ماده ۳۶ قانون آیین دادرسی کیفری

ماده ۳۶ قانون آیین دادرسی کیفری: گزارش ضابطان درصورتی معتبر است که بر خلاف اوضاع و احوال و قرائن مسلم قضیه نباشد و بر اساس ضوابط و مقررات قانونی تهیه و تنظیم شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۳۵ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۳۷ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۲۸ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۲۵۳ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۲۹۱
• ماده ۲۶۰ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۶۱
• ماده ۱۵ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ۱۳۷۸

توضیح واژگان

مطابق ماده ۲۸ قانون آیین دادرسی کیفری: «ضابطان دادگستری مأمورانی هستند که تحت نظارت و تعلیمات دادستان در کشف جرم، حفظ آثار و علائم و جمع‌آوری ادله وقوع جرم، شناسایی، یافتن و جلوگیری از فرار و مخفی شدن متهم، تحقیقات مقدماتی، ابلاغ اوراق و اجرای تصمیمات قضائی، به موجب قانون اقدام می‌کنند.»

به عبارت دیگر ضابطین دادگستری بازوی اجرایی دادسراها و دادگاه‌ها در انجام وظایفشان هستند. تکالیف ضابطان دادگستری از نخستین لحظه‌های وقوع جرم آغاز می‌شود و تا واپسین دقایق اجرای مجازات ادامه پیدا می‌کند.ضابطین دادگستری باید بکوشند تا با توجه به صلاحیت ذاتی دادگاه‌ها و دادسراها، پرونده‌ها را به مراجع قضایی صالح بفرستند تا موجب معطلی اصحاب دعوا نشود.

پیشینه

به موجب ماده ۲۵۳ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۲۹۱ گزارش ضابطان در مورد جنحه از اعتبار خاصی برخوردار بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ارزش اثباتی گزارش ضابطان و کارشناسان هم ردیف با ارزش اثباتی شهادت گواهان قرار گرفت. این امر تحت تأثیر موازین فقهی بود و در ماده ۲۶۰ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۶۱، قانونگذار ضابط را در حکم شاهد در نظر گرفت و قصد داشت شرایط آن را بر ضابطان جاری کند، هرچند این وضعیت به دلیل آنکه ضابط مقام مورد اعتماد حکومت محسوب می‌شد، با ضوابط حاکم بر تعاملات اداری همخوانی نداشت، در ادامه به موجب ماده ۱۵ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۷۸، ارزش اثباتی گزارش ضابطان کاهش یافت اما مشکلات اداری ناشی از قانون سال ۱۳۶۱ حل شد. نهایتاً در ماده ۳۶ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲، گزارش ضابطان طریقیت پیدا کرد و میزان ارزش اثباتی آن، وابسته به ارزیابی مقام قضایی از آن گزارش شد.

نکات تفسیری دکترین ماده 36 قانون آیین دادرسی کیفری

معنی این ماده، بی‌اعتباری و عدم امکان استناد به گزارشی است که مفاد آن برخلاف اوضاع و احوال و قرائن مسلم قضیه بوده یا بر اساس ضوابط و مقررات قانونی تنظیم نشده باشد.گفتنی است گزارش ضابطان دادگستری برای دادگاه، لازم الاتباع نمی‌باشد،ضمناً وقتی یکی از طرفین به تحقیقات ضابطین، اشکالی وارد کند و دادگاه نیز اشکال را موجه بداند به معنای ناتوانی ضابطان در انجام تحقیقات نیست؛ بنابراین می‌توان مجدداً انجام تحقیقات را به ضابطان واگذار کرد.

انتقادات

ایراد این ماده از آن جهت است که در تمام نظام‌های دادرسی، اصل بر اعتبار گزارش ضابطان است مگر آنکه خلاف آن برای مقام قضائی ثابت شود، چرا که اصولاً ضابطان با تمام تلاش و صرف وقت و هزینه‌های فراوان، در جهت کشف جرم و به دست آوردن ادله جرم اقدام می‌کنند و قاعدتاً قانونگذار باید برای کار آنان ارزش قائل شود و بنا را بر اعتبار کار آنان قرار دهد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 36 قانون آیین دادرسی کیفری

1. گزارش ضابطان باید بر اساس ضوابط و مقررات قانونی تهیه شود.
2. اعتبار گزارش ضابطان به عدم تناقض با اوضاع و احوال و قرائن مسلم قضیه بستگی دارد.
3. برای معتبر بودن گزارش، تنظیم صحیح و قانونی آن ضروری است.
4. گزارش ضابطان نباید با واقعیت‌های روشن و مسلم مغایرت داشته باشد.

رویه های قضایی

• نظریه شماره 7/97/2435 مورخ 1398/05/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه