ماده ۱۵۳ قانون آیین دادرسی کیفری: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
Abozarsh12 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ماده ۱۵۳ قانون آیین دادرسی کیفری''':مقامات و مأموران | '''ماده ۱۵۳ قانون آیین دادرسی کیفری''': مقامات و مأموران [[وزارتخانه|وزارتخانه‌ها]]، سازمان‌ها، [[مؤسسات دولتی]]، [[شرکتهای دولتی]]، مؤسسات یا [[نهادهای عمومی غیردولتی]] و نهادها و شرکتهای وابسته به آنها، سازمان‌های نظامی و انتظامی، بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری، دفاتر اسناد رسمی و دستگاه‌هایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است مکلفند اسباب، ادله و اطلاعات راجع به [[جرم]] و آن قسمت از اوراق و [[سند|اسناد]] و دفاتری را که مراجعه به آنها برای تحقیق امر کیفری لازم است، به درخواست [[مراجع قضایی|مرجع قضائی]] در دسترس آنان قرار دهند، مگر در مورد [[اسناد سری]] و [[اسناد به کلی سری|به کلی سری]] که این درخواست باید با موافقت [[رئیس قوه قضائیه]] باشد. متخلف از این ماده، در صورتی که عمل وی برای خلاصی [[متهم]] از محاکمه و محکومیت نباشد، حسب مورد به [[انفصال موقت]] از خدمات دولتی یا عمومی از سه ماه تا یک سال محکوم می‌شود. | ||
تبصره | |||
*{{زیتونی|[[ماده ۱۵۲ قانون آیین دادرسی کیفری|مشاهده ماده قبلی]]}} | تبصره - در خصوص اسناد سری و به کلی سری مربوط به [[نیروهای مسلح]] رئیس قوه قضائیه می‌تواند اختیار خود را به رئیس [[سازمان قضائی نیروهای مسلح]] تفویض کند. | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۱۵۴ قانون آیین دادرسی کیفری|مشاهده ماده بعدی]]}} | * {{زیتونی|[[ماده ۱۵۲ قانون آیین دادرسی کیفری|مشاهده ماده قبلی]]}} | ||
* {{زیتونی|[[ماده ۱۵۴ قانون آیین دادرسی کیفری|مشاهده ماده بعدی]]}} | |||
== مواد مرتبط == | |||
* [[ماده ۱۵۲ قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
* [[ماده ۱۵۴ قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
* [[ماده ۱۰۵ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ۱۳۷۸]] | |||
* [[ماده ۵۵۴ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)]] | |||
* [[ماده ۵۷۶ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)]] | |||
== توضیح واژگان == | == توضیح واژگان == | ||
«اسناد سری دولتی»، اسنادی هستند که افشای آنها با مصالح دولت یا مملکت مغایر است، «[[اسناد محرمانه]]» نیز اسنادی اند که افشاء آنها با مصالح خاص اداری سازمان‌های دولتی مغایرت داشته باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=483592|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|نام۲=علی|نام خانوادگی۲=مهاجری|چاپ=3}}</ref> | |||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
سابقاً ماده | سابقاً [[ماده ۱۰۵ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ۱۳۷۸|ماده ۱۰۵ قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب ۱۳۷۸)]] در این خصوص وضع شده بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=483596|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|نام۲=علی|نام خانوادگی۲=مهاجری|چاپ=3}}</ref> | ||
== فلسفه و مبانی نظری == | |||
در راستای تکمیل امکانات [[دادستان]] در خصوص [[تعقیب]] [[دعوی|دعاوی]] و توانایی وی در هر گونه اقدامی علیه متهم، الزام تمام نهادها و ادارات در پاسخگویی به سوالات وی را نیز باید از جمله این اقدامات تلقی کرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=تازه‌های علوم جنایی (مجموعه مقالات)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1782000|صفحه=|نام۱=علی حسین|نام خانوادگی۱=نجفی ابرندآبادی|چاپ=1}}</ref> | |||
== نکات تفسیری دکترین ماده 153 قانون آیین دادرسی کیفری == | |||
ماده فوق با توجه به [[صلاحیت]] اصلی سازمان قضایی کشور در خصوص [[کشف جرم]] و [[تعقیب]] متهمین، لزوم همکاری عام تمام موسسات، وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی برای کشف و تعقیب جرایم را تصریح نموده‌است،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=890736|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=4}}</ref>البته در خصوص ارائه اسناد سری با احتیاط برخورد شده و به لزوم اجازه رئیس قوه قضاییه تصریح شده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=890756|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=4}}</ref> | |||
== | همچنین در خصوص ماده فوق، عده ای معتقدند [[مقام دولتی|مقامات دولتی]] در فرض خودداری از ارائه اسباب و آلات جرم به مرجع قضایی از حیث مقام و سمت اداری خود قابل مجازات هستند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=483604|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|نام۲=علی|نام خانوادگی۲=مهاجری|چاپ=3}}</ref> تکلیف مقرر در این ماده، منحصر به اشخاص و مأموران دولتی و عمومی است و اشخاص و شرکتهای عادی را در بر نمی‌گیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون آیین دادرسی کیفری در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=خط سوم|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=637240|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|نام۲=حمیدرضا|نام خانوادگی۲=حاجی زاده|نام۳=یاسر|نام خانوادگی۳=متولی جعفرآبادی|چاپ=2}}</ref> | ||
در | |||
مراجع دولتی مورد بحث در این ماده، ممکن است به طرق مختلفی از ابراز اسناد مورد تقاضا امتناع کنند: | |||
# ادعای عدم وجود خارجی این اسناد | |||
# خودداری از ارسال اسناد غیر سری بدون ارائه پاسخی به مراجع قضایی | |||
# ارسال بخش غیر مفید اسناد و…<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=890764|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=4}}</ref> | |||
متخلف از ماده فوق را در فرض [[انگیزه]] خلاصی متهم از محاکمه و محکومیت، باید مشمول [[ماده ۵۵۴ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|ماده ۵۵۴ قانون مجازات اسلامی]] دانست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4681172|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref> | |||
== نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 153 قانون آیین دادرسی کیفری == | |||
{{هوش مصنوعی (ماده)}} | |||
# مقامات و مأموران دولتی و مؤسسات مکلف به ارائه اطلاعات به مراجع قضائی هستند. | |||
# ارائه اسناد و اطلاعات نباید شامل اسناد سری و به کلی سری باشد مگر با موافقت رئیس قوه قضائیه. | |||
# تخلف از ارائه اطلاعات در صورت عدم خلاصی متهم، موجب انفصال موقت از خدمات می‌شود. | |||
# مدت انفصال موقت بین سه ماه تا یک سال تعیین شده است. | |||
متخلف از ماده فوق را در فرض انگیزه خلاصی متهم از محاکمه و | # رئیس قوه قضائیه می‌تواند اختیار بررسی اسناد سری مربوط به نیروهای مسلح را به رئیس سازمان قضائی نیروهای مسلح تفویض کند. | ||
== رویه های قضایی == | |||
== | * [[نظریه شماره 7/1400/1644 مورخ 1401/01/07 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | ||
با | |||
به موجب نظریه 7/3240 - 1384/5/10 اداره حقوقی "با توجه به این که [[سازمان بازرسی کل کشور]] از مراجع قضایی مورد نظر نمی‌باشد، این سازمان نمی‌تواند مدارک مذکور در این ماده را از مراجع مورد بحث مطالبه نماید."<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه قوانین و مقررات آیین دادرسی کیفری (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=معاونت حقوقی ریاست جمهوری|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=493220|صفحه=|نام۱=معاونت تدوین تنقیح|انتشار قوانین|مقررات ریاست جمهوری|نام خانوادگی۱=|چاپ=11}}</ref> | |||
