ماده ۱۲۶ قانون آیین دادرسی کیفری

ماده ۱۲۶ قانون آیین دادرسی کیفری: هنگام تحقیق محلی و معاینه محل، چنانچه بازپرس لازم بداند، شخصاً حاضر می‌شود؛ اما در جرائم موضوع بند (الف) ماده (۳۰۲) این قانون و همچنین هنگام معاینه اجساد، مکلف است شخصاً و در اسرع وقت حضور یابد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۲۵ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۱۲۷ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده 98 قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۱۳۳ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری

توضیح واژگان

مقصود از «حضور» اگرچه به ظاهر همان نظارت است، اما عده ای معتقدند این حضور باید به همراه دخالت در امر باشد و قدرت بر صدور دستوراتی پیرامون آن باشد.همچنین «معاینه محل» به معنای ملاحظه و بررسی صحنه جرم و آثار به جا مانده از وقوع جرم در محل ارتکاب رفتار مجرمانه است.معاینه محل را از جمله مواردی دانسته‌اند که می‌تواند در شکل گیری علم قاضی مؤثر باشد، به خصوص در جرایمی که وقوع جرم، ارتباط مستقیمی با محل وقوع آن دارد نظیر تخریب زراعات، احراق اماکن، به قتل رساندن افراد و رها کردن جسد در محلی خاص، سرقت و … معاینه محل توسط قاضی تحقیق و تنظیم صورتمجلسی در این خصوص می‌تواند مؤثر باشد.به عبارت دیگر گاه نحوه ارتکاب جرم به گونه ای است که موجب به جای ماندن آثاری از آن در محل وقوع جرم می‌شود؛ لذا بررسی این آثار می‌تواند بازپرس را از چگونگی ارتکاب فعل مجرمانه، تعدد یا انفراد متهمان و… آگاه کندضمنا «تحقیق محلی» را همان حضور در محل وقوع جرم یا محل اقامت متهم یا شاکی و جمع‌آوری اطلاعات از اهالی محل دانسته‌اند،در بیشتر موارد افرادی که در محل کار یا محل زندگی بزه دیده یا متهم هستند، اطلاعاتی سودمند و قابل استفاده در خصوص وضعیت آنان و سوابق اخلاقیشان دارند، این امر در بسیاری از موارد در کشف حقیقت کمک کننده است، به ویژه در جرایمی نظیر خشونت‌های خانگی، ترک انفاق و … که کسب اطلاعات، رکن اساسی شناخت این جرایم است، تحقیقات محلی می‌تواند کمک کننده باشد.

پیشینه

سابقاً ماده ۸۵ قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب ۱۳۷۸) در این خصوص وضع شده بود.همچنین در این زمینه می‌توان به ماده ۷۹ قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب ۱۳۱۱) نیز اشاره کرد.

نکات تفسیری دکترین ماده 126 قانون آیین دادرسی کیفری

تحقیقات ممکن است به سه صورت انجام شود:

۱- ارجاع امر به کارشناسان به‌طور کلی، در واقع گاه در معاینات و تحقیقات محلی لازم است کارشناس نیز دعوت شود. در چنین مواردی اگر حضور بازپرس لازم نباشد، امکان محول کردن امر به شخص کارشناس وجود دارد.

۲- انجام تحقیقات توسط کارشناس و بازپرس به اتفاق.

۳- مبادرت به امر توسط ضابطان و کارشناسان.

حضور خود بازپرس در تحقیقات و معاینات محلی، بستگی به تشخیص ضرورت حضور از سوی خود او دارد اما در مواردی که در ماده فوق ذکر شده و عبارتند از جرایم مستوجب سلب حیات و نیز معاینه اجساد، این اختیار از وی سلب شده و وی موظف به حضور شده‌است. این تکلیف بازپرس به حضور با اکتفا به صدور دستور لازم بر اساس این ماده مشخص می‌شود.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 126 قانون آیین دادرسی کیفری

1. بازپرس می‌تواند به تشخیص خود در تحقیقات محلی و معاینه محل حضور یابد.
2. در جرائم مهم موضوع بند (الف) ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری حضور بازپرس الزامی است.
3. در مواقع معاینه اجساد، حضور بازپرس باید شخصاً و به سرعت انجام شود.
4. تشخیص نیاز به حضور بازپرس به خود او واگذار شده است مگر در موارد استثنائی ذکر شده.
5. الزام حضور شخصی بازپرس در جرائم و موارد خاص به منظور دقت و سرعت در تحقیقات است.

رویه های قضایی

• نظریه شماره 7/97/3290 مورخ 1398/03/29 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/95/870 مورخ 1395/04/14 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/95/1444 مورخ 1395/06/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 1444/95/7 مورخ 1395/06/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه