ماده ۴۶۹ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۴۶۹ قانون آیین دادرسی مدنی: دادگاه نمی‌تواند اشخاص زیر را به سمت داور معین نماید مگر با تراضی طرفین:

1. کسانی که سن آنان کمتر از بیست و پنج سال تمام باشد.
2. کسانی که در دعوا ذی‌نفع باشند.
3. کسانی که با یکی از اصحاب دعوا قرابت سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم داشته باشند.
4. کسانی که قیم یا کفیل یا وکیل یا مباشر امور یکی از اصحاب دعوا می‌باشند یا یکی از اصحاب دعوا مباشر امور آنان باشد.
5. کسانی که خود یا همسرانشان وارث یکی از اصحاب دعوا باشند.
6. کسانی که با یکی از اصحاب دعوا یا با اشخاصی که قرابت نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم با یکی از اصحاب دعوا دارند، در گذشته یا حال دادرسی کیفری داشته باشند.
7. کسانی که خود یا همسرانشان یا یکی از اقربای سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم او با یکی از اصحاب دعوا یا زوجه یا یکی از اقربای نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم او دادرسی مدنی دارند.
8. کارمندان دولت در حوزه مأموریت آنان

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۴۶۸ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۴۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۴۶۶ قانون آیین دادرسی مدنی

توضیح واژگان

داور مرضی الطرفین: داوری است که مورد قبول طرفین قرارداد داوری یا طرفین دعوا باشد.

نکات تفسیری دکترین

برخی از افراد به‌طور مطلق و برخی به‌طور نسبی اهلیت انجام امر داوری را ندارند. به عبارت دیگر، عدم اهلیت برای داور به دو صورت مطلق و نسبی بیان شده‌است. عدم اهلیت مطلق متوجه کسانی است که حتی با توافق طرفین نیز قابل گزینش برای داوری نمی‌باشند و ماده ۴۶۶ قانون آیین دادرسی مدنی ناظر به همین افراد است. لیکن عدم اهلیت نسبی آن است که دادگاه امکان گزینش برخی اشخاص را نداشته باشد مگر با توافق طرفین اختلاف که ماده ۴۶۹ قانون آیین دادرسی مدنی ناظر به این موارد است.

نکات توضیحی

در مورد اهلیت مطلق ممنوعیت از داوری با توافق طرفین نیز برطرف نمی‌شود اما در مورد اهلیت نسبی ممنوعیت داوری با توافق طرفین قابل چشم‌پوشی می‌باشد. شایان ذکر است در مواردی که به عنوان مثال داوری توسط اعضای اتاق بازرگانی صورت می‌گیرد، شخص حقوقی صرفاً در داوری همکاری کرده ولی رأی توسط شخص حقیقی که همان اعضای اتاق بازرگانی است صادر خواهد شد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی

1. دادگاه نیاز به توافق طرفین برای تعیین داور از بین اشخاص مذکور دارد.
2. افراد زیر ۲۵ سال نمی‌توانند بدون تراضی به عنوان داور انتخاب شوند.
3. اشخاصی که در دعوا نفع شخصی دارند، برای داوری مناسب نیستند.
4. افراد دارای رابطه خویشاوندی سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم با اصحاب دعوا مشمول این محدودیت هستند.
5. قیم، کفیل، وکیل یا مباشر امور اصحاب دعوا و همچنین کسانی که اصحاب دعوا مباشر امور آنها هستند، نمی‌توانند به عنوان داور انتخاب شوند.
6. کسانی که خود یا همسرشان وارث یکی از اصحاب دعوا هستند، برای داوری مناسب نیستند.
7. اشخاصی که با اصحاب دعوا یا وابستگان آنها در گذشته یا حال دادرسی کیفری داشته‌اند، نیاز به توافق طرفین برای داور بودن دارند.
8. کسانی که خود یا همسرشان یا بستگان تا درجه دوم از طبقه سوم دارای دعوای مدنی با اصحاب دعوا هستند، نمی‌توانند داور شوند.
9. کارمندان دولت در محدوده مأموریت خود نمی‌توانند بدون توافق طرفین به عنوان داور منصوب شوند.

رویه های قضایی

• نظریه شماره 7/1402/248 مورخ 1402/04/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم اعمال ماده ۴۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی بر روی همه کارکنان دستگاه قضایی
• رای دادگاه درباره اصل بی طرفی و استقلال داور (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۴۰۱۰۲۸)
• نظریه شماره 7/1402/379 مورخ 1402/06/21 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تعیین داور
• نظریه‌ی شماره 7/99/2027 مورخ 1400/02/19 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره وضعیت عدم توافق طرفین درباره تعداد داوران در قرارداد داوری
• رای دادگاه درباره اثر تراضی در انتخاب اعضا هیئت داوری (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۱۵۰۰۴۳۸)
• رای دادگاه درباره احراز تقاضای ابطال رای داور (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۳۷۰۱۲۹۳)

مقالات مرتبط

• واکاوی معیارهای فقهی در ارزیابی صلاحیت نامزدهای انتخابات در جمهوری اسلامی ایران
• مسئولیت‌های مدنی داور