== انتقادات == | == انتقادات == | ||
عده ای معتقدند در وضع این ماده به [[ماده | عده ای معتقدند در وضع این ماده به [[ماده ۵۷۶ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|ماده ۵۷۶ قانون مجازات اسلامی]] توجهی نشده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون آیین دادرسی کیفری در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=خط سوم|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=637228|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|نام۲=حمیدرضا|نام خانوادگی۲=حاجی زاده|نام۳=یاسر|نام خانوادگی۳=متولی جعفرآبادی|چاپ=2}}</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{مواد قانون آیین دادرسی کیفری}} | {{مواد قانون آیین دادرسی کیفری}} | ||
[[رده:مواد قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
[[رده:کشف جرم و تحقیقات مقدماتی]] | |||
[[رده:معاینه محل، تحقیق محلی، بازرسی و کارشناسی]] | |||
{{DEFAULTSORT:ماده 0765}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۷ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۰۵
ماده ۱۵۳ قانون آیین دادرسی کیفری: مقامات و مأموران وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، مؤسسات دولتی، شرکتهای دولتی، مؤسسات یا نهادهای عمومی غیردولتی و نهادها و شرکتهای وابسته به آنها، سازمان‌های نظامی و انتظامی، بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری، دفاتر اسناد رسمی و دستگاه‌هایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است مکلفند اسباب، ادله و اطلاعات راجع به جرم و آن قسمت از اوراق و اسناد و دفاتری را که مراجعه به آنها برای تحقیق امر کیفری لازم است، به درخواست مرجع قضائی در دسترس آنان قرار دهند، مگر در مورد اسناد سری و به کلی سری که این درخواست باید با موافقت رئیس قوه قضائیه باشد. متخلف از این ماده، در صورتی که عمل وی برای خلاصی متهم از محاکمه و محکومیت نباشد، حسب مورد به انفصال موقت از خدمات دولتی یا عمومی از سه ماه تا یک سال محکوم می‌شود.
تبصره - در خصوص اسناد سری و به کلی سری مربوط به نیروهای مسلح رئیس قوه قضائیه می‌تواند اختیار خود را به رئیس سازمان قضائی نیروهای مسلح تفویض کند.
مواد مرتبط
- ماده ۱۵۲ قانون آیین دادرسی کیفری
- ماده ۱۵۴ قانون آیین دادرسی کیفری
- ماده ۱۰۵ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ۱۳۷۸
- ماده ۵۵۴ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
- ماده ۵۷۶ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
توضیح واژگان
«اسناد سری دولتی»، اسنادی هستند که افشای آنها با مصالح دولت یا مملکت مغایر است، «اسناد محرمانه» نیز اسنادی اند که افشاء آنها با مصالح خاص اداری سازمان‌های دولتی مغایرت داشته باشد.[۱]
پیشینه
سابقاً ماده ۱۰۵ قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب ۱۳۷۸) در این خصوص وضع شده بود.[۲]
فلسفه و مبانی نظری
در راستای تکمیل امکانات دادستان در خصوص تعقیب دعاوی و توانایی وی در هر گونه اقدامی علیه متهم، الزام تمام نهادها و ادارات در پاسخگویی به سوالات وی را نیز باید از جمله این اقدامات تلقی کرد.[۳]
نکات تفسیری دکترین ماده 153 قانون آیین دادرسی کیفری
ماده فوق با توجه به صلاحیت اصلی سازمان قضایی کشور در خصوص کشف جرم و تعقیب متهمین، لزوم همکاری عام تمام موسسات، وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی برای کشف و تعقیب جرایم را تصریح نموده‌است،[۴]البته در خصوص ارائه اسناد سری با احتیاط برخورد شده و به لزوم اجازه رئیس قوه قضاییه تصریح شده‌است.[۵]
