ماده ۱۹۰ قانون آیین دادرسی کیفری

ماده ۱۹۰ قانون آیین دادرسی کیفری: متهم می‌تواند در مرحله تحقیقات مقدماتی، یک نفر وکیل دادگستری همراه خود داشته باشد. این حق باید پیش از شروع تحقیق توسط بازپرس به متهم ابلاغ و تفهیم شود. چنانچه متهم احضار شود این حق در برگه احضاریه قید و به او ابلاغ می‌شود. وکیل متهم می‌تواند با کسب اطلاع از اتهام و دلایل آن، مطالبی را که برای کشف حقیقت و دفاع از متهم یا اجرای قانون لازم بداند، اظهار کند. اظهارات وکیل در صورتمجلس نوشته می‌شود.

تبصره ۱ (اصلاحی ۱۳۹۴/۰۳/۲۴) - سلب حق همراه داشتن وکیل و عدم تفهیم این حق به متهم به ترتیب موجب مجازات انتظامی درجه هشت و سه است.

تبصره ۲ - در جرائمی که مجازات آن سلب حیات یا حبس ابد است، چنانچه متهم اقدام به معرفی وکیل در مرحله تحقیقات مقدماتی ننماید، بازپرس برای وی وکیل تسخیری انتخاب می‌کند.

تبصره ۳ - در مورد این ماده و نیز چنانچه اتهام مطرح مربوط به منافی عفت باشد، مفاد ماده (۱۹۱) جاری است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۶ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۴۶ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۵۲ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده 347 قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده 348 قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۳۵۹ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده 384 قانون آیین دادرسی کیفری

پیشینه

سابقاً ماده ۱۱۲ قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب ۱۲۹۱) در این خصوص وضع شده بود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

امکان گرفتن وکیل توسط متهم در همان جلسات نخستین، از ویژگی‌های نظام دادرسی اتهامی است که موجب تضمین حقوق دفاعی متهم می‌شود.از همین رو ماده فوق نیز در مقام تصریح به حق متهم در برخورداری از وکیل در مراحل تحقیقات مقدماتی وضع شده‌است، به همین دلیل عده ای معتقدند مقصود از کلمه «همراه» را در ماده فوق، نباید به معنای همراهی فیزیکی دانست، بلکه مقصود معاضدت حقوقی است. بر اساس ماده فوق این حق به متهم داده شده‌است که در جریان تحقیقات مقدماتی، یک نفر وکیل دادگستری با خود به همراه داشته باشد تا بدون دخالت در امر تحقیق، اقدامات لازم را برای دفاع از متهم و نیز بیان مطالب لازم در راستای کشف حقیقت به عمل آورد.البته یادآوری قانون و حقوق متهم به بازپرس را نباید مداخله در امر تحقیق تلقی نمود، بلکه صرفاً اعمالی مجرمانه نظیر پنهان کردن دلایل جرم، شهادت دروغ و … را که روند قانونی تحقیق را با اخلال موجه می‌کند، باید منع نمود.

اهمیت حق فوق به قدری است که باید به توسط بازپرس در احضاریه ای که برای متهم ارسال می‌شود نیز بدان اشاره شود، در فرض جلب متهم یا حضور وی بدون احضاریه نیز باید فوراً این حق را به او تفهیم کرد. البته شروع به تحقیقات را نباید متوقف بر حضور وکیل متهم دانست.

رویه‌های قضایی

• نظریه مشورتی شماره ۷/۹۳/۱۵۸۰ _ ۹۳/۷/۶ اداره کل حقوقی قوه قضاییه: با توجه به اینکه مطابق ماده ۹۴ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲ تحقیقات مقدماتی باید به سرعت انجام شود و با عنایت به اینکه وفق ماده ۱۸۹ قانون مذکور بازپرس مکلف است حداکثر ظرف ۲۴ ساعت از زمان حضور متهم مبادرت به تحقیق نماید و با التفات به اینکه تعیین وکیل تسخیری غالباً در مدت ۲۴ ساعت ممکن نیست بنابراین الزام به تعیین وکیل تسخیری در تبصره ۲ ماده ۱۹۰ قانون مذکور مانع انجام تحقیقات مقدماتی و تفهیم اتهام نیست. ضمناً وکیل موصوف نیز مکلف به حضور و اقدام قانونی در اجرای وظایف حرفه ای خود میباشد و درصورت عدم حضور وی بازپرس موظف به معرفی وکیل متخلف به مراجع انتظامی ذیربط و تعیین وکیل تسخیری دیگری می‌باشد.
• نظریه شماره 7/1400/720 مورخ 1400/10/06 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تنظیم وکالت‌نامه وکیل تسخیری
• نظریه شماره 7/99/1098 مورخ 1399/08/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره لزوم اجازه دوباره بازپرس به متهم مبنی بر مطالعه پرونده درفرض دسترسی قبلی وی
• نظریه شماره 7/1400/924 مورخ 1400/10/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مقررات حضور و اختیارات وکیل تسخیری
• نظریه شماره 7/1401/110 مورخ 1401/06/16 اداره کل حقوقی قوه قضاییه در مورد عذر وکیل برای حضور در جلسه در مرحله پیش دادرسی
• نظریه شماره 7/1401/1164 مورخ 1402/02/23 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم نیاز به تصدیق امضای متهم توسط مقام قضایی ذیل وکالتنامه
• نظریه شماره 7/1401/1165 مورخ 1401/11/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه در مورد معرفی وکیل در مرحله تحقیقات مقدماتی قبل از تفهیم اتهام

مقالات مرتبط

• نقض دادرسی عادلانه و ضمانت اجرا کیفری آن از منظر قانون ایین دادرسی کیفری 1392
• جایگاه احترام به کرامت انسانی در ارتقای اقتدار قضایی
• تحلیل حق حضور وکیل در مرحله تحقیقات مقدماتی در حقوق کیفری ایران
• جایگاه وموقعیت قاضی درتحقق اصول دادرسی عادلانه
• جرایم علیه امنیت و حقوق شهروندی در پرتو اصول جرم انگاری
• مبانی و تضمینات اصل قانونمندی دادرسی در نظام کیفری ایران و کنوانسیون اروپایی حقوق بشر
• چالش‌های تشریفات رسیدگی درمرحله تحیقات مقدماتی در ارتکاب شبکه ای ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری و شرکت های هرمی
• تضمین‌های حقوق شهروندی متهمان جرایم تروریستی در مرحله تحقیقات؛ مطالعه تطبیقی در حقوق ایران، انگلستان و مصر
• جایگاه وکیل در مرحله تحقیقات مقدماتی در پرتو تحولات قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392
• اصل هم ترازی حقوق اصحاب دعوا در فرایند دادرسی های کیفری