ماده ۲۹۶ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۲۹۶ قانون آیین دادرسی مدنی: رأی دادگاه پس از انشاء لفظی باید نوشته شده و به امضای دادرس یا دادرسان برسد و نکات زیر در آن رعایت گردد:

1. تاریخ صدور رأی.
2. مشخصات اصحاب دعوا یا وکیل یا نمایندگان قانونی آنان با قید اقامتگاه.
3. موضوع دعوا و درخواست طرفین.
4. جهات، دلایل، مستندات، اصول و مواد قانونی که رأی بر اساس آن‌ها صادر شده‌است.
5. مشخصات و سمت دادرس یا دادرسان دادگاه.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

اصول و مواد مرتبط

• اصل ۱۶۶ قانون اساسی

توضیح واژگان

انشاء لفظی: ابراز قصد و رضا بوسیله لفظ و کلمه را انشاء لفظی گویند.

سبب حکم: دلایلی که مستند حکم دادگاه قرار می‌گیرند را مقدمه حکم یا سبب حکم نامند.

مطالعه تطبیقی

در برخی نظام‌های قضایی دیگر مانند نظام قضایی انگلستان، تشریح سبب حکم را دون منزلت قاضی دانسته و اصولاً در احکام قضات دلایل مورد استناد آورده نمی‌شود.

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

مطابق با قوانین آیین دادرسی مدنی می‌توان گفت که احکام دادگاه‌ها دارای سه بخش می‌باشد:

1. مقدمه حکم،
2. اسباب موجهه حکم،
3. منطوق یا نتیجه یا حکم به مفهوم اخص.

همچنین مطابق با قاعده «تسبیب احکام قضایی» قضات دادگاه‌ها مکلفند دلایل و مستندات حکم خویش را در رأی خود مندرج نمایند. ذکر درخواست طرفین و موضوع دعوا در رأی صادره به این علت می‌باشد که دادگاه‌ها حق ندارند بیش از خواسته یا خلاف آن حکم صادر نمایند. شایان ذکر است که موضوع دعوا همان مورد ترافع می‌باشد و درخواست طرفین مطالبه آنان از دادگاه به منظور رفع ترافع می‌باشد.

از ضروریات رأی انشاء شده این است که رأی باید توسط دادرس یا دادرسان امضاء گردد. مطابق مواد ۲۹۶ و ۲۹۷ قانون آیین دادرسی مدنی آرای صادره از دادگاه‌ها دو نوبت به امضای دادرس (دادرسان) خواهد رسید ابتدا زمان انشای رأی و سپس پس از تنظیم دادنامه. هر دو این امضا دارای اهمیت ویژه‌ای می‌باشد چراکه رأی دادگاه بدون امضا دادرس فاقد ارزش قضایی و قانونی است.

رویه‌های قضایی

• رای دادگاه درباره اعتراض ثالث نسبت به دستور فروش ملک مشاع (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۲۹۰۱۴۰۷)
• نظریه شماره 1002/95/7 مورخ 1395/05/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مقالات مرتبط

• تحلیلی بر اقناع قضایی در فرایند کشف امور موضوعی دعاوی مدنی‏
• «نقد رأی» از «عدالت آیینی» تا «عدالت قضایی»
• مفهوم و ضمانت اجرای «اصول دادرسی» در آیین دادرسی مدنی
• توجیه آرای مدنی و ضمانت اجرای عدم رضایت آن
• موجه و مدلل بودن رأی داوری داخلی با نگاهی بر رویه قضایی
• قواعد، ابراز و پذیرش ادله و تفحص و افشا در داوری قراردادهای تجاری بین‌المللی
• اصل مستند، مستدل و موجّه بودن آرای دیوان عدالت اداری و مراجع شبه‌قضایی با بررسی رویه قضایی

جستارهای وابسته

• مینوت رای