ماده ۳۸ قانون آیین دادرسی مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(←پیشینه) |
|||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ماده ۳۸ قانون آیین دادرسی مدنی''': تا زمانی که عزل وکیل به اطلاع او نرسیده‌است اقدامات وی در حدود | '''ماده ۳۸ قانون آیین دادرسی مدنی''': تا زمانی که [[عزل وکیل توسط موکل|عزل وکیل]] به اطلاع او نرسیده‌است اقدامات وی در حدود [[وکالت]]، همچنین [[ابلاغ|ابلاغهایی]] که از طرف [[دادگاه]] به [[وکیل]] می‌شود مؤثر در [[حق]] [[موکل]] خواهد بود، ولی پس از اطلاع [[دادگاه]] از عزل وکیل، دیگر او را در امور راجع به [[دادرسی]]، وکیل نخواهد شناخت. | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۳۷ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}} | * {{زیتونی|[[ماده ۳۷ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}} | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۳۹ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}} | * {{زیتونی|[[ماده ۳۹ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}} | ||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
[[ | [[ماده ۱۸۱ قوانین موقتی اصول محاکمات حقوقی]] سال ۱۲۹۰ بیان داشته: اقدامات وکیل که در حدود [[وکالت نامه|وکالت‌نامه]] او قبل از اعلام عزل به خود او و به محکمه شده‌است کاملاً معتبر خواهد بود. اظهار شفاهی در عزل وکیل باید در صورت مجلس قید به امضای موکل برسد. در قانون سال ۱۳۱۸ نیز ضمن ماده ۶۵ این گونه آمده‌است: مادام که عزل وکیل به اطلاع او نرسیده است اقدامات او در حدود وکالت و همچنین ابلاغاتی که از طرف دادگاه به وکیل می‌شود مؤثر در حق موکل خواهد بود ولی همین که اطلاع عزل وکیل به دادگاه رسید دادگاه دیگر او را در امور راجعه به دادرسی وکیل نخواهد شناخت.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=روند نمای تقنینی قانون آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2796196|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=رفیعی|چاپ=1}}</ref> در این خصوص شایان ذکر است که [[ماده 38 قانون آیین دادرسی مدنی|ماده 38 قانون جدید آیین دادرسی مدنی]] از قوانین قدیم کامل‌تر است زیرا انطباق بیشتری با نظریه [[نمایندگی]] ظاهری دارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجله علمی پژوهشی نامه مفید شماره 82 اسفند 1389|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دانشگاه مفید|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2712792|صفحه=|نام۱=دانشگاه مفید قم|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=551940|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref> | ||
== نکات توضیحی و تفسیری دکترین == | == نکات توضیحی و تفسیری دکترین == | ||
با توجه به تصریح ماده | با توجه به تصریح ماده فوق، در صورتی که دادگاه از عزل وکیل مطلع باشد، اقدامات اجرایی وکیل بی اثر خواهد بود و دادگاه نیز نباید به اقدامات وکیل ترتیب اثر دهد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه‌های عمومی و انقلاب (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1381|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1617516|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=2}}</ref> در فرضی که دادگاه مطلع نباشد نیز، اگر موکل عزل وکیل را به وی اطلاع ندهد؛ اقدامات وکیل در حدود وکالت برای موکل معتبر می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=569788|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=1}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=569792|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=1}}</ref> | ||
