ماده ۱۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «درخواست تأمین دلیل چه کتبی یا شفاهی باید حاوی نکات زیرباشد: 1)مشخصات درخواست...» ایجاد کرد)
 
 
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
درخواست تأمین دلیل چه کتبی یا شفاهی باید حاوی نکات زیرباشد:
'''ماده ۱۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی''': [[درخواست]] [[تأمین دلیل]] چه کتبی یا شفاهی باید حاوی نکات زیر باشد:
# مشخصات درخواست کننده و طرف او.
# موضوع [[دعوا|دعوایی]] که برای [[اثبات]] آن درخواست تأمین دلیل می‌شود.
# اوضاع و احوالی که موجب درخواست تأمین دلیل شده‌است.
* {{زیتونی|[[ماده ۱۵۰ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}
* {{زیتونی|[[ماده ۱۵۲ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}


1)مشخصات درخواست کننده و طرف او.
== مواد مرتبط ==
 
* [[ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی]]
2)موضوع دعوایی که برای اثبات آن درخواست تأمین دلیل می شود.
* [[ماده ۱۵۰ قانون آیین دادرسی مدنی]]
 
* [[ماده ۱۵۲ قانون آیین دادرسی مدنی]]
3)اوضاع و احوالی که موجب درخواست تأمین دلیل شده است.
* [[ماده ۱۵۳ قانون آیین دادرسی مدنی]]
* [[ماده ۱۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی]]
* [[ماده ۱۵۵ قانون آیین دادرسی مدنی]]
* [[ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی]]
* [[ماده ۱۵۷ قانون آیین دادرسی مدنی]]


== توضیح واژگان ==
== توضیح واژگان ==
تامین دلیل : در قانون تامین دلیل تعریف نشده است اما می توان گفت شیوه است برای حفاظت از حالات و وضعیت هایی که امکان تغییر آنها وجود داشته و درخواست کننده آن قصد دارد به منظور اثبات ادعای خویش در آینده به آن وضعیت ، استناد نماید. به بیان دیگر تامین دلیل به معنای در امنیت قراردادن ادله می باشد.28097//28094
[[تأمین دلیل]]: در قانون تأمین دلیل تعریف نشده‌است اما می‌توان گفت شیوه است برای حفاظت از حالات و وضعیت‌هایی که امکان تغییر آن‌ها وجود داشته و درخواست کننده آن قصد دارد به منظور اثبات [[ادعا|ادعای]] خویش در آینده به آن وضعیت، استناد نماید. به بیان دیگر تأمین دلیل به معنای در امنیت قراردادن [[دلیل|ادله]] می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=112444|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=112432|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref>


== پیشینه ==
== پیشینه ==
مفاد این ماده در ماده 318 قانون سابق بیان شده بود با این تفاوت که به جای کلمه «مشخصات» از عبارت «نام و شهرت» استفاده شده بود.139132
مفاد این ماده در [[ماده ۳۱۸ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318]] بیان شده بود با این تفاوت که به جای کلمه «مشخصات» از عبارت «نام و شهرت» استفاده شده بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=556584|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref> همچنین [[ماده ۶۲ قوانین موقتی اصول محاکمات حقوقی مصوب ۱۲۹۰]] چنین بیان کرده بود: «خواهش تأمین دلایل چه کتبی باشد چه شفاهی باید حاوی نکات ذیل باشد: ۱ - اسم و شهرت خواهش‌کننده و طرف او. ۲ - اشاره به اوضاع و احوالی که مبتنی است بر دلایلی که تأمین آن را می‌خواهند. ۳ - جهت خواهش تأمین دلایل.».<ref>[[ماده ۶۲ قوانین موقتی اصول محاکمات حقوقی مصوب ۱۲۹۰|ماده ۶۲ قوانین موقتی اصول محاکمات حقوقی]]</ref>


