ماده ۶۸۸ قانون آیین دادرسی کیفری

ماده ۶۸۸ قانون آیین دادرسی کیفری (الحاقی ۱۳۹۳/۰۸/۷): هرگاه دلیل کافی برای توجه اتهام به اشخاص حقوقی وجود داشته باشد، علاوه بر احضار شخص حقیقی که اتهام متوجه او می‌باشد، با رعایت مقررات مربوط به احضار، به شخص حقوقی اخطار می‌شود تا مطابق مقررات نماینده قانونی یا وکیل خود را معرفی نماید. عدم معرفی وکیل یا نماینده مانع رسیدگی نیست.

تبصره (الحاقی۱۳۹۳/۰۸/۷) - فردی که رفتار وی موجب توجه اتهام به شخص حقوقی شده‌است، نمی‌تواند نمایندگی آن را عهده‌دار شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۶۸۷ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۶۸۹ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۱۶۸ قانون آیین دادرسی کیفری

توضیح واژگان

منظور از عبارت «با رعایت مقررات مربوط به احضار» مقرراتی است که در مواد ۱۶۸ به بعد قانون آیین دادرسی کیفری ذکر شده‌است.

منظور از نماینده قانونی شخص حقوقی، شخصی است که مطابق اساسنامه شخص حقوقی یا سایر اسناد قانونی تأسیس آن، نمایندگی شخص حقوقی را در برابر اشخاص ثالث بر عهده دارد، اگر شخص حقوقی بخواهد فرد دیگری (که لزوماً باید وکیل دادگستری باشد) را به مرجع قضایی معرفی کند، این فرد نماینده قراردادی شخص حقوقی محسوب خواهد شد. لازم است ذکر شود مانعی در جهت حضور هر دو شخص، یعنی هم نماینده قانونی و هم نماینده قراردادی نزد مرجع قضایی نیست.

ضمنا شخص حقوقی به نهادهایی مانند کانون، بنیاد، انجمن، اتحادیه، حزب، شرکت و … گفته می‌شود که با اهداف انتفاعی یا غیرانتفاعی به موجب قانون کشور تأسیس شده‌اند. اشخاص حقوقی را می‌توان به دو دسته اشخاص حقوقی حقوق عمومی و اشخاص حقوقی حقوق خصوصی تقسیم نمود. مصداق مهم اشخاص حقوقی حقوق خصوصی شرکت‌های تجاری و مصداق مهم اشخاص حقوقی حقوق عمومی دولت و موسسات عمومی است که برای انجام خدمات عمومی تأسیس شده‌اند.

پیشینه

پیش از قانون ۹۲، قانونگذار مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی را به‌طور کلی رسمیت نشناخته بود و فقط در قوانین خاص اقدام به پذیرش آن نموده بود.

فلسفه و مبانی نظری

در مورد جهات پیش‌بینی تبصره این ماده می‌توان به دو دلیل اشاره کرد، اولین دلیلی که مانع نمایندگی شخص حقیقی متهم می‌شود، تعارض میان منافع او با شخص حقوقی می‌باشد. دلیل دوم نیز این است که متهم شخص حقیقی باید در مقام پاسخگویی به اتهامات منتسب به خود باشد نه مدافع شخص حقوقی.

نکات تفسیری دکترین

در این ماده، مسئولیت کیفری شخص حقوقی در صورت توجه اتهام به رسمیت شناخته شده‌است و اخطار به شخص حقوقی جهت معرفی نماینده قانونی یا وکیل را برای دفاع از اتهام را از سوی مرجع قضایی تجویز نموده‌است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی

1. در مواردی که اتهام به شخص حقوقی نیز متوجه است، احضار شخص حقیقی به تنهایی کافی نیست و شخص حقوقی نیز باید مطلع شود.
2. برای حضور شخص حقوقی در دادرسی باید نماینده قانونی یا وکیل معرفی شود.
3. عدم معرفی وکیل یا نماینده از سوی شخص حقوقی، مانع از رسیدگی دادگاه به پرونده نمی‌شود.
4. شخصی که رفتار وی منجر به توجه اتهام به شخص حقوقی شده، نمی‌تواند به عنوان نماینده آن شخص حقوقی در فرآیند دادرسی شرکت کند.

رویه های قضایی

• نظریه شماره مورخ 1396/12/06 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/98/933 مورخ 1398/06/26 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/98/379 مورخ 1398/09/30 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/98/1829 مورخ 1398/12/25 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/97/166 مورخ 1397/02/04 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/95/1546 مورخ 1395/07/03 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 1546/95/7 مورخ 1395/07/03 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 1538/95/7 مورخ 1395/07/03 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 1232/95/7 مورخ 1395/05/27 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/99/1982 مورخ 1400/01/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مسئولیت اشخاص حقوقی و امکان صدور قرار تامین کیفری در مورد آن‌ها
• نظریه شماره 7/98/1915 مورخ 1399/01/23 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره امکان حضور نماینده شهرداری در محاکم در فرض ارتکاب جرم از سوی این نهاد
• رای دادگاه درباره تأثیرمعرفی وکیل توسط متهم بر تمدید قرار عدم خروج از کشور (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۰۵۰۰۰۱۲)
• نظریه شماره 1231/95/7 مورخ 1395/05/27 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 1232/95/7 مورخ 1395/05/27 اداره کل حقوقی قوه قضاییه