دایره صلاحیت خود با توجه به مقررات قانونی آن را تنظیم می‌نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=یادداشت های محکمه (دفتر اول) (کارگاه آموزشی آیین دادرسی مدنی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2089616|صفحه=|نام۱=سیدمحمدرضا|نام خانوادگی۱=حسینی|چاپ=2}}</ref>
[[صورتجلسه تأمین دلیل]]: سند رسمی است که مأمور مجری قرار که مقامی رسمی است در دایره صلاحیت خود با توجه به مقررات قانونی آن را تنظیم می‌نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=یادداشت های محکمه (دفتر اول) (کارگاه آموزشی آیین دادرسی مدنی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2089616|صفحه=|نام۱=سیدمحمدرضا|نام خانوادگی۱=حسینی|چاپ=2}}</ref>


== پیشینه ==
== پیشینه ==
خط ۱۳: خط ۱۳:


== نکات توضیحی و تفسیری دکترین ==
== نکات توضیحی و تفسیری دکترین ==
دلایل و اماراتی که در این ماده به منظور تأمین دلیل ذکر شده ان جنبه تمثیلی داشته و شامل کلیه دلایلی که متقاضی درخواست می‌نماید می باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی (جلد سوم) (دوره پیشرفته)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دراک|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1342136|صفحه=|نام۱=عبدالله|نام خانوادگی۱=شمس|چاپ=18}}</ref>
دلایل و اماراتی که در این ماده به منظور تأمین دلیل ذکر شده ان جنبه تمثیلی داشته و شامل کلیه دلایلی که متقاضی [[درخواست]] می‌نماید می باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی (جلد سوم) (دوره پیشرفته)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دراک|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1342136|صفحه=|نام۱=عبدالله|نام خانوادگی۱=شمس|چاپ=18}}</ref> گرچه در حال حاضر درخواست تأمین دلیل در قالب [[دادخواست]] تنظیم می‌شود اما تأمین دلیل درخواست بوده و نمی‌توان فرد را ملزم به ارائه دادخواست نمود<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=456404|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=1}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=سلسبیل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=470712|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref> به عبارت دیگر تأمین دلیل [[اقامه دعوا]] محسوب نمی‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1248216|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref> لذا برای آن [[قرار رد درخواست تأمین دلیل]] صادر می شود که این قرار، [[غیرقابل تجدیدنظر]] می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1248208|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref>


درست است که در حال حاضر درخواست تأمین دلیل در قالب دادخواست تنظیم می‌شود اما تأمین دلیل درخواست بوده و نمی‌توان فرد را ملزم به ارائه دادخواست نمود<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=456404|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=1}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=سلسبیل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=470712|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref> و در هر حال تأمین دلیل اقامه دعوا محسوب نمی‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1248216|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref> و قرار رد درخواست تأمین دلیل غیرقابل تجدیدنظر می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1248208|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref>
== نکات توضیحی ==
 
به منظور اینکه تأمین دلیل وسیله سوءاستفاده افراد و همچنین مشغول کردن بی‌مورد [[دستگاه قضایی]] نگردد، باید متقضای تأمین دلیل توضیح دهد که چگونه اگر دلائل ضبط نشود، در آینده استفاده از آن متعسر خواهد شد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نگاهی به آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=رادنواندیش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5312300|صفحه=|نام۱=یوسف|نام خانوادگی۱=نوبخت|چاپ=1}}</ref>
به منظور اینکه تأمین دلیل وسیله سوءاستفاده افراد و همچنین مشغول کردن بی‌مورد دستگاه قضایی نگردد، باید متقضای تأمین دلیل توضیح دهد که چگونه اگر دلائل ضبط نشود، در آینده استفاده از آن متعسر خواهد شد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نگاهی به آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=رادنواندیش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5312300|صفحه=|نام۱=یوسف|نام خانوادگی۱=نوبخت|چاپ=1}}</ref>
 
درخواست تأمین دلیل ممکن است با جلب نظر کارشناس صورت گیرد مانند موردی که تعیین میزان خسارت وارده به اتومبیل مورد تقاضا باشد.
 
== سوابق و مستندات فقهی ==
ممکن است بالفعل دعوایی مطرح نباشد اما ذینفع به وجهی که امروزه آن را تأمین دلیل می‌نامند از قاضی بخواهد تا شهادت شهود او را استماع کند تا بعداً در دعوا به آن استناد نماید. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اصطلاحات تشریحی آیین دادرسی (کیفری-مدنی)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2138588|صفحه=|نام۱=فهیمه|نام خانوادگی۱=ملک زاده|چاپ=2}}</ref>
 
صورت برداری دادگاه از دلایل اثبات قبل از حاجت به اثبات به منظور حفظ از زوال در صورت جلسه ای که متضمن این امر است را امروزه تأمین دلیل می‌نامند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اصطلاحات تشریحی آیین دادرسی (کیفری-مدنی)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2138668|صفحه=|نام۱=فهیمه|نام خانوادگی۱=ملک زاده|چاپ=2}}</ref>