== نکات توضیحی و تفسیری دکترین ==
== نکات توضیحی و تفسیری دکترین ==
این ماده شرایط درخواست تامین دلیل را بیان می کند114094این درخواست ممکن است کتبی و در همان دادخواست مربوط به دعوا و یا به صورت تقدیم لایحه یا به طور شفاهی قبل از دعوا یا در اثنا رسیدگی مطرح شود که در مورد اخیر مراتب در صورتجلسه قید می شود.1328066 که در هر حال باید دارای شرایط ذیل باشد : 1) مشخصات درخواست کننده و طرف او 2) موضوع دعوایی که برای اثبات آن درخواست تامین دلیل می شود . 3) اوضاع و احوالی که موجب درخواست تامین دلیل شده است .
این ماده شرایط درخواست تأمین دلیل را بیان می‌کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=456432|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=1}}</ref> مقصود از «طرف او» در شرط اول، [[شخص|شخصی]] است که ممکن است در آینده، دعوا مستند به این تأمین دلیل، به طرفیت او مطرح شود و [[خوانده]] دعوا قرار گیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دستور موقت (در حقوق ایران و پژوهشی در حقوق تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2417808|صفحه=|نام۱=فریدون|نام خانوادگی۱=نهرینی|چاپ=2}}</ref> مقصود از شرط دوم نیز، موضوع دعوای آینده می‌باشد. به عنوان مثال تأمین دلیل از خودرو تصادفی در آینده می‌تواند در دعوای [[مطالبه]] [[خسارت]] مورد استفاده قرار گیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2355188|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=متین دفتری|چاپ=3}}</ref> همچنین، در خصوص شرط سوم بایستی توجه داشت که شرط مذکور راجع به شرح وضعیتی است که برای متقاضی تأمین دلیل پیش آمده یا در آینده ممکن است حادث شود و توضیحی از بیم و ظن او بر اینکه استفاده از دلایل اثبات آن وضعیت در آینده مقدور نمی‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2355196|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=متین دفتری|چاپ=3}}</ref> در نهایت، شایان ذکر است در صورتی که درخواست تأمین دلیل پیش از اقامه دعوا باشد، مطابق [[ماده ۱۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی]] [[دادگاه]] نمی‌تواند به علت مشخص نبودن طرف دعوا (خوانده) درخواست تأمین را رد کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی (جلد سوم) (دوره پیشرفته)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دراک|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1342084|صفحه=|نام۱=عبدالله|نام خانوادگی۱=شمس|چاپ=18}}</ref>
 
== نکات توضیحی ==
این درخواست ممکن است کتبی و در همان [[دادخواست]] مربوط به دعوا یا به صورت تقدیم [[لایحه]] یا به‌طور شفاهی قبل از دعوا یا در اثنا رسیدگی مطرح شود که در مورد اخیر مراتب در [[صورتجلسه]] قید می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نگاهی به آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=رادنواندیش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5312320|صفحه=|نام۱=یوسف|نام خانوادگی۱=نوبخت|چاپ=1}}</ref>
 
== مصادیق و نمونه‌ها ==


مقصود از «طرف او» ، شخصی است که ممکن است در آینده، دعوی مستند به این تامین دلیل، به طرفیت او مطرح شود و خوانده دعوا قرار گیرد.604438در صورتی که درخواست تامین دلیل پیش از اقامه دعوا باشد مطابق ماده 154 ق.آ.د.م دادگاه نمی تواند به علت مشخص نبودن طرف دعوا ( خوانده ) درخواست تامین را رد کند 335507
# [[شخص|شخصی]] ساختمانی را به [[مقاطعه]] داده، [[مقاطعه کار]] ملتزم شده‌است که اگر در مدت معینی بنا را تحویل ندهد، مبلغی به عنوان [[خسارت]] [[تأدیه]] نماید. در تاریخ انقضای مدت ساختمان ناتمام است و صاحب کار برای اینکه صورت وضعیت ساختمان را در آن ثبت و تأمین نماید، درخواست تأمین دلیل (رجوع [[کارشناس]] و [[معاینه محل]]) می‌نماید و باید ضمن آن تصریح نماید که درخواست برای اثبات دعوای مطالبه [[وجه التزام]] [[تأخیر]] انجام [[تعهد]] می‌باشد. در این صورت دیگر مقاطعه کار نمی‌تواند در آینده [[مدعی]] تحویل ساختمان در موعد مقرر شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2355188|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=متین دفتری|چاپ=3}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2355196|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=متین دفتری|چاپ=3}}</ref>
# شخصی اسبی خریده که بعد از آن متوجه می‌شود که اسب معیوب بوده و در زمان [[عقد]] عیب برای او مخفی مانده‌است، با درخواست تأمین دلیل دادگاه دامپزشکی را جهت ثبت و ضبط وضعیت بیماری اسب مشخص می‌نماید. تا در صورت [[تلف]] حیوان یا [[انکار]] [[بایع|فروشنده]] ادله برخلاف ادعای وی تهیه شده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2355188|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=متین دفتری|چاپ=3}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2355196|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=متین دفتری|چاپ=3}}</ref>