همچنین در خصوص ماده فوق، عده ای معتقدند مقامات دولتی در فرض خودداری از ارائه اسباب و آلات جرم به مرجع قضایی از حیث مقام و سمت اداری خود قابل مجازات هستند.[۶] تکلیف مقرر در این ماده، منحصر به اشخاص و مأموران دولتی و عمومی است و اشخاص و شرکتهای عادی را در بر نمی‌گیرد.[۷]
مراجع دولتی مورد بحث در این ماده، ممکن است به طرق مختلفی از ابراز اسناد مورد تقاضا امتناع کنند:
- ادعای عدم وجود خارجی این اسناد
- خودداری از ارسال اسناد غیر سری بدون ارائه پاسخی به مراجع قضایی
- ارسال بخش غیر مفید اسناد و…[۸]
متخلف از ماده فوق را در فرض انگیزه خلاصی متهم از محاکمه و محکومیت، باید مشمول ماده ۵۵۴ قانون مجازات اسلامی دانست.[۹]
نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 153 قانون آیین دادرسی کیفری
 | محتوای مندرج در این قسمت توسط هوش مصنوعی تولید شده است. |
- مقامات و مأموران دولتی و مؤسسات مکلف به ارائه اطلاعات به مراجع قضائی هستند.
- ارائه اسناد و اطلاعات نباید شامل اسناد سری و به کلی سری باشد مگر با موافقت رئیس قوه قضائیه.
- تخلف از ارائه اطلاعات در صورت عدم خلاصی متهم، موجب انفصال موقت از خدمات می‌شود.
- مدت انفصال موقت بین سه ماه تا یک سال تعیین شده است.
- رئیس قوه قضائیه می‌تواند اختیار بررسی اسناد سری مربوط به نیروهای مسلح را به رئیس سازمان قضائی نیروهای مسلح تفویض کند.
رویه های قضایی
به موجب نظریه 7/3240 - 1384/5/10 اداره حقوقی "با توجه به این که سازمان بازرسی کل کشور از مراجع قضایی مورد نظر نمی‌باشد، این سازمان نمی‌تواند مدارک مذکور در این ماده را از مراجع مورد بحث مطالبه نماید."[۱۰]
انتقادات
عده ای معتقدند در وضع این ماده به ماده ۵۷۶ قانون مجازات اسلامی توجهی نشده‌است.[۱۱]
منابع
- ↑ عباس زراعت و علی مهاجری. آیین دادرسی کیفری (جلد اول). چاپ 3. فکرسازان، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 483592
- ↑ عباس زراعت و علی مهاجری. آیین دادرسی کیفری (جلد اول). چاپ 3. فکرسازان، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 483596
- ↑ علی حسین نجفی ابرندآبادی. تازه‌های علوم جنایی (مجموعه مقالات). چاپ 1. میزان، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1782000
- ↑ سیدجلال الدین مدنی. آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری). چاپ 4. پایدار، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 890736
- ↑ سیدجلال الدین مدنی. آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری). چاپ 4. پایدار، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 890756
- ↑ عباس زراعت و علی مهاجری. آیین دادرسی کیفری (جلد اول). چاپ 3. فکرسازان، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 483604
- ↑ عباس زراعت، حمیدرضا حاجی زاده و یاسر متولی جعفرآبادی. قانون آیین دادرسی کیفری در نظم حقوقی کنونی. چاپ 2. خط سوم، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 637240
- ↑ سیدجلال الدین مدنی. آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری). چاپ 4. پایدار، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 890764
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری. چاپ 1. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4681172
- ↑ مجموعه قوانین و مقررات آیین دادرسی کیفری (جلد اول). چاپ 11. معاونت حقوقی ریاست جمهوری، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 493220
- ↑ عباس زراعت، حمیدرضا حاجی زاده و یاسر متولی جعفرآبادی. قانون آیین دادرسی کیفری در نظم حقوقی کنونی. چاپ 2. خط سوم، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 637228