ماده ۹۱ قانون آیین دادرسی کیفری

ماده ۹۱ قانون آیین دادرسی کیفری: تحقیقات مقدماتی به صورت محرمانه صورت می‌گیرد مگر در مواردی که قانون به نحو دیگری مقرر نماید. کلیه اشخاصی که در جریان تحقیقات مقدماتی حضور دارند موظف به حفظ این اسرار هستند و در صورت تخلف، به مجازات جرم افشای اسرار شغلی و حرفه ای محکوم می‌شوند.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۹۲ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۲۰۶ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۶۴۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

توضیح واژگان

منظور از «اشخاصی که در تحقیقات مقدماتی حضور دارند»، کسانی هستند که به لحاظ سمت خود، در پیشبرد فرایند تحقیقات، ایفای نقش می‌کنند و به واسطه این ایفای نقش، از تمام یا برخی اقدامات تحقیقی مطلع می‌شوند.همچنین مطابق ماده ۹۰ قانون آیین دادرسی کیفری: «تحقیقات مقدماتی، مجموعه اقدامات قانونی است که از سوی بازپرس یا دیگر مقامات قضائی، برای حفظ آثار و علائم و جمع‌آوری ادله وقوع جرم، شناسایی، یافتن و جلوگیری از فرار یا مخفی شدن متهم انجام می‌شود.»

تحقیقات مقدماتی، سه گروه از اعمال قضایی را شامل می‌شود: ۱- جمع‌آوری دلایل ۲- جلوگیری از فرار یا مخفی شدن متهم ۳- اظهارنظر در مورد مجرم بودن یا نبودن فرد مورد تعقیب.در مرحله جمع‌آوری دلایل، قاضی تحقیق با توجه به آزادی دلیل، در قلمرو امور جزایی نباید از هیچ دلیل و قرینه ای که به نفع یا ضرر متهم باشد، چشم پوشی کند و باید کلیه قرائن و امارات را ارزیابی کند، در این باره برای جلوگیری از فرار یا مخفی شدن متهم، از قرار تأمین کیفری استفاده می‌شود.

ضمنا منظور از «سرّ» و «راز»، هرچیز پوشیده و مخفی از دیگران است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

علاوه بر غیرعلنی بودن، از دیگر ویژگی‌های تحقیقات مقدماتی، محرمانه بودن آن است. در شکل سنتی نظام دادرسی تفتیشی، تحقیقات حتی نسبت به خود متهم نیز جنبه محرمانه داشت.درواقع هر مقام رسمی یا دولتی که در تحقیقات مقدماتی شرکت کند، مکلف به حفظ اسرار آن است، همان‌طور که کارشناسان نیز مکلف به حفظ اسرار حرفه ای خود هستند،نقض این تکلیف و افشای اسرار، جرم تلقی می‌شود و ضمانت اجرای کیفری دارد، گفتنی است قسمت آخر این ماده، کیفر این جرم را، مجازات مذکور در ماده ۶۴۸ قانون مجازات اسلامی تعزیرات عنوان کرده‌است.

انتقادات

شایسته بود که قانونگذار در برخی جرایم به دلیل ابعاد خشونت بار ارتکاب آنها و به دلیل آنکه احساسات عمومی جریحه دار شده و جامعه خواستار آگاهی در این زمینه بوده‌است، به مقامی رسمی مثل دادستان یا رئیس کل دادگستری اجازه می‌داد تا استثنائاً اطلاعاتی محدود از پرونده را جهت آگاهی افکار عمومی و جلوگیری از رواج شایعات بی اساس، در اختیار رسانه‌ها قرار دهند.

مقالات مرتبط

• تجلی قرآن در مبسوط استاد جعفری لنگرودی
• اصل ترافعی بودن محاکمات کیفری در حقوق ایران