مقصود از شرط دوم موضوع دعوای آینده می باشد به عنوان مثال تامین دلیل از خودرو تصادفی در آینده میتواند در دعوی مطالبه خسارت مورد استفاده قرار گیرد.588783
== رویه‌های قضایی ==


شرط سوم راجع به شرح وضعیتی است که برای متقاضی تامین دلیل پیش آمده یا در آینده ممکن است حادث شود و توضیحی از بیم و ظن او بر اینکه استفاده از دلایل اثبات آن وضعیت در آینده مقدور نمی باشد.588785
* [[نظریه شماره 7/99/1576 مورخ 1399/10/27 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره قابل اعتراض بودن قرار رد درخواست تامین دلیل]]


== مصادیق و نمونه ها ==
== منابع ==
1) شخصی ساختمانی را به مقاطعه داده ، مقاطعه کار ملتزم شده است که اگر در مودت معینی بنا را تحویل ندهد مبلغی به عنوان خسارت تادیه نماید ، در تاریخ انقضای مدت ساختمان ناتمام است صاحب کر برای اینکه صورت وضعیت ساختمان را در آن ثبت و تامین نماید درخواست تامین دلیل ( رجوع کارشناس و معاینه محل) می نماید و باید ضمن آن تصریح نماید که درخواست برای اثبات دعوای مطالبه وجه التزام تاخیر انجام تعهد می باشد. در این صورت دیگر مقاطعه کار نمیتواند در اینده مدعی تحویل ساختمان در موعد مقرر شود.588783///588785
{{پانویس|۲}}
{{مواد قانون آیین دادرسی مدنی}}


2) شخصی اسبی خریده که بعد از آن متوجه می شود که اسب معیوب بوده و در زمان عقد عیب برای او  مخفی مانده است ، با درخواست تامین دلیل دادگاه دامپزشکی را جهت ثبت و ضبط وضعیت بیماری اسب مشخص می نماید. تا در صورت تلف حیوان یا انکار فروشنده ادله برخلاف ادعای وی تهیه شده است.588783//588785
[[رده:مواد قانون آیین دادرسی مدنی]]
[[رده:دادرسی نخستین]]
[[رده:تامین دلیل و اظهارنامه]]
[[رده:تأمین]]
[[رده:تأمین دلیل]]
[[رده:شرایط درخواست تأمین دلیل]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۳۱

ماده ۱۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی: درخواست تأمین دلیل چه کتبی یا شفاهی باید حاوی نکات زیر باشد:

  1. مشخصات درخواست کننده و طرف او.
  2. موضوع دعوایی که برای اثبات آن درخواست تأمین دلیل می‌شود.
  3. اوضاع و احوالی که موجب درخواست تأمین دلیل شده‌است.

مواد مرتبط

توضیح واژگان

تأمین دلیل: در قانون تأمین دلیل تعریف نشده‌است اما می‌توان گفت شیوه است برای حفاظت از حالات و وضعیت‌هایی که امکان تغییر آن‌ها وجود داشته و درخواست کننده آن قصد دارد به منظور اثبات ادعای خویش در آینده به آن وضعیت، استناد نماید. به بیان دیگر تأمین دلیل به معنای در امنیت قراردادن ادله می‌باشد.[۱][۲]

پیشینه

مفاد این ماده در ماده ۳۱۸ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318 بیان شده بود با این تفاوت که به جای کلمه «مشخصات» از عبارت «نام و شهرت» استفاده شده بود.[۳] همچنین ماده ۶۲ قوانین موقتی اصول محاکمات حقوقی مصوب ۱۲۹۰ چنین بیان کرده بود: «خواهش تأمین دلایل چه کتبی باشد چه شفاهی باید حاوی نکات ذیل باشد: ۱ - اسم و شهرت خواهش‌کننده و طرف او. ۲ - اشاره به اوضاع و احوالی که مبتنی است بر دلایلی که تأمین آن را می‌خواهند. ۳ - جهت خواهش تأمین دلایل.».[۴]

