ماده ۴۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۴۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی: کلیه قضات و کارمندان اداری شاغل در محاکم قضایی نمی‌توانند داوری نمایند هر چند با تراضی طرفین باشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۴۶۶ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۴۶۹ قانون آیین دادرسی مدنی

توضیح واژگان

• داوری: داوری در لغت به معنای حکومت میان مردم و قضاوت آمده‌است و در اصطلاح می‌توان آن را انصراف متخاصمین از مرجع قضایی به اعتبار نهاد توافقی برای رسیدگی به ماهیت دعوا تعریف نمود.

پیشینه

در بند ۷ ماده ۶۴۵ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۱۳۱۸ در صورتی که در ارتباط با اختلاف مطروحه پرونده‌ای در دادگاه نبود، قاضی امکان داوری داشت اما در قانون جدید این قید برداشته شده و علاوه بر قضات، کارمندان اداری محاکم قضایی نیز ممنوع از داوری می‌باشند. در ماده ۶ قانون حکمیت مصوب ۱۳۰۶ نیز، اعضای پارکه (دادسرا) در حوزه مأموریت خود با تراضی طرفین مجاز به قبول حکمیت بوده‌اند. اما در ماده ۶۴۵ مکرر اصلاحی ۱۳۳۴ قانون آیین دادرسی مدنی مشابه قانون جدید قضات و کارمندان تحت هر شرایطی ممنوع از داوری بودند.

فلسفه و مبانی نظری

یکی دیگر از موارد عدم اهلیت مطلق در داوری را ماده ۴۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی بیان نموده‌است که مطابق آن کلیه کارمندان و قضات در حوزه‌های قضایی دیگر هم ممنوع از داوری می‌باشند. فلسفه این امر مصلحت عمومی و رعایت شأن و حیثیت دستگاه قضایی و پرهیز از مفسده آن می‌باشد.

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

برخی از افراد به‌طور مطلق و برخی به‌طور نسبی اهلیت انجام امر داوری را ندارند. به عبارت دیگر، عدم اهلیت برای داور به دو صورت مطلق و نسبی بیان شده‌است. عدم اهلیت مطلق متوجه کسانی است که حتی با توافق طرفین نیز قابل گزینش برای داوری نمی‌باشند و ماده ۴۶۶ قانون آیین دادرسی مدنی ناظر به همین افراد است. لیکن عدم اهلیت نسبی آن است که دادگاه امکان گزینش برخی اشخاص را نداشته باشد مگر با توافق طرفین اختلاف که ماده ۴۶۹ قانون آیین دادرسی مدنی ناظر به این موارد است. شایان ذکر است چنانچه افراد مذکور در ماده ۴۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی، در دستگاه دیگری مأمور باشند، یا بازنشست شده باشند می‌توانند داوری کنند. همچنین، ذکر این نکته ضرورت دارد که شمول کارمندان شاغل در ماده ۴۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی، شامل کارمندان حسابداری، اجرای احکام، واحد ابلاغ و به‌طور کلی همه کارمندان دستگاه قضایی می‌باشد.

رویه‌های قضایی

• نظریه شماره 7/1402/248 مورخ 1402/04/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم اعمال ماده ۴۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی بر روی همه کارکنان دستگاه قضایی
• رای دادگاه درباره اعتراض به رأی هیات حل اختلاف ماده ۳۸ آیین نامه معاملات شهرداری (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۳۰۰۱۲۹)
• نظریه‌ی شماره 7/99/2027 مورخ 1400/02/19 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره وضعیت عدم توافق طرفین درباره تعداد داوران در قرارداد داوری
• رای دادگاه درباره احراز تقاضای ابطال رای داور (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۳۷۰۱۲۹۳)