== مصادیق و نمونه‌ها ==
== مصادیق و نمونه‌ها ==
۱) تأمین دلیل در تصادفات: یکی از طرفین که قصد طرح شکایت دارد درخواست تأمین دلیل داده و پس از محاسبه کم و کیف خسارات وارده خودرو خود را تعمیر نموده و سپس مستند به تأمین دلیل اقامه دعوا می‌نماید. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوی در حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=مرکز نشر دانشگاهی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=214916|صفحه=|نام۱=سیدمحسن|نام خانوادگی۱=صدرزاده افشار|چاپ=4}}</ref>
۲) در اثنای رسیدگی نیاز به تأمین دلیل می‌باشد: مثلاً خواهان دعوی غصب در اثنا رسیدگی متوجه می‌شود که خوانده در ملک وی جوی اب احداث کرده و موجب خرابی و خسارات در ملک وی گردیده‌است در اینجا با تأمین دلیل و تعیین خسارات وارده می‌تواند به رفع عیب ملک و سپس استناد به تأمین دلیل در محکمه بپردازد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوی در حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=مرکز نشر دانشگاهی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=214928|صفحه=|نام۱=سیدمحسن|نام خانوادگی۱=صدرزاده افشار|چاپ=4}}</ref>
۳) درخواست تأمین دلیل ممکن است با جلب نظر کارشناس صورت گیرد مانند موردی که تعیین میزان خسارت وارده به ملک مورد تقاضا باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نگاهی به آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=رادنواندیش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5312300|صفحه=|نام۱=یوسف|نام خانوادگی۱=نوبخت|چاپ=1}}</ref>


۴)فرم تأمین دلیل اسکن شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شیوه هایی عملی از طرح و دفاع دعاوی سرقفلی و حق کسب و پیشه و تجارت|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4190816|صفحه=|نام۱=مهدی|نام خانوادگی۱=زینالی|چاپ=1}}</ref>
# تأمین دلیل در تصادفات: یکی از طرفین که قصد طرح [[شکایت]] دارد درخواست تأمین دلیل داده و پس از محاسبه کم و کیف خسارات وارده خودرو خود را تعمیر نموده و سپس مستند به تأمین دلیل اقامه دعوا می‌نماید. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوی در حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=مرکز نشر دانشگاهی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=214916|صفحه=|نام۱=سیدمحسن|نام خانوادگی۱=صدرزاده افشار|چاپ=4}}</ref>
# در اثنای رسیدگی نیاز به تأمین دلیل می‌باشد: مثلاً [[خواهان]] دعوی [[غصب]] در اثنا رسیدگی متوجه می‌شود که [[خوانده]] در ملک وی جوی اب احداث کرده و موجب خرابی و خسارات در ملک وی گردیده‌است در اینجا با تأمین دلیل و تعیین خسارات وارده می‌تواند به رفع عیب ملک و سپس استناد به تأمین دلیل در محکمه بپردازد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوی در حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=مرکز نشر دانشگاهی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=214928|صفحه=|نام۱=سیدمحسن|نام خانوادگی۱=صدرزاده افشار|چاپ=4}}</ref>
# درخواست تأمین دلیل ممکن است با جلب نظر کارشناس صورت گیرد مانند موردی که تعیین میزان خسارت وارده به ملک مورد تقاضا باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نگاهی به آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=رادنواندیش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5312300|صفحه=|نام۱=یوسف|نام خانوادگی۱=نوبخت|چاپ=1}}</ref>
# تأمین دلیل به واسطه شهادت شهود: ممکن است بالفعل دعوایی مطرح نباشد اما ذینفع به وجهی که امروزه آن را تأمین دلیل می‌نامند از قاضی بخواهد تا [[شهادت]] شهود او را استماع کند تا بعداً در دعوا به آن استناد نماید. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اصطلاحات تشریحی آیین دادرسی (کیفری-مدنی)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2138588|صفحه=|نام۱=فهیمه|نام خانوادگی۱=ملک زاده|چاپ=2}}</ref>


== منابع: ==
== منابع: ==

نسخهٔ ‏۲۰ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۷:۱۳

ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی: در مواردی که اشخاص ذی‌نفع احتمال دهند که در آینده استفاده از دلایل و مدارک دعوای آنان از قبیل تحقیق محلی و کسب اطلاع از مطلعین و استعلام نظر کارشناسان یا دفاتر تجاری یا استفاده از قرائن و امارات موجود در محل یا دلایلی که نزد طرف دعوا یا دیگری است، متعذر یا متعسر خواهد شد، می‌توانند از دادگاه درخواست تأمین آنها را بنمایند

مقصود از تأمین در این موارد فقط ملاحظه و صورت برداری از این گونه دلایل است.

