ماده ۲۵۰ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۲۵۰ قانون آیین دادرسی مدنی: اجرای قرار معاینه محل یا تحقیق محلی ممکن است توسط یکی از دادرسان دادگاه یا قاضی تحقیق به عمل آید. وقت و محل تحقیقات باید از قبل به طرفین اطلاع داده شود. در صورتی که محل تحقیقات خارج از حوزه دادگاه باشد، دادگاه می‌تواند اجرای تحقیقات را از دادگاه محل درخواست نماید مگر این که مبنای رأی دادگاه معاینه یا تحقیقات محلی باشد که در این صورت باید اجرای قرارهای مذکور توسط شخص قاضی صادرکننده رأی صورت گیرد یا گزارش مورد وثوق دادگاه باشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

دادرس: دادرس در معنای قاضی دادگاه استعمال می‌گردد و منحصر در دادرس علی‌البدل نمی‌باشد.

قاضی تحقیق: واژه «قاضی تحقیق» در قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب سال ۷۳ به کار برده شده‌است و هم‌اکنون با توجه به اینکه قانون مزبور در سال ۸۱ اصلاح گردیده و نهاد دادسرا احیا شده‌است، دادستان، بازپرس، و دادیار جانشین قاضی تحقیق شده‌اند.

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

مطابق این ماده مجری قرار معاینه محل مکلف است معاینه و اطلاعات حاصل از آن را در حضور طرفین دعوا (یا با ابلاغ قانونی برای حضور آن‌ها) در صورتجلسه قید نماید. و در صورت حضور طرفین آن را امضا نمایند. در صورتی که محل اجرای قرار، اماکن خصوصی باشد، در صورت ممانعت افراد از اجرای قرار، در حدود مقررات قرار قهراً اجرا می‌شود، بدین ترتیب که مجری قرار حسب مورد از نیروی انتظامی یا اگر مکان نظامی باشد از مأموران دژبانی کمک می‌گیرد. مقررات مربوط به فاصله ابلاغ در ماده ۶۴ قانون آیین دادرسی مدنی، در خصوص ابلاغ‌های زمان و محل تحقیق و معاینه محل لازم الرعایه می‌باشد. ممکن است محل انجام معاینه محل خارج از حوزه دادگاه باشد که در این صورت باید به دادگاه آن محل نیابت داده شود تا آن را انجام دهد و درخواست‌ها به تفصیل در نیابت بیان گردد.

رویه‌های قضایی

• رای دادگاه درباره اعتبار قرار معاینه محل یا تحقیقات محلی توسط کارمند دادگاه (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۲۸۰۰۲۹۷)
• نظریه شماره 7/1402/469 مورخ 1402/09/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره قرار تحقیق محلی در فضای مجازی در دعاوی ورشکستگی و اعسار

• نظریه شماره 7/99/1508 مورخ 1399/10/24 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره صدور تأمین خواسته در مرحله تجدید نظر
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره لزوم تعیین اموال موضوع کارشناسی در تنصیف دارایی زوج در دعوی طلاق
• نظریه شماره ۷/۱۴۰۲/۴۰۵ مورخ ۱۴۰۲/۰۷/۱۲ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم تصدی کارشناس برای اجرای قرارهای تحقیق و معاینه محلی

مصادیق و نمونه‌ها

خوانده می‌تواند در قرار معاینه محل، ایراداتی مطرح نماید. مانند اینکه اعلام کند که در صورت برداری محل اشتباه صورت گرفته‌است، یا مهم‌ترین ایراد اینکه اعلام کند قرار توسط شاغل غیر قضایی اجرا شده‌است.