ماده ۳۵۲ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۳۵۲ قانون آیین دادرسی مدنی: هر گاه دادگاه تجدیدنظر، دادگاه بدوی را فاقد صلاحیت محلی یا ذاتی تشخیص دهد رأی را نقض و پرونده را به مرجع صالح ارسال می‌دارد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۳۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۳۵۳ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۲۷ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۲۸ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۳۰ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۳۷۱ قانون آیین دادرسی مدنی

توضیح واژگان

• دادگاه تجدید نظر: دادگاهی است که در آن اصل تعدد قاضی حاکم بوده و جلسات با حضور دو مستشار یا یک رئیس و یک مستشار رسمیت پیدا می‌کنند، آراء دادگاه‌ها نیز باید به امضاء و تصویب دو عضو برسد.
• دادگاه بدوی: دادگاهی که در مرحله نخستین به بررسی پرونده می‌پردازد دادگاه بدوی نام دارد. به عبارت دیگر دادگاه بدوی دادگاهی است که برای بار اول وارد مرحله رسیدگی می‌شود.
• صلاحیت محلی: صلاحیت محلی ناظر به حوزهٔ قضایی دادگاه است.
• صلاحیت ذاتی: صلاحیت ذاتی را صلاحیتی دانسته‌اند که قابل تغییر و جابجایی نبوده و با نظم عمومی و قواعد آمره چنان گره خورده‌ است که تخلف از قواعد آن، موجب بطلان عمل و نتیجه می‌شود، به عنوان مثال میان مراجع دادگستری و غیر دادگستری اختلاف در صلاحیت ذاتی وجود دارد.

پیشینه

مشابه مفاد ماده ۳۵۲ قانون آیین دادرسی مدنی، ذیل ماده ۵۱۴ قانون آیین دادرسی مدنی سابق اصلاحی مصوب ۱۳۴۹ پیش‌بینی شده بود.

نکات تفسیری دکترین ماده 352 قانون آیین دادرسی مدنی

همچنین این ماده را باید با لحاظ مواد ۲۷، ۲۸ و ۳۰ قانون آیین دادرسی مدنی تفسیر کرد. در هر حال، «عدم رعایت صلاحیت ذاتی توسط مراجع دادگستری و غیردادگستری از موجبات قاطع نقض رأی به‌شمار می‌رود» و این امر نیازمند طرح ایراد نمی‌باشد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 352 قانون آیین دادرسی مدنی

1. دادگاه تجدیدنظر می‌تواند صلاحیت دادگاه بدوی را بررسی کند.
2. در صورت عدم صلاحیت محلی یا ذاتی دادگاه بدوی، رأی آن نقض می‌شود.
3. پس از نقض رأی، پرونده به مرجع صالح ارسال می‌شود.

رویه های قضایی

• رای دادگاه درباره موارد صدور قرار در دعاوی مدنی (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۰۳۰۱۲۰۹)
• رای دادگاه درباره مرجع صالح رسیدگی به دعوای اصلاح پلاک ثبتی و تجمیع آن (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۶۹۵۰۰۸۲۲)
• رای دادگاه درباره مرجع صالح در رسیدگی به شکایت از تصمیم کانون وکلای دادگستری (دادنامه شماره ٩٢٠٩٩٧٠٢٦٩٥٠٠٩٥٢)
• رای دادگاه درباره مرجع صالح در دعوای راجع به اموال مصادره ای (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۷۰۴۰۰۶۲۷)
• رای دادگاه درباره مرجع صالح در دعوای اصلاح و تجمیع پلاک ثبتی (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۶۹۵۰۰۵۱۳)
• رای دادگاه درباره مرجع صالح در دعوای اصلاح اشتباهات در تحریر اسناد سجلی (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۰۶۰۱۰۴۲)
• رای دادگاه درباره مرجع رسیدگی به اعتراض ثالث اجرایی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۷۰۴۰۰۹۶۲)
• رای دادگاه درباره صدور قرار رد دعوی به دلیل اشتباه تایپی نام خانوادگی خوانده (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۳۲۰۰۱۴۸)
• رای دادگاه درباره رابطه تنفیذ وصیت نامه و دعوای خلع ید (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۴۰۰۰۱۷۱)
• رای دادگاه درباره دادگاه صالح جهت رسیدگی به دعاوی مربوط به ملک مسبوق به مصادره (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۷۰۴۰۰۰۸۳)
• رای دادگاه درباره بذل نفقه و اجرت المثل به عنوان فدیه طلاق خلع (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۲۱۳۰۵۰۰۱۸۷)
• نظریه شماره 7/93/1503 مورخ 1393/06/26 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

• رای دادگاه درباره اشتباه دادگاه بدوی در تشخیص مهلت اعتراض به رأی داوری (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۱۵۰۰۷۹۸)
• رای دادگاه درباره اثر فوت صادرکننده چک در تعلق خسارت تأخیر تأدیه (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۶۹۵۰۰۰۱۴)
• رای دادگاه درباره استصحاب حالت افاقه یا جنون (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۲۱۳۰۷۰۱۰۳۳)
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره تقاضای تنفیذ طلاق واقع شده بین زوجین ایرانی بر اساس حکم دادگاه خارجی
• رای دادگاه درباره اثر گواهی عدم حضور در دفترخانه بر ایفای تعهدات (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۰۰۱۰۰۰۵۰۴)
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره مرجع صالح رسیدگی به دعاوی راجع به آبهای زیر زمینی (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۹۰۷۰۰۰۷۰۲)
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره مرجع صالح رسیدگی به شکایت از عملیات اجرایی اداره ثبت
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره (۱)- مرجع صالح در دعاوی ناشی از روابط استخدامی (۲)- حدود صلاحیت مراجع اختصاصی
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره دادگاه صالح در دعوای خسارت تاخیر تادیه سفته
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره مرجع صالح در اعتراض به عملکرد هیات نظارت ثبت
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره مرجع صالح در دعوای ابطال سند رسمی موضوع اصلاحات اراضی

انتقادات

• مطابق نص ماده ۳۵۲ قانون آیین دادرسی مدنی طرح دعوی در دادگاه فاقد صلاحیت ذاتی و محلی موجب نقض حکم می‌باشد اما مطابق بند نخست ماده ۳۷۱ قانون آیین دادرسی مدنی در مورد صلاحیت محلی، در صورتی دادگاه تجدیدنظر رأی صادره را نقض می‌کند که خوانده تا جلسه اول دادرسی نسبت به آن ایرادی وارد نکرده باشد چرا که قواعد مربوط به صلاحیت محلی جز قواعد آمره و نظم عمومی محسوب نمی‌شود.
• اطلاق ماده ۳۵۲ قانون آیین دادرسی مدنی با ظاهر ماده ۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی متعارض به نظر می‌رسد زیرا، ماده ۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی، تشخیص صلاحیت یا عدم صلاحیت هر دادگاه را به خود آن دادگاه واگذار کرده‌است، ولی در صورت ایجاد اختلاف، باید از نظر دادگاه تجدیدنظر یا دیوان عالی کشور حسب مورد برای تعیین دادگاه صالح پیروی کرد. بنابراین، اگر دادگاهی خود را صالح بداند و به صلاحیت آن ایرادی نشده باشد دلیلی وجود ندارد که دادگاه تجدیدنظر آن را فاقد صلاحیت محلی اعلام کند البته، می‌توان گفت که ماده ۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی ملاک است، ولی به شرط آنکه دادگاه تجدیدنظر نیز تشخیص دادگاه بدوی را درست بداند.

مقالات مرتبط

اصل راهبردی حاکمیت اراده در حقوق ایران و انگلیس