ماده ۱۶۵ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۱۶۵ قانون آیین دادرسی مدنی: در صورتی که در ملک مورد حکم تصرف عدوانی زراعت شده باشد، اگر موقع برداشت محصول رسیده باشد متصرف عدوانی باید فوری محصول را برداشت و اجرت المثل را تأدیه نماید. چنانچه موقع برداشت محصول نرسیده باشد، چه اینکه بذر روییده یا نروییده باشد محکوم‌له پس از جلب رضایت متصرف عدوانی مخیر است بین اینکه قیمت زراعت را نسبت به سهم صاحب بذر و دسترنج او پرداخت کند و ملک را تصرف نماید یا ملک را تا پایان برداشت محصول در تصرف متصرف عدوانی باقی بگذارد و اجرت المثل آن را دریافت کند. همچنین محکوم‌له می‌تواند متصرف عدوانی را به معدوم کردن زراعت و اصلاح آثار تخریبی که توسط وی انجام گرفته مکلف نماید.

تبصره - در صورت تقاضای محکوم‌له، دادگاه متصرف عدوانی را به پرداخت اجرت‌ المثل زمان تصرف نیز محکوم می‌نماید.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۵۹ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۶۰ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۶۱ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۶۲ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۶۳ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۶۴ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۶۶ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۶۷ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۶۸ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۶۹ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۷۱ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۷۲ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۷۳ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۷۴ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۷۵ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۷۶ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۷۷ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۴۸ قانون اجرای احکام مدنی

توضیح واژگان

دعوای تصرف عدوانی: دعوای متصرف سابق غیرمنقول است علیه کسی که بدوت رضایت وی متصرف شده‌است مشروط بر اینکه مال مورد تعهد نبوده باشد.

پیشینه

این ماده جانشین ماده ۳۳۴ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318 می‌باشد.

نکات تفسیری دکترین

در صورتی که محکوم علیه به اخذ قیمت و یا برداشت محصول رضایت ندهد، محکوم‌له می‌تواند معدوم کردن زراعت و اصلاح آثار تخریبی را درخواست نماید. شایان ذکر است اختیار محکوم‌له جهت معدوم کردن زراعت و اصلاح آثار تخریبی، نیازمند قطعیت حکم است. ماده ۴۸ قانون اجرای احکام مدنی ضوابطی در مورد نحوه اجرای احکام مربوط به ماده ۱۶۵ قانون آیین دادرسی مدنی بیان نموده‌است.

نکات توضیحی

این ماده ناظر به وضعیت خاصی از تصرف عدوانی است که متصرف، زراعت نموده و مالک زمین به طرفیت متصرف عدوانی طرح دعوا کرده و حکم به رفع تصرف عدوانی داده شده و در مرحله اجرا می‌باشد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی

1. اگر ملک مورد حکم تصرف عدوانی زراعت شده باشد و زمان برداشت محصول رسیده باشد، متصرف عدوانی باید محصول را برداشت کند و اجرت‌المثل را پرداخت کند.
2. اگر زمان برداشت محصول نرسیده باشد، محکوم‌له می‌تواند بین پرداخت قیمت زراعت نسبت به سهم صاحب بذر و تصرف ملک یا باقی ماندن ملک در تصرف متصرف عدوانی تا برداشت محصول و دریافت اجرت‌المثل انتخاب کند.
3. محکوم‌له می‌تواند متصرف عدوانی را به معدوم کردن زراعت و اصلاح آثار تخریبی ملزم کند.
4. با تقاضای محکوم‌له، دادگاه می‌تواند متصرف عدوانی را به پرداخت اجرت‌المثل زمان تصرف محکوم کند.

رویه های قضایی

• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره فرجام خواهی از قرار عدم استماع دعوا

• نظریه شماره 7/1402/304 مورخ 1402/05/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره جایگذاری دستگاه ردیاب و GPS شنوددار زیر خودرو افراد و زرع غیرمجاز
• نظریه شماره 7/1402/4 مورخ 1402/04/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره صدور دستور موقت مبنی بر عدم کشت و زرع در زمین کشاورزی
• نظریه شماره 7/1401/1195 مورخ 1402/06/03 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره بزه تصرف عدوانی در مال غیرمنقول

انتقادات

اختیار محکوم‌له برای معدوم کردن زراعت و اصلاح آثار تخریبی با دو ایراد مواجه است: اولاً این امر با قاعده «الرزع للزارع» تعارض دارد. ثانیاً اصلاح تخریب و زمان و شرایط آن معمولاً در حکم پیش‌بینی نمی‌شود لذا مأمور اجرا باید اقدامی را انجام دهد که در حکم نیامده است.