ماده ۱۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(رویه قضایی) |
فاطمه امیدی (بحث | مشارکتها) جز (added Category:شرایط درخواست تأمین دلیل using HotCat) |
||
| (۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ماده ۱۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی''': درخواست تأمین دلیل چه کتبی یا شفاهی باید حاوی نکات زیر باشد: | '''ماده ۱۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی''': [[درخواست]] [[تأمین دلیل]] چه کتبی یا شفاهی باید حاوی نکات زیر باشد: | ||
# مشخصات درخواست کننده و طرف او. | # مشخصات درخواست کننده و طرف او. | ||
# موضوع دعوایی که برای اثبات آن درخواست تأمین دلیل می‌شود. | # موضوع [[دعوا|دعوایی]] که برای [[اثبات]] آن درخواست تأمین دلیل می‌شود. | ||
# اوضاع و احوالی که موجب درخواست تأمین دلیل شده‌است. | # اوضاع و احوالی که موجب درخواست تأمین دلیل شده‌است. | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۱۵۰ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}} | * {{زیتونی|[[ماده ۱۵۰ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}} | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۱۵۲ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}} | * {{زیتونی|[[ماده ۱۵۲ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}} | ||
== مواد مرتبط == | |||
* [[ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی]] | |||
* [[ماده ۱۵۰ قانون آیین دادرسی مدنی]] | |||
* [[ماده ۱۵۲ قانون آیین دادرسی مدنی]] | |||
* [[ماده ۱۵۳ قانون آیین دادرسی مدنی]] | |||
* [[ماده ۱۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی]] | |||
* [[ماده ۱۵۵ قانون آیین دادرسی مدنی]] | |||
* [[ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی]] | |||
* [[ماده ۱۵۷ قانون آیین دادرسی مدنی]] | |||
== توضیح واژگان == | == توضیح واژگان == | ||
تأمین دلیل: در قانون تأمین دلیل تعریف نشده‌است اما می‌توان گفت شیوه است برای حفاظت از حالات و وضعیت‌هایی که امکان تغییر | [[تأمین دلیل]]: در قانون تأمین دلیل تعریف نشده‌است اما می‌توان گفت شیوه است برای حفاظت از حالات و وضعیت‌هایی که امکان تغییر آنها وجود داشته و درخواست کننده آن قصد دارد به منظور اثبات [[ادعا|ادعای]] خویش در آینده به آن وضعیت، استناد نماید. به بیان دیگر تأمین دلیل به معنای در امنیت قراردادن [[دلیل|ادله]] می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=112444|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=112432|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref> | ||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
مفاد این ماده در ماده ۳۱۸ قانون | مفاد این ماده در [[ماده ۳۱۸ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318]] بیان شده بود با این تفاوت که به جای کلمه «مشخصات» از عبارت «نام و شهرت» استفاده شده بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=556584|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref> همچنین [[ماده ۶۲ قوانین موقتی اصول محاکمات حقوقی مصوب ۱۲۹۰]] چنین بیان کرده بود: «خواهش تأمین دلایل چه کتبی باشد چه شفاهی باید حاوی نکات ذیل باشد: ۱ - اسم و شهرت خواهش‌کننده و طرف او. ۲ - اشاره به اوضاع و احوالی که مبتنی است بر دلایلی که تأمین آن را می‌خواهند. ۳ - جهت خواهش تأمین دلایل.».<ref>[[ماده ۶۲ قوانین موقتی اصول محاکمات حقوقی مصوب ۱۲۹۰|ماده ۶۲ قوانین موقتی اصول محاکمات حقوقی]]</ref> | ||
همچنین | |||
== نکات توضیحی و تفسیری دکترین == | == نکات توضیحی و تفسیری دکترین == | ||
این ماده شرایط درخواست تأمین دلیل را بیان می‌کند<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=456432|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=1}}</ref> | این ماده شرایط درخواست تأمین دلیل را بیان می‌کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=456432|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=1}}</ref> مقصود از «طرف او» در شرط اول، [[شخص|شخصی]] است که ممکن است در آینده، دعوا مستند به این تأمین دلیل، به طرفیت او مطرح شود و [[خوانده]] دعوا قرار گیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دستور موقت (در حقوق ایران و پژوهشی در حقوق تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2417808|صفحه=|نام۱=فریدون|نام خانوادگی۱=نهرینی|چاپ=2}}</ref> مقصود از شرط دوم نیز، موضوع دعوای آینده می‌باشد. به عنوان مثال تأمین دلیل از خودرو تصادفی در آینده می‌تواند در دعوای [[مطالبه]] [[خسارت]] مورد استفاده قرار گیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2355188|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=متین دفتری|چاپ=3}}</ref> همچنین، در خصوص شرط سوم بایستی توجه داشت که شرط مذکور راجع به شرح وضعیتی است که برای متقاضی تأمین دلیل پیش آمده یا در آینده ممکن است حادث شود و توضیحی از بیم و ظن او بر اینکه استفاده از دلایل اثبات آن وضعیت در آینده مقدور نمی‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2355196|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=متین دفتری|چاپ=3}}</ref> در نهایت، شایان ذکر است در صورتی که درخواست تأمین دلیل پیش از اقامه دعوا باشد، مطابق [[ماده ۱۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی]] [[دادگاه]] نمی‌تواند به علت مشخص نبودن طرف دعوا (خوانده) درخواست تأمین را رد کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی (جلد سوم) (دوره پیشرفته)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دراک|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1342084|صفحه=|نام۱=عبدالله|نام خانوادگی۱=شمس|چاپ=18}}</ref> | ||
== نکات توضیحی == | |||
این درخواست ممکن است کتبی و در همان [[دادخواست]] مربوط به دعوا یا به صورت تقدیم [[لایحه]] یا به‌طور شفاهی قبل از دعوا یا در اثنا رسیدگی مطرح شود که در مورد اخیر مراتب در [[صورتجلسه]] قید می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نگاهی به آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=رادنواندیش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5312320|صفحه=|نام۱=یوسف|نام خانوادگی۱=نوبخت|چاپ=1}}</ref> | |||
== مصادیق و نمونه‌ها == | == مصادیق و نمونه‌ها == | ||
# [[شخص|شخصی]] ساختمانی را به [[مقاطعه]] داده، [[مقاطعه کار]] ملتزم شده‌است که اگر در مدت معینی بنا را تحویل ندهد، مبلغی به عنوان [[خسارت]] [[تأدیه]] نماید. در تاریخ انقضای مدت ساختمان ناتمام است و صاحب کار برای اینکه صورت وضعیت ساختمان را در آن ثبت و تأمین نماید، درخواست تأمین دلیل (رجوع [[کارشناس]] و [[معاینه محل]]) می‌نماید و باید ضمن آن تصریح نماید که درخواست برای اثبات دعوای مطالبه [[وجه التزام]] [[تأخیر]] انجام [[تعهد]] می‌باشد. در این صورت دیگر مقاطعه کار نمی‌تواند در آینده [[مدعی]] تحویل ساختمان در موعد مقرر شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2355188|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=متین دفتری|چاپ=3}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2355196|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=متین دفتری|چاپ=3}}</ref> | |||
# شخصی اسبی خریده که بعد از آن متوجه می‌شود که اسب معیوب بوده و در زمان [[عقد]] عیب برای او مخفی مانده‌است، با درخواست تأمین دلیل دادگاه دامپزشکی را جهت ثبت و ضبط وضعیت بیماری اسب مشخص می‌نماید. تا در صورت [[تلف]] حیوان یا [[انکار]] [[بایع|فروشنده]] ادله برخلاف ادعای وی تهیه شده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2355188|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=متین دفتری|چاپ=3}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2355196|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=متین دفتری|چاپ=3}}</ref> | |||
== | == رویه‌های قضایی == | ||
* [[نظریه شماره 7/99/1576 مورخ 1399/10/27 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره قابل اعتراض بودن قرار رد درخواست تامین دلیل]] | * [[نظریه شماره 7/99/1576 مورخ 1399/10/27 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره قابل اعتراض بودن قرار رد درخواست تامین دلیل]] | ||
== منابع | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{مواد قانون آیین دادرسی مدنی}} | {{مواد قانون آیین دادرسی مدنی}} | ||
| خط ۳۹: | خط ۴۴: | ||
[[رده:دادرسی نخستین]] | [[رده:دادرسی نخستین]] | ||
[[رده:تامین دلیل و اظهارنامه]] | [[رده:تامین دلیل و اظهارنامه]] | ||
[[رده:تأمین]] | |||
[[رده:تأمین دلیل]] | |||
[[رده:شرایط درخواست تأمین دلیل]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۲ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۳۱
ماده ۱۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی: درخواست تأمین دلیل چه کتبی یا شفاهی باید حاوی نکات زیر باشد:
- مشخصات درخواست کننده و طرف او.
- موضوع دعوایی که برای اثبات آن درخواست تأمین دلیل می‌شود.
- اوضاع و احوالی که موجب درخواست تأمین دلیل شده‌است.
