ماده ۳۷۶ قانون آیین دادرسی کیفری

ماده ۳۷۶ قانون آیین دادرسی کیفری: هرگاه رأی بر برائت، منع یا موقوفی تعقیب یا تعلیق اجرای مجازات صادر شود و متهم در بازداشت باشد، بلافاصله به دستور دادگاه آزاد می‌شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

آیین نامه‌ها، بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های مرتبط

بخشنامه شماره ۱/۸۳/۱۴۹۴۶ مورخ ۱۳۸۳/۱۱/۱۹ با موضوع آزادی سریع متهمان و محکومان پس از صدور قرارهای منع تعقیب و موقوفی تعقیب و برائت

توضیح واژگان

«بازداشت» را در لغت، جلوگیری از آزادی شخص یا مال معین دانسته‌اند.

همچنین «قرار منع تعقیب» عبارت است از قرار صادره در شرایطی که بازپرس دلایل کافی برای احراز وقوع جرم یا انتساب آن به متهم را نداشته باشد.

علاوه بر این مقصود از «آزادی بلافاصله» عدم لزوم انقضاء مدت تجدید نظر یا فرجام خواهی و آزادی متهم در مدت زمان غیر قطعی بودن رأی است.

پیشینه

سابقاً ماده ۲۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری (۱۳۷۸)، در این خصوص وضع شده بود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

تأثیر رأی برائت، منع، موقوفی تعقیب و نیز تعلیق اجرای مجازات در آزادی متهم منحصر به بازداشت وی نبوده و سایر قرارهای تأمین و نظارت قضایی را نیز بی اثر می‌سازد. گروهی بیان کرده‌اند که در فرض وجود دادسرا در محل، ولو با صدور حکم برائت نیز پرونده باید برای اجرا به دادسرای صادر کننده کیفرخواست اعاده شود، اما در فرضی که متهم در بازداشت باشد، با توجه به لزوم آزادی فوری وی لازم است دادگاه دستور آزادی او را صادر و بعد پرونده را به دادسرا اعاده کند، گروهی نیز معتقدند در این شرایط خود دادگاه باید فوراً متهم را مرخص کند.

عده ای معتقدند لازم است علاوه بر موارد فوق، لزوم آزادی متهم بازداشت شده در فرض صدور قرار تعویق صدور حکم نیز داده شود.

نکات توضیحی

آراء مورد بحث در ماده فوق را باید آراء ناظر به مفهوم برائت در معنای موسع خود دانست.

رویه‌های قضایی

• به موجب نظریه ۷/۸۳۶۳–۱۳۸۳/۱۱/۶ هرچند ابلاغ دادنامه به شاکی یا محکوم له به لحاظ قانونی لازم است، اما لزوم ابلاغ را نباید مجوزی برای نگهداری محکوم علیه که مدت حبس وی خاتمه یافته‌است در حبس دانست.
• همچنین بر اساس نظر کمیسیون در یکی از نشست‌های قضایی، مادامی که قرار منع تعقیب قطعی نشده به قوت خود باقی است اما اگر متهمی به علت همان اتهام در بازداشت باشد، باید به محض صدور قرار منع تعقیب و هرچند این قرار قطعی نشده باشد، فوراً آزاد شود.
• نظریه شماره 7/99/1083 مورخ 1399/08/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره امکان رفع تعلیق مستخدم در فرض صدور حکم برائت از مرجع بدوی
• نظریه شماره 7/99/1346 مورخ 1399/09/30 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اجرای حکم شلاق قبل از قطعیت رای در فرض عدم اعتراض محکوم علیه
• نظریه شماره 7/99/867 مورخ 1399/06/24 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مرجع صدور قرار موقوفی در فرض گذشت شاکی در جرایمی که قابل گذشت شده اند
• نظریه شماره 1146/96/7 مورخ 1396/05/21 اداره کل حقوقی قوه قضاییه