ماده ۴۶۳ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۴۶۳ قانون آیین دادرسی مدنی: هر گاه طرفین ملتزم شده باشند که در صورت بروز اختلاف بین آن‌ها شخص معینی داوری نماید و آن شخص نخواهد یا نتواند به عنوان داور رسیدگی کند و به داور یا داوران دیگری نیز تراضی ننمایند، رسیدگی به اختلاف در صلاحیت دادگاه خواهد بود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

• داوری: داوری در لغت به معنای حکومت میان مردم و قضاوت آمده‌است و در اصطلاح می‌توان آن را انصراف متخاصمین از مرجع قضایی به اعتبار نهاد توافقی برای رسیدگی به ماهیت دعوی تعریف نمود.

پیشینه

این ماده جانشین ماده ۶۳۹ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۱۳۱۸ می‌باشد.

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

مطابق ماده ۴۶۳ قانون آیین دادرسی مدنی، صرف توافق بر تعیین داور موجب سلب صلاحیت از محاکم نخواهد بود و چنانچه یکی از طرفین با وجود این توافق به دادگاه مراجعه نماید، دادگاه نمی‌تواند بر مبنای سلب صلاحیت از دادگاه از رسیدگی خودداری نماید. لیکن بی تردید مهم‌ترین اثر قرارداد داوری، عدم استماع دعوا در محاکم دادگستری است. نکته‌ی دیگر آن که تمام قواعد مربوط به تعیین داور باید به اراده طرفین بازگردد. حتی در جایی که دادگاه یا شخص ثالث دخالت می‌کند، در واقع ارادهٔ صریح یا ضمنی طرفین باید مورد توجه بوده و تصمیم شخص ثالث یا دادگاه باید با رعایت بی‌طرفی و استقلال و بدل از تصمیم طرفین باشد. همچنین، شایان ذکر است که «فوت، حجر یا استعفای داور موجب زوال موافقتنامه داوری نیست و از سیاق مقررات راجع به داوری چنین فهمیده می‌شود که حتی الامکان در مواردی که موافقتنامه داوری وجود دارد، اختلاف از طریق داوری حل و فصل گردد. بعلاوه رعایت اصل حاکمیت اراده و اصل آزادی قراردادها اقتضای آن را دارد که در چنین موردی با وجود موافقتنامه داوری دادگاه صلاحیت رسیدگی نداشته باشد».

رویه‌های قضایی

• رای دادگاه درباره اثر فوت یا استعفاء داور بر اعتبار شرط داوری (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۳۳۰۰۸۱۰)
• رای دادگاه درباره استنکاف داور از رسیدگی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۱۰۱۰۴۸)
• رای دادگاه درباره اثر انحلال قرارداد بر اعتبار شرط داوری (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۱۸۰۱۱۹۴)
• رای دادگاه درباره اثر تجدید جلسات داوری بر مهلت داوری (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۲۱۳۰۶۰۱۳۹۳)
• رای دادگاه درباره اثر تراضی در انتخاب اعضا هیئت داوری (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۱۵۰۰۴۳۸)

انتقادات

بی تردید مهم‌ترین اثر قرارداد داوری، عدم استماع دعوا در محاکم دادگستری است. در قانون ایران، در مورد این امر سکوت شده‌است که قابل انتقاد می‌باشد.

مقالات مرتبط

• داوری در آثار استاد جعفری لنگرودی
• تحلیل توان و جایگاه قانونی داور در دفاع از درستی رأی داوری
• مداخلة دادگاه در تعیین داور، آسیب شناسی قانون، رویة قضایی و ارائة الگو