ماده ۴۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۴۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی: اگر رأی مورد درخواست فرجام از نظر احتساب محکوم به یا خسارات یا مشخصات طرفین دعوا و نظیر آن متضمن اشتباهی باشد که به اساس رأی لطمه وارد نکند، دیوان عالی کشور آن را اصلاح و رأی را ابرام می‌نماید. همچنین اگر رأی دادگاه به صورت حکم صادر شود ولی از حیث استدلال و نتیجه منطبق با قرار بوده و متضمن اشکال دیگری نباشد، دیوان عالی کشور آن را قرار تلقی و تأیید می‌نماید و نیز آن قسمت از رأی دادگاه که خارج از خواسته خواهان صادر شده باشد، نقض بلاارجاع خواهد شد.

تبصره - هرگاه سهو یا اشتباه یادشده در این ماده در رأی فرجامی واقع شود، تصحیح آن با دیوان عالی کشور خواهد بود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۴۰۲ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۴۰۴ قانون آیین دادرسی مدنی

توضیح واژگان

• نقض بلاارجاع: منظور از نقض بلاارجاع این است که پس از برگرداندن پرونده به دادگاه صادر کننده رای، دادگاه حق ندارد وارد رسیدگی به این بخش از پرونده شود.
• سهو: «غفلت قلب از چیزی که به اندک رجعت ذهن به خاطر اید پس سهو اخص از اشتباه است» هر سهوی اشتباه است اما هر اشتباهی سهو نیست.

پیشینه

مشابه این ماده ذیل ماده ۵۶۹ قانون آیین دادرسی مدنی سال ۱۳۱۸ پیش‌بینی شده بود.

نکات تفسیری دکترین ماده 403 قانون آیین دادرسی مدنی

اشتباه موجود در رای نباید به صورتی باشد که به اساس رای لطمه وارد آورد، منظور از اساس رای همان نتیجه و عصاره رای می‌باشد. اصلاح رای فرجام خواسته، از جهت سهو قلم واقع شده در دادگاه صادرکننده، با دیوانعالی کشور است. در صورتی که حکم صادره شامل قسمتی از رای باشد که خارج از خواسته خواهان صادر شده باشد، از موارد نقض بلاارجاع خواهد بود، منظور از نقض بلاارجاع این است که پس از برگرداندن پرونده به دادگاه صادر کننده رای، دادگاه حق ندارد وارد رسیدگی به این بخش از پرونده شود.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 403 قانون آیین دادرسی مدنی

1. دیوان عالی کشور مسؤل اصلاح اشتباهات در رأی فرجامی است که به اساس رأی لطمه‌ای وارد نمی‌کند.
2. اشتباهات نظیر احتساب محکوم‌به، خسارات، یا مشخصات طرفین دعوا قابل اصلاح توسط دیوان عالی کشور هستند.
3. اگر رأی دادگاه به صورت حکم صادر شود اما در واقعیت از نظر استدلال و نتیجه با قرار منطبق باشد، دیوان عالی کشور می‌تواند آن را به عنوان قرار تلقی و تأیید کند.
4. اگر بخشی از رأی دادگاه خارج از خواسته خواهان باشد، آن بخش رأی نقض بلاارجاع می‌شود.
5. تصحیح سهو یا اشتباهات در رأی فرجامی به دیوان عالی کشور واگذار می‌شود.

رویه های قضایی

• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره نوع حکم و نوع طلاق در صورت درخواست طلاق از سوی زوجه
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره محدوده اختیار دادگاه در تقسیط مهریه
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره دعوای الزام به ثبت نکاح با وجود اختلاف در اصل نکاح
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره خسارت تأخیر تأدیه چک
• رای دادگاه درباره مطالبه بهای روز موضوع وکالت در فروش از وکیل (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۱۰۰۰۵۴)
• رای دادگاه درباره شرط خلع ید از ملک ورثه ای (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۱۰۱۵۵۱)
• رای دادگاه درباره دعوی فک رهن علیرغم باقی ماندن بخشی از بدهی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۱۰۱۲۹۹)
• رای دادگاه درباره اعتبار حکم به رد دعوا (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۲۵۰۰۴۱۴)
• رای دادگاه درباره آثار ضمانت تضامنی در اسناد تجاری (دادنامه شماره ٩٢٠٩٩٧٠٢٢٠١٠١١٧٢)
• رای دادگاه درباره اعتبار حکم به رد دعوی (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۲۵۰۰۸۲۸)
• رای دادگاه درباره استرداد وجوه پرداخت شده به شرکت تعاونی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۱۰۱۰۷۰)
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره اثر ازدواج مجدد به جهت عدم باروری زوجه بدون اذن دادگاه

مصادیق و نمونه ها

• دادگاه در پرونده ای به علت عدم پرداخت دستمزد کارشناس توسط خواهان، حکم به بطلان دعوا صادر کرده‌است، پس از فرجام خواهی و طرح پرونده در دیوان، دیوان حکم مذکور را قرار تلقی می‌نماید.

مقالات مرتبط

کنکاشی بر قاعدة محدود بودن رسیدگی دادگاه در قلمرو خواسته تغییر توصیف رأی دادگاه تالی در مراجع عالی تحلیل مفهوم و کارکرد رأی اصراری اثر ارتباط دعاوی مدنی بر سرایت شکایت پذیری آرا در ایران و فرانسه با تأکید بر رویه قضایی