ماده ۴۸۴ قانون آیین دادرسی کیفری

ماده ۴۸۴ قانون آیین دادرسی کیفری (اصلاحی ۲۴/۰۳/۱۳۹۴): اجرای احکام کیفری بر عهده دادستان است و «معاونت اجرای احکام کیفری» تحت ریاست و نظارت وی در مناطقی که رئیس قوه قضائیه تشخیص می‌دهد، در دادسرا عهده‌دار این وظیفه است.

تبصره ۱ - معاونت اجرای احکام کیفری، می‌تواند در صورت ضرورت دارای واحد یا واحدهای تخصصی برای اجرای احکام باشد.

تبصره ۲ - معاونت اجرای احکام کیفری یا واحدی از آن می‌تواند با تصویب رئیس قوه قضائیه در زندان‌ها یا مؤسسات کیفری مستقر شود. شیوه استقرار و اجرای وظایف آنها به موجب آیین نامه ای است که ظرف شش ماه از تاریخ لازم‌الاجراء شدن این قانون توسط وزیر دادگستری با همکاری رئیس سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور تهیه می‌شود و به تصویب رئیس قوه قضائیه می‌رسد.

تبصره ۳ - در حوزه قضائی بخش، اجرای احکام کیفری به عهده رئیس دادگاه و در غیاب وی با دادرس علی‌البدل است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۴۸۳ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۴۸۵ قانون آیین دادرسی کیفری

توضیح واژگان

اجرای احکام را باید آخرین مرحله دادرسی‌های کیفری دانست، چرا که هدف از رسیدگی‌های کیفری صرفاً دادرسی نیست، بلکه لازم است در فرض احراز وقوع جرم و امکان انتساب آن به فرد محکوم، با اجرای صحیح و به موقع مجازات یا اقدامات تأمینی و تربیتی به کیفر و نیز اصلاح بزهکاران پرداخته شود.

پیشینه

در قانون پیشین، اجرای احکام کیفری بر عهده دادگاه بدوی بود، به همین دلیل پرونده‌ها بعد از مرحله تجدیدنظر به دادگاه بدوی که اولین حکم را صادر کرده بود، برمی‌گشتند. ماده ۲۸۱ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری ۱۳۷۸: اجرای حکم در هر حال با دادگاه بدوی صادر کننده حکم یا قائم مقام آن به شرح مواد آتی می باشد .

نکات تفسیری دکترین

اجرای احکام از اصول پیچیده‌ای پیروی می‌کند که نیازمند بهره‌مندی از دانش حقوقی و سمت قضایی است. بعد از صدور حکم در مرحله دادرسی، قاضی نقشی در مراحل بعدی نداشته و این دادستان است که مکلف به اجرای رأی صادر شده می‌باشد. همچنین معاونت اجرای احکام کیفری که تحت نظارت وی انجام وظیفه می‌کند باید بر اساس آمار و نیز حجم جرایم ارتکابی در آن منطقه شکل بگیرند، منتها ماده فوق تشکیل این معاونت را به تشخیص رئیس قوه قضاییه واگذار کرده‌است. به هر صورت اجرای احکام توسط دادستان و از طریق معاونت اجرای احکام کیفری، «تحت نظر دادگاه نخستین» انجام می‌شود.

نکات توضیحی

به موجب این ماده، اجرای احکام قطعی کیفری از وظایف دادستان است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی

1. اجرای احکام کیفری به عهده دادستان است.
2. معاونت اجرای احکام کیفری تحت نظارت دادستان فعالیت می‌کند.
3. رئیس قوه قضائیه تعیین مناطق تشکیل معاونت اجرای احکام کیفری را بر عهده دارد.
4. معاونت اجرای احکام کیفری می‌تواند واحدهای تخصصی ایجاد کند.
5. امکان استقرار معاونت اجرای احکام کیفری در زندان‌ها یا مؤسسات کیفری با تصویب رئیس قوه قضائیه وجود دارد.
6. آیین‌نامه مربوط به استقرار و وظایف معاونت اجرای احکام کیفری توسط وزیر دادگستری با همکاری سازمان زندان‌ها تهیه و به تایید رئیس قوه قضائیه می‌رسد.
7. در حوزه قضائی بخش، مسئولیت اجرای احکام کیفری با رئیس دادگاه است و در غیاب او، دادرس علی‌البدل این وظیفه را بر عهده دارد.

