ماده ۳۹۴ قانون آیین دادرسی کیفری

ماده ۳۹۴ قانون آیین دادرسی کیفری: هرگاه متهم متواری باشد یا دسترسی به وی امکان نداشته باشد و احضار و جلب او برای تعیین وکیل یا انجام تشریفات راجع به تشکیل جلسه مقدماتی یا دادرسی مقدور نباشد و دادگاه حضور متهم را برای دادرسی ضروری تشخیص ندهد، به تشکیل جلسه مقدماتی مبادرت می‌ورزد و در غیاب متهم، اقدام به رسیدگی می‌کند، مگر آنکه دادستان احضار متهم را ممکن بداند که در این صورت دادگاه پس از تقاضای دادستان، مهلت مناسبی برای احضار یا جلب متهم به وی می‌دهد. مهلت مذکور نباید بیشتر از پانزده روز باشد.

تبصره ۱ - در هر مورد که دادگاه بخواهد رسیدگی غیابی کند، باید از قبل قرار رسیدگی غیابی صادر کند. در این قرار، موضوع اتهام و وقت دادرسی و نتیجه عدم حضور قید و مراتب دو نوبت به فاصله ده روز در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار ملی یا محلی آگهی می‌شود. فاصله بین تاریخ آخرین آگهی و وقت دادرسی نباید کمتر از یک ماه باشد.

تبصره ۲ - هرگاه متهمان متعدد و بعضی از آنان متواری باشند، دادگاه نسبت به متهمان حاضر شروع به رسیدگی می‌نماید و در مورد غایبان به ترتیب فوق رسیدگی می‌کند.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۳۹۳ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۳۹۵ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده 174 قانون آیین دادرسی کیفری

توضیح واژگان

«قرار رسیدگی غیابی» را باید یکی از قرارهای جدیدی دانست که توسط دادگاه کیفری یک و نیز دادگاه انقلاب در موارد رسیدگی با تعدد قضات در راستای جواز رسیدگی غیابی در خصوص متهمین غایب صادر می‌شود.

همچنین مقصود از «احضار» به معنای فراخواندن مدعی علیه یا نماینده او یا شاهد دعوی و … به وسیله دادگاه یا دیگر مراجع صالح است.

ضمنا مقصود از «جلب»، اقدامی است که به وسیله آن فرد مظنون موقتاً و به عنف برای انجام تحقیقات لازم، در اختیار ضابطان قرار می‌گیرد. جلب در لغت به معنای دستگیر کردن و در اصطلاح حقوقی به معنای آوردن و هدایت کردن متهم نزد مقامات صالح قضایی، بدون مجوز نگهداری وی در محل معین است.جلب متهم در موارد مختلفی ممکن است صورت گیرد، یکی از این موارد، حالتی است که در آن متهم طبق اصل، برای تفهیم اتهام احضار شده و با این وجود در وقت مقرر حضور نیافته و جهات عذر موجه خود را نیز ارسال نداشته یا در فرض ارسال، این جهات موجه تشخیص داده نشده‌اند.

نکات تفسیری دکترین ماده 394 قانون آیین دادرسی کیفری

عده ای معتقدند اگر چه بر اساس این ماده ممکن است متهم در جلسه رسیدگی حضور نداشته باشد، اما نمی‌توان تجویز رسیدگی غیابی به دلیل متواری بودن یا عدم دسترسی به وی را به معنای عدم لزوم حضور وکیل او یا وکیل تسخیری تعبیر کرد،چرا که اساساً هدف از برگزاری جلسات دادرسی، ایجاد امکان دفاع متهم از خود حداقل برای یک بار است.

رسیدگی غیابی مستلزم صدور قرار رسیدگی غیابی پیش از شروع به رسیدگی و آگهی مراتب در دو نوبت در یکی از روزنامه‌ها است، این اصل باید در رسیدگی‌های دادگاه انقلاب در موارد تعدد قاضی نیز رعایت شود.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 394 قانون آیین دادرسی کیفری

1. در صورت فراری بودن متهم یا عدم دسترسی به او، دادگاه می‌تواند جلسه مقدماتی را بدون حضور متهم تشکیل دهد.
2. اگر دادگاه تشخیص دهد که حضور متهم برای دادرسی ضروری نیست، می‌تواند بدون متهم به رسیدگی ادامه دهد.
3. در صورتی که دادستان اعتقاد داشته باشد که احضار متهم ممکن است، دادگاه می‌تواند به دادستان مهلتی تا پانزده روز برای احضار یا جلب متهم بدهد.
4. دادگاه قبل از رسیدگی غیابی باید قرار رسیدگی غیابی صادر کند.
5. در قرار رسیدگی غیابی، باید موضوع اتهام، وقت دادرسی و نتیجه عدم حضور قید شود.
6. اطلاع‌رسانی به صورت چاپ آگهی در روزنامه‌های کثیرالانتشار انجام می‌شود، دو نوبت و به فاصله ده روز.
7. فاصله بین تاریخ آخرین آگهی و وقت دادرسی نباید کمتر از یک ماه باشد.
8. اگر متهمان متعدد باشند و برخی حاضر و برخی متواری، دادگاه نسبت به حاضران رسیدگی و در مورد غایبان به روش فوق اقدام می‌کند.

رویه های قضایی

• نظریه شماره 7/96/2595 مورخ 1396/10/27 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/1402/561 مورخ 1402/12/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/99/132 مورخ 1399/02/24 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره رسیدگی غیابی در جرایم ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری درفرض عدم امکان جلب متهم
• نظریه شماره 7/98/1982 مورخ 1399/01/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره رسیدگی غیابی در جرایم ماده ۳۰۲ قانون آ.د.ک در فرض وجود وکیل تعیینی یا تسخیری
• نظریه شماره 1268/96/7 مورخ 1396/06/12 اداره کل حقوقی قوه قضاییه