ماده ۶۹ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۶۹ قانون آیین دادرسی مدنی: هر گاه مأمور ابلاغ نتواند اوراق را به شخص خوانده برساند باید در نشانی تعیین شده به یکی از بستگان یا خادمان او که سن و وضعیت ظاهری آنان برای تمیز اهمیت اوراق یادشده کافی باشد، ابلاغ نماید و نام و سمت گیرنده اخطاریه را در نسخه دوم قید و آن را اعاده کند.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۶۷ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۶۸ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۶۹ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۱۷۹ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۱۹۴ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۱۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۸۶۲ قانون مدنی

توضیح واژگان

ابلاغ قانونی: این ابلاغ یعنی، عدم ابلاغ اوراق دعوی به شخص مخاطب و از این جهت قانونی است که قانون چنین ابلاغی را صحیح و معتبر شناخته‌است.

بستگان: منظور از بستگان در ماده ۶۹ قانون آیین دادرسی مدنی تمام خویشاوندان سببی و نسبی مخاطب بدون هیچ درجه‌ای می‌باشد.

پیشینه

در قوانین سابق ما بجای بستگان و خادمین خوانده (اهل خانه و کسان او) که عبارت عام تری است و اطلاق بیشتر دارد؛ استعمال شده بود ولی آن را مقید به قید (که متصدی امور او هستند) نموده بود که از عموم آن خیلی می‌کاست و در عمل تولید زحمت می‌کرد.

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

عبارت «در نشانی تعیین شده» به معنای آن نیست که بستگان یا خادمان خوانده در آن محل سکونت داشته باشند بلکه حضور آن‌ها کافی است هر چند به عنوان میهمان در آن جا باشند در هر حال این تحویل اوراق باید در محل اقامت خوانده صورت گیرد. نکتهٔ دیگر آن که در ماده فوق، درجه قرابت بستگان با خوانده مشخص نگردیده‌است به نظر می‌رسد تشخیص مصادیق این امر به عهده مأمور ابلاغ می‌باشد.

نکات توضیحی

به‌طور کلی برای ابلاغ قانونی به بستگان و خادمان باید دارای ۵ شرط باشد:

1. امکان و دسترسی ابلاغ به مخاطب نباشد.
2. ابلاغ صرفاً در محل اقامت خوانده به بستگان و خادمان انجام شود.
3. ابلاغ صرفاً به بستگان و خادمان صورت گیرد و نه همسایه و ….
4. سن و وضعیت ظاهری گیرنده اوراق قضایی، دلالت بر قوه تمییز وی نماید.
5. نام و سمت گیرنده اوراق قضایی در نسخه دوم قید گردیده و اعاده شود.

رویه‌های قضایی

• حکم شماره ۱۶۸۴ مورخ ۱۳۲۵/۱۰/۰۳ شعبه هشتم، صفحه ۷ مجموعه متین بیان می‌دارد: «ابلاغ اخطاریه کسان و خادمین طرفین دعوا وقتی قانونی است که بر طبق ماده ۹۱ قانون آیین دادرسی مدنی (ماده ۶۹ کنونی) برگ اخطار در منازل مسکونی اصحاب دعوا به یکی از بستگان یا خادمین اخطار شده ابلاغ گردد نه در غیر محل سکونت او».
• در رأی شماره ۲۹۳ مورخ ۱۳۲۷/۰۲/۲۳ شعبه سوم دیوان عالی کشورنیز چنین مقرر شده‌است که: «مطابق ماده ۹۱ قانون آیین دادرسی مدنی (ماده ۶۹ کنونی) هرگاه مأمور ابلاغ نتواند دادخواست را به شخص خوانده برساند باید در محل اقامت او به یکی از بستگان یا خادمین او ابلاغ نماید بنابراین ابلاغ به رعیت ملک بدون داشتن سمت مزبور، قانونی نخواهد بود».
• حکم شماره ۲۹۵۲ مورخ ۱۳۱۹/۰۹/۱۷ شعبه ۱ نیز بیان داشته‌است:«چون طبق دستور ماده ۹۱ قانون آیین دادرسی مدنی (ماده ۶۹ کنونی) در موردی که مأمور نتواند ابلاغ اخطار را به شخص خوانده نماید باید در محل اقامت او به یکی از بستگان با خادمین او ابلاغ نماید بنابراین ابلاغ اخطار رفع نقص به همسایه دکان دادخواست دهنده که هیچ‌یک از این سمت‌ها را نداشته بر خلاف این دستور خواهد بود».
• رای دادگاه درباره اعتبار زمانی نظریه کارشناسی (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۰۰۱۰۰۰۴۶۴)
• رای دادگاه درباره اعتبار شرط داوری در قرارداد با شرکت دولتی (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۱۲۰۰۸۴۲)

مصادیق و نمونه‌ها

برادر خوانده جز بستگان او محسوب می‌شود، زن برادر خوانده هم جز بستگان است و ملاک وابستگی را نمی‌توان منحصراً ملاک ارثبری به شرح مذکور در ماده ۸۶۲ قانون مدنی قرار داد.

فیشنمونه ابلاغ به خادمین اسکن شود.