ماده ۱۲۴ قانون آیین دادرسی کیفری

ماده ۱۲۴ قانون آیین دادرسی کیفری: معاینه محل و تحقیق محلی جز در مواردی که ضرورت دارد باید در روز انجام شود. مراتب ضرورت در دستور قید می‌شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

تحقیقات محلی را همان حضور در محل وقوع جرم یا محل اقامت متهم یا شاکی و جمع‌آوری اطلاعات از اهالی محل دانسته‌اند. همچنین معاینه محل عبارت است از ملاحظه و بررسی صحنه جرم و آثار به جا مانده از وقوع جرم در محل ارتکاب رفتار مجرمانه.

«روز» را از زمان طلوع آفتاب تا غروب آفتاب دانسته‌اند، البته تعریف قانونی دقیقی در این خصوص جز در پاره ای از آیین‌نامهها به عمل نیامده است.

پیشینه

سابقاً ماده ۷۹ قانون آیین دادرسی کیفری در این خصوص وضع شده بود، ضمانت اجرای تخلف از این ماده نیز بطلان اقدامات انجام شده در طول شب بود.

مطالعات تطبیقی

در حقوق فرانسه اجازه ورود شبانه به منازل بسیار محدود و منحصر به موارد استثنایی است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

معاینه محل جز در مواردی ضروری در شب ممنوع است.در چنین مواردی نیز علت ضرورت باید در پرونده بیان شود. از دلایل توجیه کننده انجام معاینات در روز عبارتند از:

۱- تسهیل مشاهده دقیقتر صحنه جرم و جمع‌آوری ادله.

۲- فراهم بودن امکان حضور اصحاب پرونده و دیگر افراد ذینفع در محل انجام معاینات.

تشخیص فوریت و ضرورت در معاینه محل با مقام قضایی است، در فرض انجام معاینه محلی توسط ضابطین، این فوریت باید در دستور تصریح شود.

نکات توضیحی

ماده فوق در مقام لزوم رعایت شان مقام قاضی تحقیق در خصوص تحصیل علم است. لذا تحصیل علم به طرقی که متناسب با شان وی نباشد را باید محدود نمود. به همین جهت اقداماتی نظیر تفتیش منازل، استماع مکالمات تلفنی و ... با هدف کسب علم با محدودیت هایی همراه است.

رویه‌های قضایی

به موجب نظر کمیسیون در یکی از نشست‌های قضایی، با توجه به لزوم رعایت فوری بودن و سرّی بودن تحقیقات کیفری، رعایت تشریفات دادرسی مدنی در معاینات محلی و تحقیق از اهالی محل که موجب تأخیر در روند رسیدگی شود و نص قانونی نیز در خصوص لزوم رعایت آن‌ها وجود ندارد،ضروری نیست.