ماده ۳۷۲ قانون آیین دادرسی کیفری

از ویکی حقوق
نسخهٔ تاریخ ‏۱۷ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۲۷ توسط Itbot (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

ماده ۳۷۲ قانون آیین دادرسی کیفری: قاضی دادگاه نباید پیش از اتمام رسیدگی و اعلام رأی، در خصوص برائت یا مجرمیت متهم اظهار عقیده کند.

فلسفه و مبانی نظری

جلوگیری از اشتباهات قضایی و محکوم کردن بی گناهان و نیز پیش‌گیری از صدور آراء مغایر را از جمله دلایل وضع چنین ماده ای دانسته‌اند.[۱] لزوم حفظ بیطرفی در انشاء رأی و جلوگیری از قضاوت‌ها و پیش داوری‌های بی‌مورد نیز از دیگر دلایل وضع این ماده است.[۲]همچنین گروهی دیگر به تأثیر وضع این ماده بر لزوم رعایت اصل و پیش فرض برائت و حمایت از شهروندان جامعه در مقابل قدرت طلبی‌های نهادهای عمومی تأکید کرده‌اند.[۳]

نکات تفسیری دکترین ماده 372 قانون آیین دادرسی کیفری

ممنوعیت قاضی در اعلام عقیده مربوط به زمانی است که رسیدگی پایان نیافته و رای صادر نشده‌است.[۴] ممنوعیت قاضی از ابراز عقیده در خصوص برائت یا محکومیت متهم پیش از اعلام رای، اعم از ابراز عقیده عمومی از قبیل بیان نظر در رسانه‌های عمومی و اجتماعی و نیز ابراز عقیده خصوصی از جمله بیان عقیده به یک فرد خاص است،[۵] این امر حتی در شرایطی که قاضی سعی در ایجاد صلح و سازش داشته باشد نیز مجاز نیست.[۶]

ضمانت اجرای تخلف از این ماده محکومیت انتظامی از درجه یک تا چهار است.[۷]

مواد مرتبط

ماده ۹ نظامنامه راجع به تشخیص انواع تقصیرات قضات و تعیین مجازات آن‌ها (مصوب 1304)[۸]

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 372 قانون آیین دادرسی کیفری

  1. قاضی دادگاه باید بی‌طرف باقی بماند تا زمانی که رسیدگی به پایان نرسیده است.
  2. اظهار نظر درباره برائت یا مجرمیت متهم قبل از اتمام رسیدگی ممنوع است.
  3. تصمیم‌گیری در خصوص پرونده باید پس از کامل شدن مراحل دادرسی صورت گیرد.
  4. عدم اظهار نظر قاضی پیش از اعلام رأی برای حفظ نظم و عدالت دادرسی ضروری است.
  5. قوانین آیین دادرسی کیفری حفظ بی‌طرفی قاضی را در طی فرآیند دادرسی تضمین می‌کنند.

منابع

  1. مجله حقوقی دادگستری شماره 56-57 دوره جدید پاییز و زمستان 1385. قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1705948
  2. اندیشه صادق شماره 11 و 12 تابستان و پاییز 1382. ایرانچاپ، 1382.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2161764
  3. محمدصالح نقره کار. دادستان در ترازوی حقوق بشر و شهروندی. چاپ 1. جنگل، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3665988
  4. محمود آخوندی اصل. آیین دادرسی کیفری (جلد دوم) (سازمان و صلاحیت مراجع کیفری). چاپ 12. سازمان چاپ و انتشارات، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2761892
  5. عباس زراعت و علی مهاجری. آیین دادرسی کیفری (جلد دوم). چاپ 3. فکرسازان، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 513572
  6. سیدجلال الدین مدنی. آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری). چاپ 4. پایدار، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 891348
  7. علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری. چاپ 1. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4706764
  8. عباس زراعت و علی مهاجری. آیین دادرسی کیفری (جلد دوم). چاپ 3. فکرسازان، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 513576