ماده ۱۸۰ قانون آیین دادرسی کیفری

ماده ۱۸۰ قانون آیین دادرسی کیفری: در موارد زیر بازپرس می‌تواند بدون آن که ابتداء احضاریه فرستاده باشد، دستور جلب متهم را صادر کند:

الف - در مورد جرائمی که مجازات قانونی آنها سلب حیات، قطع عضو یا حبس ابد است.

ب - هرگاه محل اقامت، محل کسب یا شغل متهم معین نباشد و اقدامات بازپرس برای شناسایی نشانی وی به نتیجه نرسد.

پ - در مورد جرائم تعزیری درجه پنج و بالاتر در صورتی که از اوضاع و احوال و قرائن موجود، بیم تبانی یا فرار یا مخفی شدن متهم برود.

ت - در مورد اشخاصی که به جرائم سازمان یافته و جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی متهم باشند.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۷۹ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۱۸۱ قانون آیین دادرسی کیفری
• تبصره ماده 391 قانون آیین دادرسی کیفری

پیشینه

سابقاً ماده ۱۱۸ قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب ۱۳۷۸)، در این خصوص وضع شده بود.

نکات تفسیری دکترین

ماده فوق از جمله موارد استثنایی جلب متهم بدون نیاز به ابلاغ احضاریه به وی است؛ لذا صدور چنین دستوری از سوی بازپرس مستلزم دقت و پیشگیری از پایمال شدن حقوق متهم است،در واقع علیرغم وسعت اختیارات بازپرس در جلب و دستگیری متهم، لازم است در راستای حفظ شأن وی و نیز حمایت از حیثیت افراد، این اختیار دقیقاً بر اساس موازین قانونی انجام شود،چرا که جلب متهم بدون ابلاغ برگ احضاریه ممکن است موجب تضییع حقوق انسانی او شود. به‌طور کلی جلب متهم صرفاً در صورتی جایز است که پیش از آن به موجب احضاریه، احضار به عمل آمده باشد،عده ای نیز عمل بر خلاف این امر را موجب تخلف انتظامی دانسته‌اند،اما به موجب قانون صرفاً در خصوص جرایم پراهمیتی که ممکن است در فرض ابلاغ برگ احضاریه، متهم اقدام به فرار کند یا نشانی وی مشخص نبوده و زمینه کندی روند تحقیقات را فراهم آورد، امکان جلب بدون احضار وی پیش‌بینی شده‌است. از همین رو در خصوص جرایم مشهود باید قائل به صدور برگ احضاریه و اصدار برگ جلب در فرض عدم حضور متهم، بجز در موارد مقرر قانونی بود.

در خصوص جلب متهم، عده ای معتقد به الزامی بودن ابلاغ برگ جلب به او هستند.

در بند اول این ماده، با وجود پیش‌بینی سه دسته از جرایم که در فرض وقوع آن‌ها، امکان جلب متهم بدون صدور احضاریه میسر گشته‌است، اما عده ای معتقدند امکان پیش بینی جرایم مهم دیگری نیز در این بند وجود داشت.در خصوص بند ب، نکته مهم، مشخص نبودن محل کسب است نه خود کسب.

نکات توصیفی هوش مصنوعی

1. بازپرس می‌تواند در جرائم با مجازات سلب حیات، قطع عضو یا حبس ابد بدون ارسال احضاریه، دستور جلب متهم را صادر کند.
2. اگر محل اقامت یا شغل متهم مشخص نبوده و تلاش‌ها برای شناسایی نشانی او بی‌نتیجه باشد، بازپرس می‌تواند دستور جلب را صادر کند.
3. در جرائم تعزیری درجه پنج و بالاتر، اگر بیم تبانی، فرار یا مخفی شدن متهم وجود داشته باشد، بازپرس مجاز به صدور دستور جلب است.
4. برای افراد متهم به جرائم سازمان یافته و جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی، بازپرس می‌تواند بدون ارسال احضاریه، دستور جلب صادر کند.

رویه های قضایی

• رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره رسیدگی غیابی به جرم قتل عمد

• بر اساس نظریه مشورتی به شماره ۷/۸۶۸۹–۱۳۷۹/۳/۷ موارد جلب بدون احضار متهم در قانون به‌طور انحصاری احصاء شده‌اند. همچنین به موجب نظریه مشورتی ۷/۱۳۳۹–۱۳۸۳/۳/۶ صدور دستور جلب متهم بدون سبق ابلاغ احضاریه، باید منطبق با شرایط مقرر شده در قانون باشد وگرنه جلب متهم بدون صدور و ابلاغ احضاریه و به صرف امکان فرار یا امحاء آثار جرم از سوی متهم در فرض ابلاغ احضاریه، خلاف قانون است.

• علاوه بر این بر اساس نظریه ۷/۵۴۵–۱۳۸۴/۱/۳۱ فرار متهم از دست مأمورین مجوز جلب وی توسط مقامات قضایی نمی‌باشد.
• نظریه شماره ۷/۱۴۰۲/۲۷۴ مورخ ۱۴۰۲/۰۷/۱۹ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اعمال مقررات تخفیف در قانون مبارزه با مواد مخدر

مقالات مرتبط

تناسب در قرارهای تأمین کیفری