در مورد | در صورت اختلاف بین [[وکیل]] و [[موکل]] در مورد عزل به این نحو که موکل به وکیل بگوید از عزل با خبر بوده و وکیل [[انکار]] نماید، [[بینه]] بر موکل لازم است و صرف بینه بر عزل کافی نیست. اگر بینه‌ای از طرف موکل اقامه نشد، وکیل [[سوگند]] یاد می‌کند و در این صورت وکالت او ثابت خواهد بود و اگر امتناع نمود وکالت از همان زمان که بینه بر عزل او اقامه شده‌است، [[باطل]] می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبانی فقهی آیین دادرسی مدنی و تأثیر آن در رویه قضایی (جلد اول) (قواعد عمومی، دادرسی نخستین و اثبات دعوا)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=شرکت سهامی انتشار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2648308|صفحه=|نام۱=عبداله|نام خانوادگی۱=خدابخشی|چاپ=1}}</ref> | ||
در مورد اینکه آیا در زمان فوت موکل نیز همچون عزل، نیاز به اطلاع وکیل می‌باشد یا خیر اختلاف است. اعتقاد مشهور فقهای امامیه آن است که وکالت به صرف فوت موکل نابود می‌شود و علم و جهل وکیل تأثیری در نفوذ اقدامات او ندارد. این مورد را نمی‌توان به «عزل» که نفوذ تأثیر آن، متکی بر اطلاع وکیل بود، قیاس نمود چون دربارهٔ عزل، «اعلام موکل و علم وکیل» یک حکم استثنایی و خلاف قاعده است و اعمال وکیل بعد از فوت فاقد اثر می‌باشد، اما به نظر می‌رسد برای حفظ نظم در معاملات و حمایت از بی‌گناهی که با وکیل طرف معامله می‌شود، باید اعمال وکیل را که بدون علم به فوت و جنون موکل بسته‌است نافذ شناخت.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=سلسله مباحث فقهی-حقوقی عقد وکالت|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2933764|صفحه=|نام۱=اسداله|نام خانوادگی۱=لطفی|چاپ=1}}</ref> | |||
در | |||
== مصادیق و نمونه‌ها == | |||
اگر کسی به دیگری وکالت دهد که منزلش را بفروشد، آنگاه موکل وکیل را عزل نماید و وکیل مدعی شود که در مدتی که هنوز او را عزل ننموده یا خبر عزل به وی نرسیده به مفاد وکالت خود عمل نموده ولی موکل مدعی شود قبل از انجام مفاد وکالت و فروش منزل وی، وکیل را از وکالت خود عزل نموده‌است؛ می‌گوییم معامله وکیل بر منزل درست بوده و ادعای موکل مسموع نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوا در امور مدنی و کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=تدریس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1642380|صفحه=|نام۱=عبدالرسول|نام خانوادگی۱=دیانی|چاپ=1}}</ref> | |||
== | == رویه‌های قضایی == | ||
* [[نظریه شماره 7/99/1980 مورخ 1400/02/12 اداره کل حقوقی قوه قضاییه|نظریه شماره 7/99/1980 مورخ 1400/02/12 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره امکان تجدیدنظرخواهی اصیل با استناد به عذر موجه در صورت عدم تجدیدنظرخواهی وکیل]] | |||
== مقالات مرتبط == | == مقالات مرتبط == | ||
* [[جایگاه حسن نیّت در عقد وکالت]] | * [[جایگاه حسن نیّت در عقد وکالت]] | ||
* [[ضرورت ابلاغ اراده و حفظ مصلحت در اعمال حقوقی]] | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{مواد قانون آیین دادرسی مدنی}} | {{مواد قانون آیین دادرسی مدنی}} | ||
[[رده:مواد قانون آیین دادرسی مدنی]] | [[رده:مواد قانون آیین دادرسی مدنی]] | ||
[[رده:وکالت در دعاوی]] | [[رده:وکالت در دعاوی]] | ||
[[رده:عزل وکیل]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۴۱
ماده ۳۸ قانون آیین دادرسی مدنی: تا زمانی که عزل وکیل به اطلاع او نرسیده‌است اقدامات وی در حدود وکالت، همچنین ابلاغهایی که از طرف دادگاه به وکیل می‌شود مؤثر در حق موکل خواهد بود، ولی پس از اطلاع دادگاه از عزل وکیل، دیگر او را در امور راجع به دادرسی، وکیل نخواهد شناخت.
