ماده ۲۸۵ قانون آیین دادرسی کیفری
ماده ۲۸۵ قانون آیین دادرسی کیفری: در معیت دادگاه اطفال و نوجوانان و در محل آن، شعبه ای از دادسرای عمومی و انقلاب با عنوان دادسرای ویژه نوجوانان به سرپرستی یکی از معاونان دادستان و با حضور یک یا چند بازپرس، تشکیل می‌شود. تحقیقات مقدماتی جرائم افراد پانزده تا هجده سال به جز جرائم موضوع مواد (۳۰۶) و (۳۴۰) این قانون که به‌طور مستقیم از سوی دادگاه صورت می‌گیرد، در این دادسرا به عمل می‌آید.
تبصره ۱ - تحقیقات مقدماتی تمامی جرائم افراد زیر پانزده سال به‌طور مستقیم در دادگاه اطفال و نوجوانان به عمل می‌آید و دادگاه مذکور کلیه وظایفی را که طبق قانون بر عهده ضابطان دادگستری و دادسرا است انجام می‌دهد.
تبصره ۲ - در جرائم مشهود، هرگاه مرتکب، طفل یا نوجوان باشد، ضابطان دادگستری مکلفند نسبت به حفظ آلات، ادوات، آثار، علائم و دلایل جرم اقدام نمایند، لکن اجازه تحقیقات مقدماتی از طفل یا نوجوان را ندارند و در صورت دستگیری وی، موظفند متهم را حسب مورد، فوری به دادسرا یا دادگاه اطفال و نوجوانان تحویل دهند. انقضاء وقت اداری و نیز ایام تعطیل مانع از رجوع به دادسرا یا دادگاه اطفال و نوجوانان نیست.
توضیح واژگان
«دادگاه اطفال و نوجوانان» را باید دادگاهی اختصاصی دانست که صالح به رسیدگی به جرایم افراد زیر هجده سال تمام شمسی است؛ لذا ملاک صلاحیت در این دادگاه را باید سن مرتکب در زمان ارتکاب جرم قرار داد.[۱] افراد زیر هجده سال اعم از آن که بالغ یا نابالغ باشند، در این دادگاه‌ها مورد محاکمه قرار می‌گیرند.[۲] البته گروهی معتقدند اطفال زیر شش سال تمام قابل تعقیب و محاکمه نیستند.[۳]این جرایم در خصوص اطفال، در دادسرا مطرح نشده و غیر علنی هستند.[۴]
ضمنا مقصود از «معاون دادستان» مقامی است که معین و کمک‌کار دادستان است و در غیاب دادستان، دارای اختیارات اوست. وی با حضور دادستان و در محدوده تفویض اختیارات، از ناحیه دادستان اعمال اراده می‌کند.[۵]
مواد مرتبط
نکات توضیحی تفسیری دکترین
دادسرای ویژه نوجوانان را نباید یک دادسرای اختصاصی تلقی کرد، بلکه این دادسرا شعبه ای تخصصی از دادسراهای عمومی و انقلاب است.[۶] این دادسرا صلاحیت انجام تحقیقات مقدماتی در خصوص اتهامات افراد ۱۵ الی ۱۸ سال شمسی را دارد.[۷]در خصوص تحقیق از طفل یا نوجوان، باید میان جرایم مشهود و غیر مشهود قائل به تفکیک شد، بدین شرح که در جرایم مشهود، ضابطان فقط حق حفظ آلات، ادوات، آثار، علایم و دلایل جرم را داشته و حق تحقیق از او را ندارند اما در جرایم غیر مشهود، در خصوص افراد کمتر از پانزده سال، پلیس حق دخالت نداشته و دادگاه ویژه اطفال، وظایف ضابطان را بر عهده دارد، در خصوص افراد ۱۵ الی ۱۸ سال نیز رسیدگی به امر در صلاحیت دادسرای ویژه اطفال و نوجوانان است.[۸]همچنین در خصوص افراد ۱۵ الی ۱۸ سال، عده ای بر این باورند که اگر موضوع اتهام از موارد مذکور در ماده ۳۰۶ و ۳۴۰ باشد، باید همچون افراد بزرگسال، تحقیق در خصوص اتهامات آن‌ها مستقیماً در دادگاه مطرح شود.[۹]
در تشکیلات دادسرای فوق، دادیار پیش‌بینی نشده‌است.[۱۰]
نکات توضیحی
برخی امور به‌طور کلی و بدون تفصیل جزئیات اختیارات، به معاون دادستان واگذار می‌شود؛ بنابراین برخلاف برخی تردیدها در این زمینه، سرپرستان دادسراهای نواحی مختلف یک حوزه قضائی بزرگ، به عنوان معاون دادستان آن حوزه، دارای اختیارات وی در نواحی مربوطه می‌باشند از جمله آنکه می‌توانند دستور اخذ وجه الکفاله یا ضبط وثیقه را بدهد.[۱۱]
رویه‌های قضایی
- به موجب نظر کمیسیون در یکی از نشست‌های قضایی، رسیدگی به جرایم اطفال جز در موارد ضرورت به تشخیص دادستان، مستقیماً در دادگاه اطفال صورت می‌گیرد.[۱۲] همچنین بر اساس نظر کمیسیون در یکی دیگر از نشست‌های قضایی، با توجه به این که طفل فاقد مسئولیت و اتهام نیز نامحقق است، لزومی به اخذ آخرین دفاع از اطفال نمی‌باشد.[۱۳]
- نظریه شماره 1030/95/7 مورخ 1395/05/04 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 1148/95/7 مورخ 1395/05/16 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- رای وحدت رویه شماره 27 مورخ 1364/9/12 هیات عمومی دیوان عالی کشور( غیرقابل طرح بودن حکم پرداخت دیه از بیت‌المال در دیوان عالی کشور)
- نظریه شماره 7/1400/244 مورخ 1400/04/16 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اعطای نیابت قضایی در جرایم مرتبط با دادگاه کیفری و احضار متهم و شاهد
- نظریه شماره 7/1400/27 مورخ 1400/01/24 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره رسیدگی توامان دادسرا به جرایم متعدد درجه ۷و ۸ در کنار جرایم ۱ تا ۶
- نظریه شماره 1148/95/7 مورخ 1395/05/16 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
مقالات مرتبط
منابع
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری. چاپ 1. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4695620
- ↑ سیدجلال الدین مدنی. آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری). چاپ 4. پایدار، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 891636
- ↑ سیدجلال الدین مدنی. آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری). چاپ 4. پایدار، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 891624
- ↑ محمود آخوندی اصل. آیین دادرسی کیفری (جلد دوم) (سازمان و صلاحیت مراجع کیفری). چاپ 12. سازمان چاپ و انتشارات، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2762420
- ↑ علی مهاجری. آیین رسیدگی در دادسرا. چاپ 8. فکرسازان، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2332136
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری. چاپ 1. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4693384
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری. چاپ 1. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4693388
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری. چاپ 1. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4654480
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری. چاپ 1. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4693900
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری. چاپ 1. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4693876
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری. چاپ 1. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4661212
- ↑ مجموعه نشست‌های قضایی مسائل آیین دادرسی کیفری (جلد اول). چاپ 1. جنگل، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1767216
- ↑ مجموعه نشست‌های قضایی مسائل آیین دادرسی کیفری (جلد دوم). چاپ 1. جنگل، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3352664