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

این ماده شرایط درخواست تأمین دلیل را بیان می‌کند.[۵] مقصود از «طرف او» در شرط اول، شخصی است که ممکن است در آینده، دعوا مستند به این تأمین دلیل، به طرفیت او مطرح شود و خوانده دعوا قرار گیرد.[۶] مقصود از شرط دوم نیز، موضوع دعوای آینده می‌باشد. به عنوان مثال تأمین دلیل از خودرو تصادفی در آینده می‌تواند در دعوای مطالبه خسارت مورد استفاده قرار گیرد.[۷] همچنین، در خصوص شرط سوم بایستی توجه داشت که شرط مذکور راجع به شرح وضعیتی است که برای متقاضی تأمین دلیل پیش آمده یا در آینده ممکن است حادث شود و توضیحی از بیم و ظن او بر اینکه استفاده از دلایل اثبات آن وضعیت در آینده مقدور نمی‌باشد.[۸] در نهایت، شایان ذکر است در صورتی که درخواست تأمین دلیل پیش از اقامه دعوا باشد، مطابق ماده ۱۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه نمی‌تواند به علت مشخص نبودن طرف دعوا (خوانده) درخواست تأمین را رد کند.[۹]

نکات توضیحی

این درخواست ممکن است کتبی و در همان دادخواست مربوط به دعوا یا به صورت تقدیم لایحه یا به‌طور شفاهی قبل از دعوا یا در اثنا رسیدگی مطرح شود که در مورد اخیر مراتب در صورتجلسه قید می‌شود.[۱۰]

مصادیق و نمونه‌ها

  1. شخصی ساختمانی را به مقاطعه داده، مقاطعه کار ملتزم شده‌است که اگر در مدت معینی بنا را تحویل ندهد، مبلغی به عنوان خسارت تأدیه نماید. در تاریخ انقضای مدت ساختمان ناتمام است و صاحب کار برای اینکه صورت وضعیت ساختمان را در آن ثبت و تأمین نماید، درخواست تأمین دلیل (رجوع کارشناس و معاینه محل) می‌نماید و باید ضمن آن تصریح نماید که درخواست برای اثبات دعوای مطالبه وجه التزام تأخیر انجام تعهد می‌باشد. در این صورت دیگر مقاطعه کار نمی‌تواند در آینده مدعی تحویل ساختمان در موعد مقرر شود.[۱۱][۱۲]
  2. شخصی اسبی خریده که بعد از آن متوجه می‌شود که اسب معیوب بوده و در زمان عقد عیب برای او مخفی مانده‌است، با درخواست تأمین دلیل دادگاه دامپزشکی را جهت ثبت و ضبط وضعیت بیماری اسب مشخص می‌نماید. تا در صورت تلف حیوان یا انکار فروشنده ادله برخلاف ادعای وی تهیه شده‌است.[۱۳][۱۴]

رویه‌های قضایی

منابع

  1. محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد دوم). چاپ 4. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 112444
  2. محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد دوم). چاپ 4. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 112432
  3. عباس زراعت. محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران. چاپ 3. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 556584
  4. ماده ۶۲ قوانین موقتی اصول محاکمات حقوقی
  5. علی مهاجری. مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد دوم). چاپ 1. فکرسازان، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 456432
  6. فریدون نهرینی. دستور موقت (در حقوق ایران و پژوهشی در حقوق تطبیقی). چاپ 2. گنج دانش، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2417808
  7. احمد متین دفتری. آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول). چاپ 3. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2355188
  8. احمد متین دفتری. آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول). چاپ 3. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2355196
  9. عبدالله شمس. آیین دادرسی مدنی (جلد سوم) (دوره پیشرفته). چاپ 18. دراک، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1342084
  10. یوسف نوبخت. نگاهی به آیین دادرسی مدنی. چاپ 1. رادنواندیش، 1393.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5312320
  11. احمد متین دفتری. آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول). چاپ 3. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2355188
  12. احمد متین دفتری. آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول). چاپ 3. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2355196
  13. احمد متین دفتری. آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول). چاپ 3. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2355188
  14. احمد متین دفتری. آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول). چاپ 3. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2355196