پیشینه
ماده ۱۸۱ قوانین موقتی اصول محاکمات حقوقی سال ۱۲۹۰ بیان داشته: اقدامات وکیل که در حدود وکالت‌نامه او قبل از اعلام عزل به خود او و به محکمه شده‌است کاملاً معتبر خواهد بود. اظهار شفاهی در عزل وکیل باید در صورت مجلس قید به امضای موکل برسد. در قانون سال ۱۳۱۸ نیز ضمن ماده ۶۵ این گونه آمده‌است: مادام که عزل وکیل به اطلاع او نرسیده است اقدامات او در حدود وکالت و همچنین ابلاغاتی که از طرف دادگاه به وکیل می‌شود مؤثر در حق موکل خواهد بود ولی همین که اطلاع عزل وکیل به دادگاه رسید دادگاه دیگر او را در امور راجعه به دادرسی وکیل نخواهد شناخت.[۱] در این خصوص شایان ذکر است که ماده 38 قانون جدید آیین دادرسی مدنی از قوانین قدیم کامل‌تر است زیرا انطباق بیشتری با نظریه نمایندگی ظاهری دارد.[۲][۳]
نکات توضیحی و تفسیری دکترین
با توجه به تصریح ماده فوق، در صورتی که دادگاه از عزل وکیل مطلع باشد، اقدامات اجرایی وکیل بی اثر خواهد بود و دادگاه نیز نباید به اقدامات وکیل ترتیب اثر دهد.[۴] در فرضی که دادگاه مطلع نباشد نیز، اگر موکل عزل وکیل را به وی اطلاع ندهد؛ اقدامات وکیل در حدود وکالت برای موکل معتبر می‌باشد.[۵][۶]
در صورت اختلاف بین وکیل و موکل در مورد عزل به این نحو که موکل به وکیل بگوید از عزل با خبر بوده و وکیل انکار نماید، بینه بر موکل لازم است و صرف بینه بر عزل کافی نیست. اگر بینه‌ای از طرف موکل اقامه نشد، وکیل سوگند یاد می‌کند و در این صورت وکالت او ثابت خواهد بود و اگر امتناع نمود وکالت از همان زمان که بینه بر عزل او اقامه شده‌است، باطل می‌شود.[۷]
در مورد اینکه آیا در زمان فوت موکل نیز همچون عزل، نیاز به اطلاع وکیل می‌باشد یا خیر اختلاف است. اعتقاد مشهور فقهای امامیه آن است که وکالت به صرف فوت موکل نابود می‌شود و علم و جهل وکیل تأثیری در نفوذ اقدامات او ندارد. این مورد را نمی‌توان به «عزل» که نفوذ تأثیر آن، متکی بر اطلاع وکیل بود، قیاس نمود چون دربارهٔ عزل، «اعلام موکل و علم وکیل» یک حکم استثنایی و خلاف قاعده است و اعمال وکیل بعد از فوت فاقد اثر می‌باشد، اما به نظر می‌رسد برای حفظ نظم در معاملات و حمایت از بی‌گناهی که با وکیل طرف معامله می‌شود، باید اعمال وکیل را که بدون علم به فوت و جنون موکل بسته‌است نافذ شناخت.[۸]
مصادیق و نمونه‌ها
اگر کسی به دیگری وکالت دهد که منزلش را بفروشد، آنگاه موکل وکیل را عزل نماید و وکیل مدعی شود که در مدتی که هنوز او را عزل ننموده یا خبر عزل به وی نرسیده به مفاد وکالت خود عمل نموده ولی موکل مدعی شود قبل از انجام مفاد وکالت و فروش منزل وی، وکیل را از وکالت خود عزل نموده‌است؛ می‌گوییم معامله وکیل بر منزل درست بوده و ادعای موکل مسموع نیست.[۹]
رویه‌های قضایی
مقالات مرتبط
منابع
- ↑ علی رفیعی. روند نمای تقنینی قانون آیین دادرسی مدنی. چاپ 1. فکرسازان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2796196
- ↑ مجله علمی پژوهشی نامه مفید شماره 82 اسفند 1389. دانشگاه مفید، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2712792
- ↑ عباس زراعت. محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران. چاپ 3. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 551940
- ↑ علی مهاجری. شرح قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه‌های عمومی و انقلاب (جلد اول). چاپ 2. گنج دانش، 1381. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1617516
- ↑ علی مهاجری. قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. فکرسازان، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 569788
- ↑ علی مهاجری. قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. فکرسازان، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 569792
- ↑ عبداله خدابخشی. مبانی فقهی آیین دادرسی مدنی و تأثیر آن در رویه قضایی (جلد اول) (قواعد عمومی، دادرسی نخستین و اثبات دعوا). چاپ 1. شرکت سهامی انتشار، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2648308
- ↑ اسداله لطفی. سلسله مباحث فقهی-حقوقی عقد وکالت. چاپ 1. جنگل، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2933764
- ↑ عبدالرسول دیانی. ادله اثبات دعوا در امور مدنی و کیفری. چاپ 1. تدریس، 1385. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1642380