توضیح واژگان

تأمین دلیل شیوه ای است برای حفاظت از حالات و وضعیت‌هایی که امکان تغییر آنها وجود داشته و درخواست کننده آن قصد دارد به منظور اثبات ادعای خویش در آینده به آن وضعیت، استناد نماید.[۱] به بیان دیگر تأمین دلیل به معنای در امنیت قراردادن ادله می‌باشد.[۲]

صورتجلسه تأمین دلیل: سند رسمی است که مأمور مجری قرار که مقامی رسمی است در دایره صلاحیت خود با توجه به مقررات قانونی آن را تنظیم می‌نماید.[۳]

پیشینه

مفاد این ماده در ماده ۳۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی سابق بیان شده بود.[۴] و در ماده ۳۱۶ سابق نیز آیین تأمین دلیل آورده شده‌است .[۵]

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

دلایل و اماراتی که در این ماده به منظور تأمین دلیل ذکر شده ان جنبه تمثیلی داشته و شامل کلیه دلایلی که متقاضی درخواست می‌نماید می باشد.[۶] گرچه در حال حاضر درخواست تأمین دلیل در قالب دادخواست تنظیم می‌شود اما تأمین دلیل درخواست بوده و نمی‌توان فرد را ملزم به ارائه دادخواست نمود[۷][۸] به عبارت دیگر تأمین دلیل اقامه دعوا محسوب نمی‌شود.[۹] لذا برای آن قرار رد درخواست تأمین دلیل صادر می شود که این قرار، غیرقابل تجدیدنظر می‌باشد.[۱۰]

نکات توضیحی

به منظور اینکه تأمین دلیل وسیله سوءاستفاده افراد و همچنین مشغول کردن بی‌مورد دستگاه قضایی نگردد، باید متقضای تأمین دلیل توضیح دهد که چگونه اگر دلائل ضبط نشود، در آینده استفاده از آن متعسر خواهد شد. [۱۱]

مصادیق و نمونه‌ها

  1. تأمین دلیل در تصادفات: یکی از طرفین که قصد طرح شکایت دارد درخواست تأمین دلیل داده و پس از محاسبه کم و کیف خسارات وارده خودرو خود را تعمیر نموده و سپس مستند به تأمین دلیل اقامه دعوا می‌نماید. [۱۲]
  2. در اثنای رسیدگی نیاز به تأمین دلیل می‌باشد: مثلاً خواهان دعوی غصب در اثنا رسیدگی متوجه می‌شود که خوانده در ملک وی جوی اب احداث کرده و موجب خرابی و خسارات در ملک وی گردیده‌است در اینجا با تأمین دلیل و تعیین خسارات وارده می‌تواند به رفع عیب ملک و سپس استناد به تأمین دلیل در محکمه بپردازد.[۱۳]
  3. درخواست تأمین دلیل ممکن است با جلب نظر کارشناس صورت گیرد مانند موردی که تعیین میزان خسارت وارده به ملک مورد تقاضا باشد.[۱۴]
  4. تأمین دلیل به واسطه شهادت شهود: ممکن است بالفعل دعوایی مطرح نباشد اما ذینفع به وجهی که امروزه آن را تأمین دلیل می‌نامند از قاضی بخواهد تا شهادت شهود او را استماع کند تا بعداً در دعوا به آن استناد نماید. [۱۵]

منابع:

  1. ↑ مهدی زینالی. شیوه هایی عملی از طرح و دفاع دعاوی سرقفلی و حق کسب و پیشه و تجارت. چاپ 1. جنگل، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4189180
  2. ↑ مهرداد افضلی. خود آموز و راهنمای آیین دادرسی مدنی. چاپ 2. طرح نوین اندیشه، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1605976
  3. ↑ سیدمحمدرضا حسینی. یادداشت های محکمه (دفتر اول) (کارگاه آموزشی آیین دادرسی مدنی). چاپ 2. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2089616
  4. ↑ عباس زراعت. محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران. چاپ 3. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 556544
  5. ↑ سیدمحسن صدرزاده افشار. ادله اثبات دعوی در حقوق ایران. چاپ 4. مرکز نشر دانشگاهی، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 214928
  6. ↑ عبدالله شمس. آیین دادرسی مدنی (جلد سوم) (دوره پیشرفته). چاپ 18. دراک، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1342136
  7. ↑ علی مهاجری. مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد دوم). چاپ 1. فکرسازان، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 456404
  8. ↑ علی عباس حیاتی. شرح قانون آیین دادرسی مدنی. چاپ 2. سلسبیل، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 470712
  9. ↑ علی عباس حیاتی. آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 2. میزان، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1248216
  10. ↑ علی عباس حیاتی. آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 2. میزان، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1248208
  11. ↑ یوسف نوبخت. نگاهی به آیین دادرسی مدنی. چاپ 1. رادنواندیش، 1393.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5312300
  12. ↑ سیدمحسن صدرزاده افشار. ادله اثبات دعوی در حقوق ایران. چاپ 4. مرکز نشر دانشگاهی، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 214916
  13. ↑ سیدمحسن صدرزاده افشار. ادله اثبات دعوی در حقوق ایران. چاپ 4. مرکز نشر دانشگاهی، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 214928
  14. ↑ یوسف نوبخت. نگاهی به آیین دادرسی مدنی. چاپ 1. رادنواندیش، 1393.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5312300
  15. ↑ فهیمه ملک زاده. اصطلاحات تشریحی آیین دادرسی (کیفری-مدنی). چاپ 2. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2138588
برگرفته از «https://wikihoghoogh.net/w/index.php?title=ماده_۱۴۹_قانون_آیین_دادرسی_مدنی&oldid=206389»