ماده ۹۰ قانون آیین دادرسی کیفری

ماده ۹۰ قانون آیین دادرسی کیفری: تحقیقات مقدماتی، مجموعه اقدامات قانونی است که از سوی بازپرس یا دیگر مقامات قضائی، برای حفظ آثار و علائم و جمع‌آوری ادله وقوع جرم، شناسایی، یافتن و جلوگیری از فرار یا مخفی شدن متهم انجام می‌شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۸۹ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۹۱ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۹۲ قانون آیین دادرسی کیفری

نکات تفسیری دکترین

تحقیقات مقدماتی، سه گروه از اعمال قضایی را شامل می‌شود: ۱- جمع‌آوری دلایل ۲- جلوگیری از فرار یا مخفی شدن متهم ۳- اظهارنظر در مورد مجرم بودن یا نبودن فرد مورد تعقیب.در مرحله جمع‌آوری دلایل، قاضی تحقیق با توجه به آزادی دلیل، در قلمرو امور جزایی نباید از هیچ دلیل و قرینه ای که به نفع یا ضرر متهم باشد، چشم پوشی کند و باید کلیه قرائن و امارات را ارزیابی کند. در این باره برای جلوگیری از فرار یا مخفی شدن متهم، از قرار تأمین کیفری استفاده می‌شود.گفتنی است مرحله جمع‌آوری اطلاعات با مرحله تحقیقات مقدماتی تفاوت دارد و قبل از آن صورت می‌گیرد. جمع‌آوری اطلاعات معمولاً توسط ضابطان دادگستری و در جرایم غیرمشهود انجام می‌شود.همین‌طور مهمترین قواعد و ترتیبات مربوط به تحقیقات مقدماتی، عبارتند از: کتبی بودن، سرّی بودن، غیرترافعی بودن و سریع بودن این تحقیقات و…ضمناً هدف از مرحله تحقیقات مقدماتی، اظهارنظر درمورد دلایل اتهام و آماده‌سازی پرونده برای مرحله دادرسی است.

شایان ذکر است که یکی از اصول حاکم بر تحقیقات مقدماتی، اصل آزادی قاضی تحقیق در انتخاب شیوه تحقیقات است و قاضی تحقیق اختیار دارد که هر شیوه ای را که برای کشف حقیقت لازم است، انجام دهد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی

1. تحقیقات مقدماتی توسط بازپرس یا دیگر مقامات قضائی انجام می‌شود.
2. هدف اصلی تحقیقات مقدماتی حفظ آثار و علائم جرم است.
3. جمع‌آوری ادله وقوع جرم یکی از وظایف مهم در تحقیقات مقدماتی است.
4. شناسایی و یافتن متهم جزئی از تحقیقات مقدماتی است.
5. جلوگیری از فرار یا مخفی شدن متهم هدف دیگری از این فرآیند است.

رویه های قضایی

• نظریه شماره 7/97/1854 مورخ 1397/12/07 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

حکم شماره ۵۷۳ _ ۲۵/۴/۱۷ هیئت عمومی: در امور جنایی طبق ماده ۹۲ قانون آیین دادرسی کیفری باید قبل از محاکمه تحقیقات مقدماتی به وسیله بازپرس از متهم به عمل آمده باشد و صدور حکم بدون انجام آن تحقیقات بر خلاف اصول محسوب خواهد شد.

• نظریه شماره 7/1400/292 مورخ 1400/05/19 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره لزوم اذن سازمان ميراث فرهنگی بر تحقیقات قضایی
• نظریه شماره 7/1400/889 مورخ 1400/11/12 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مسدودسازی خط تلفن در جرایم تلفنی
• نظریه شماره 1276/96/7 مورخ 1396/06/07 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

انتقادات

اظهارنظر بازپرس مبنی بر تحقق یا عدم تحقق جرم و انتساب یا عدم انتساب آن به متهم نیز که امکان تصمیم‌گیری در مورد ارسال پرونده به دادگاه را می‌دهد، جزئی از تحقیقات مقدماتی محسوب می‌گردد که در تعریف ماده فوق نیامده است.

مقالات مرتبط

• تحلیل حق حضور وکیل در مرحله تحقیقات مقدماتی در حقوق کیفری ایران
• رسالت فرایند دادرسی کیفری
• نهاد دادسرا و تشکیلات آن در حقوق ایران و دیوان کیفری بین المللی