رویه های قضایی

• نظریه شماره 7/99/690 مورخ 1399/06/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/96/2483 مورخ 1396/10/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/96/2105 مورخ 1396/09/01 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/95/669 مورخ 1395/03/23 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/95/3378 مورخ 1395/12/25 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/95/3117 مورخ 1395/12/01 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/1402/589 مورخ 1402/08/01 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 669/95/7 مورخ 1395/03/23 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 346/96/7 مورخ 1396/02/16 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 3378/95/7 مورخ 1395/12/25 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 3117/95/7 مورخ 1395/12/01 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 2301/95/7 مورخ 1395/09/21 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 2105/7/96 مورخ 1396/09/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 2001/95/7 مورخ 1395/08/16 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نشست قضایی (۳) جزایی_ نظر کمیسیون: طبق ماده ۲۸۱ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری (ماده ۴۸۴ قانون. آ.د. ک ۹۲) احکام توسط دادگاه اجرا می‌شود و چون دادرسی علی‌البدل در اختیار دادگاه است با ارجاع رئیس محکمه تصدی دادرسی علی‌البدل به امر اجرای حکم بلامانع است.
• نظریه مشورتی شماره ۷/۹۳/۱۶۹۹ مورخ ۱۳۹۳/۰۷/۲۲ اداره کل حقوقی قوه قضائیه: سؤال - احتراماً به استحضار می رساند در پرونده اجرایی محکوم علیه به علت ارتکاب بی‌احتیاطی در امر رانندگی منتهی به ایراد صدمه بدنی محکوم به پرداخت دیه در حق محکوم‌لها می گردد و شرکت بیمه با افتتاح حساب در یکی از بانکها به نام محکوم لها وجه را به حساب نامبرده واریز می نماید، نهایت امر با محاسبه مبالغ دریافتی توسط محکوم‌لها از شرکت بیمه و محکوم علیه مشخص می گردد نامبرده مبلغی اضافه دریافت نموده‌است. حال، محکوم علیه درخواست اعاده وجه اضافی از محکوم‌له را دارد. آیا این اجراء می تواند با وحدت ملاک از ماده ۳۹ قانون اجرای احکام مدنی اقدام به توقیف وجه اضافه از حساب بانکی مخصوصی که بیمه به نام محکوم‌له افتتاح نموده یا سایر حساب‌های بانکی به نام نامبرده یا در کل اقدام به توقیف اموال محکوم‌له تا میزان مبلغ اضافه دریافتی نموده و به محکوم علیه پرداخت نماید؟ پاسخ: در فرض سؤال که وجوهی راساً و خارج از دادگاه، حسب ادعای محکومٌ‌علیه، به محکومٌ‌له پرداخت شده‌است، موضوع مشمول ماده 39 قانون اجرای احکام مدنی نیست و مطالبه وجوه اضافه مورد ادعا، مستلزم طرح دعوی و رسیدگی قضائی می‌باشد. شایان ذکر است برابر قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی اشخاص ثالث، پرداخت دیه اناث از سوی شرکت بیمه، برابر دیه ذکور می‌باشد.
• رای وحدت رویه شماره 825 مورخ 26/ 7/ 1401 ھیات عمومی دیوان عالی کشور
• نظریه شماره 7/99/1397 مورخ 1399/10/01 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تعیین رییس شعبه دادگاه بخش به عنوان قاضی اجرای احکام
• نظریه شماره 7/1400/1090 مورخ 1401/01/28 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تحقیقات و اجرای احکام کیفری در دادگاه عمومی و دادگاه بخش
• نظریه شماره 7/1400/40 مورخ 1400/03/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره جانشین رییس حوزه قضایی در زمان غیبت وی
• نظریه شماره 7/99/333 مورخ 1399/04/03 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره نیاز به رای دادگاه برای قلع و قمع بنا و مستحدثات

مقالات مرتبط

نهاد دادسرا و تشکیلات آن در حقوق ایران و دیوان کیفری بین المللی