مواد مرتبط
- ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی
- ماده ۱۵۰ قانون آیین دادرسی مدنی
- ماده ۱۵۲ قانون آیین دادرسی مدنی
- ماده ۱۵۳ قانون آیین دادرسی مدنی
- ماده ۱۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی
- ماده ۱۵۵ قانون آیین دادرسی مدنی
- ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی
- ماده ۱۵۷ قانون آیین دادرسی مدنی
توضیح واژگان
تأمین دلیل: در قانون تأمین دلیل تعریف نشده‌است اما می‌توان گفت شیوه است برای حفاظت از حالات و وضعیت‌هایی که امکان تغییر آنها وجود داشته و درخواست کننده آن قصد دارد به منظور اثبات ادعای خویش در آینده به آن وضعیت، استناد نماید. به بیان دیگر تأمین دلیل به معنای در امنیت قراردادن ادله می‌باشد.[۱][۲]
پیشینه
مفاد این ماده در ماده ۳۱۸ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318 بیان شده بود با این تفاوت که به جای کلمه «مشخصات» از عبارت «نام و شهرت» استفاده شده بود.[۳] همچنین ماده ۶۲ قوانین موقتی اصول محاکمات حقوقی مصوب ۱۲۹۰ چنین بیان کرده بود: «خواهش تأمین دلایل چه کتبی باشد چه شفاهی باید حاوی نکات ذیل باشد: ۱ - اسم و شهرت خواهش‌کننده و طرف او. ۲ - اشاره به اوضاع و احوالی که مبتنی است بر دلایلی که تأمین آن را می‌خواهند. ۳ - جهت خواهش تأمین دلایل.».[۴]
نکات توضیحی و تفسیری دکترین
این ماده شرایط درخواست تأمین دلیل را بیان می‌کند.[۵] مقصود از «طرف او» در شرط اول، شخصی است که ممکن است در آینده، دعوا مستند به این تأمین دلیل، به طرفیت او مطرح شود و خوانده دعوا قرار گیرد.[۶] مقصود از شرط دوم نیز، موضوع دعوای آینده می‌باشد. به عنوان مثال تأمین دلیل از خودرو تصادفی در آینده می‌تواند در دعوای مطالبه خسارت مورد استفاده قرار گیرد.[۷] همچنین، در خصوص شرط سوم بایستی توجه داشت که شرط مذکور راجع به شرح وضعیتی است که برای متقاضی تأمین دلیل پیش آمده یا در آینده ممکن است حادث شود و توضیحی از بیم و ظن او بر اینکه استفاده از دلایل اثبات آن وضعیت در آینده مقدور نمی‌باشد.[۸] در نهایت، شایان ذکر است در صورتی که درخواست تأمین دلیل پیش از اقامه دعوا باشد، مطابق ماده ۱۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه نمی‌تواند به علت مشخص نبودن طرف دعوا (خوانده) درخواست تأمین را رد کند.[۹]
نکات توضیحی
این درخواست ممکن است کتبی و در همان دادخواست مربوط به دعوا یا به صورت تقدیم لایحه یا به‌طور شفاهی قبل از دعوا یا در اثنا رسیدگی مطرح شود که در مورد اخیر مراتب در صورتجلسه قید می‌شود.[۱۰]
مصادیق و نمونه‌ها
- شخصی ساختمانی را به مقاطعه داده، مقاطعه کار ملتزم شده‌است که اگر در مدت معینی بنا را تحویل ندهد، مبلغی به عنوان خسارت تأدیه نماید. در تاریخ انقضای مدت ساختمان ناتمام است و صاحب کار برای اینکه صورت وضعیت ساختمان را در آن ثبت و تأمین نماید، درخواست تأمین دلیل (رجوع کارشناس و معاینه محل) می‌نماید و باید ضمن آن تصریح نماید که درخواست برای اثبات دعوای مطالبه وجه التزام تأخیر انجام تعهد می‌باشد. در این صورت دیگر مقاطعه کار نمی‌تواند در آینده مدعی تحویل ساختمان در موعد مقرر شود.[۱۱][۱۲]
- شخصی اسبی خریده که بعد از آن متوجه می‌شود که اسب معیوب بوده و در زمان عقد عیب برای او مخفی مانده‌است، با درخواست تأمین دلیل دادگاه دامپزشکی را جهت ثبت و ضبط وضعیت بیماری اسب مشخص می‌نماید. تا در صورت تلف حیوان یا انکار فروشنده ادله برخلاف ادعای وی تهیه شده‌است.[۱۳][۱۴]
رویه‌های قضایی
منابع
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد دوم). چاپ 4. گنج دانش، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 112444
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد دوم). چاپ 4. گنج دانش، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 112432
- ↑ عباس زراعت. محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران. چاپ 3. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 556584
- ↑ ماده ۶۲ قوانین موقتی اصول محاکمات حقوقی
- ↑ علی مهاجری. مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد دوم). چاپ 1. فکرسازان، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 456432
- ↑ فریدون نهرینی. دستور موقت (در حقوق ایران و پژوهشی در حقوق تطبیقی). چاپ 2. گنج دانش، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2417808
- ↑ احمد متین دفتری. آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول). چاپ 3. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2355188
- ↑ احمد متین دفتری. آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول). چاپ 3. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2355196
- ↑ عبدالله شمس. آیین دادرسی مدنی (جلد سوم) (دوره پیشرفته). چاپ 18. دراک، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1342084
- ↑ یوسف نوبخت. نگاهی به آیین دادرسی مدنی. چاپ 1. رادنواندیش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5312320
- ↑ احمد متین دفتری. آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول). چاپ 3. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2355188
- ↑ احمد متین دفتری. آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول). چاپ 3. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2355196
- ↑ احمد متین دفتری. آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول). چاپ 3. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2355188
- ↑ احمد متین دفتری. آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد اول). چاپ 3. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2355196