ماده ۱۹۹ قانون آیین دادرسی کیفری

ماده ۱۹۹ قانون آیین دادرسی کیفری: پاسخ پرسشها باید بدون تغییر، تبدیل یا تحریف نوشته شود و پس از قرائت برای متهم به امضاء یا اثر انگشت او برسد. متهم با سواد خودش پاسخ را می‌نویسد، مگر آنکه نخواهد از این حق استفاده کند.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

مقصود از تغییر یا تبدیل پاسخ‌ها، ایجاد تفاوت میان محتوای نوشته‌ها با بیانات متهم است.

پیشینه

سابقاً ماده ۱۳۱ قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب ۱۳۷۸) در این خصوص وضع شده بود.

فلسفه و مبانی نظری ماده

در نظام‌های تفتیشی، رسیدگی را باید به صورت کتبی انجام داد. این امر بر مبنای پیشرفت‌های زمان و آشنایی قضات با امر نگارش و کتابت و نقش این شیوه در پیشبرد تحقیقات است،لذا از همان مراحل اولیه شروع به تحقیقات، کلیه اقدامات قضایی در پرونده باید به صورت مکتوب باشد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

ماده فوق را تأکیدی دانسته‌اند به لزوم کتبی بودن تحقیقات مقدماتی،لذا تمامی پرسش‌های بازپرس و نیز پاسخ‌های شاکی، متهم، شهود و … باید با دقت تحریر شوند، همچنین تغییر و تبدیل این نوشته‌ها نیز ممنوع است.این نگارش به زبان فارسی بوده و بیانات خارجی نیز مستلزم ترجمه به زبان فارسی می‌باشند.علاوه بر این نگارش در بین سطور، خراشیدن و تراشیدن نوشته‌ها و تحریف آن‌ها نیز تخلف محسوب می‌شود. تشویق به اقرار نیز ممنوع است.

ضمناً به نظر می‌رسد ممنوعیتی مبنی بر خواندن اظهارات متهم از روی نوشته وجود ندارد و می‌تواند بجای بیان شفاهی اظهارات، آن‌ها را از روی نوشته کتبی بیان دارد. همچنین اگر پاسخ‌ها توسط قاضی نوشته شوند، حق متهم برای امضاء اوراق،خواندن آن‌ها و بیان توضیحات مورد نظر محفوظ است.

نکات توضیحی

عده ای معتقدند در فرض امتناع اصحاب دعوا از امضاء اوراق صورتجلسه، باید بر اساس اصل امانتداری قاضی، اماره را به سود صحت اظهارات موجود در اوراق قرار داده و بار اثبات بطلان آن را بر عهده مدعی بطلان قرار داد.