ماده ۴۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری

ماده ۴۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری: اشخاص زیر حق درخواست اعاده دادرسی دارند:

الف - محکومٌ علیه یا وکیل یا نماینده قانونی او و در صورت فوت یا غیبت محکومٌ علیه، همسر و وراث قانونی و وصی او

ب - دادستان کل کشور

پ - دادستان مجری حکم

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۴۷۴ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۴۷۶ قانون آیین دادرسی کیفری
• اصل ۱۶۲ قانون اساسی
• ماده 637 قانون آیین دادرسی کیفری

پیشینه

سابقاً ماده ۲۷۳ قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب ۱۳۷۸)، در این خصوص وضع شده بود.

فلسفه و مبانی نظری

در طول تاریخ، همواره اعاده دادرسی‌هایی پذیرفته شده‌است که از سوی طرفین دعوی باشد و هیچ شخص ثالثی حق درخواست اعاده دادرسی را ندارد، از طرف دیگر با توجه به نقش دادستان در اجرای عدالت، مقنن به دادستان کل کشور نیز حق اعاده دادرسی داده‌است، این فرد می‌تواند همزمان با خود محکوم علیه درخواست اعاده دادرسی بدهد؛ زیرا ممکن است اهداف این دو از اعاده دادرسی متفاوت باشد.

نکات تفسیری دکترین ماده 475 قانون آیین دادرسی کیفری

این ماده در وهله نخست نشانگر حق هر محکوم در اعتراض به احکام قطعی دادگاه‌ها است، اعم از اینکه این احکام به موقع اجرا گذاشته شده باشند یا خیر، البته در فرض غیبت متهمی که فاقد همسر است، عده ای معتقدند حق اعاده دادرسی به وراث منتقل نشده و کسی حق اعاده دادرسی در این شرایط را ندارد.

اما حق اعتراض به حکم برائت متهم در فرض قطعیت آن و در قالب اعاده دادرسی برای شاکی یا مدعی خصوصی پیش‌بینی نشده‌است.

نکات توضیحی ماده 475 قانون آیین دادرسی کیفری

حضور در جلسات دادرسی دادگاه ثانوی و نیز نظارت بر حسن اجرای دادرسی را نیز از وظایف دادستان در این مرحله دانسته اند.

انتقادات

طرفداران مکاتب «خشونتگرا» پیشنهاد می‌کنند که اعاده دادرسی به ضرر محکومین نیز باید پذیرفته شود، البته این پیشنهاد تا کنون مورد قبول هیچ کشوری قرار نگرفته‌است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 475 قانون آیین دادرسی کیفری

1. محکومٌ علیه می‌تواند درخواست اعاده دادرسی کند.
2. وکیل یا نماینده قانونی محکومٌ علیه حق درخواست اعاده دادرسی دارند.
3. در صورت فوت محکوم‌ٌ علیه، همسر او می‌تواند درخواست اعاده دادرسی کند.
4. وراث قانونی محکوم‌ٌ علیه حق دارند اعاده دادرسی را درخواست کنند.
5. وصی محکوم‌ٌ علیه می‌تواند درخواست اعاده دادرسی بدهد.
6. دادستان کل کشور از حق درخواست اعاده دادرسی برخوردار است.
7. دادستان مجری حکم نیز می‌تواند جهت اعاده دادرسی درخواست بدهد.

رویه های قضایی

• نظریه شماره 7/99/448 مورخ 1399/04/25 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره پذیرش درخواست اعاده دادرسی
• نظریه شماره 1005/95/7 مورخ 1395/05/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• رای وحدت رویه شماره 825 مورخ 26/ 7/ 1401 ھیات عمومی دیوان عالی کشور
• نظریه شماره 1005/95/7 مورخ 1395/05/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/1402/506 مورخ 1402/11/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره درخواست اعاده دادرسی شاکی از رأی برائت
• نظریه شماره 7/1400/245 مورخ 1400/09/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عطف به ماسبق نشدن مجازات ارتشا و فوت محکوم‌علیه پس از اعاده دادرسی
• نظریه شماره 7/99/1134 مورخ 1399/08/25 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره لزوم ابلاغ آراء دادگاه های کیفری به دادستان
• رای دادگاه درباره تأثیر فوت محکوم علیه بر درخواست اعاده دادرسی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۳۹۰۰۳۲۹)
• نظریه شماره 7/99/938 مورخ 1399/07/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره امکان صدور رای برائت نسبت به محکومی که اعاده دادرسی نکرده است

مقالات مرتبط

طرق فوق العاده اعتراض به آراء کیفری در حقوق ایران و مقایسه آن با حقوق کامن‌لا