ماده ۱۵ قانون آیین دادرسی کیفری: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
* [[ماده ۱۱۲ قانون آیین دادرسی کیفری]] | * [[ماده ۱۱۲ قانون آیین دادرسی کیفری]] | ||
* [[ماده ۵۵۹ قانون آیین دادرسی کیفری]] | * [[ماده ۵۵۹ قانون آیین دادرسی کیفری]] | ||
* [[ماده ۵۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده 575 قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
* [[ماده 15 قانون صدور چک]] | * [[ماده 15 قانون صدور چک]] | ||
== نکات توضیحی تفسیری دکترین == | == نکات توضیحی تفسیری دکترین == | ||
یک فرض در خصوص شیوه طرح دعوای ضرر و زیان ناشی از جرم عبارت است از طرح [[دعوی خصوصی]] به تبع [[دعوای عمومی|دعوی عمومی]] در دادگاه کیفری، به عبارتی دعوی عمومی و خصوصی مقارن با یکدیگر در دادگاه کیفری مطرح می‌شوند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری منطبق با ق.آ.د. ک جدید مصوب 1392|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4925160|صفحه=|نام۱=رجب|نام خانوادگی۱=گلدوست جویباری|چاپ=2}}</ref> طبق این ماده، این حق به زیاندیده از جرم داده شده‌است که تا قبل از اعلام ختم دادرسی، دادخواست ضرر و زیان را تقدیم دادگاه کیفری نماید؛ بنابراین حتی در صورت صدور [[کیفرخواست]] و قبل از شروع به دادرسی در دادگاه می‌تواند به این امر اقدام نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری منطبق با ق.آ.د. ک جدید مصوب 1392|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4925520|صفحه=|نام۱=رجب|نام خانوادگی۱=گلدوست جویباری|چاپ=2}}</ref>گفتنی است موعد ختم دادرسی برای تقدیم دادخواست ضرر و زیان، در برخی موارد با استثناء مواجه شده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4650064|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref>در این باره بدیهی است که [[مدعی خصوصی]] تکلیفی ندارد که دعوای ضرر و زیان خود را در ضمن دعوای عمومی مطرح نماید، بلکه می‌تواند آن را به صورت مستقل در [[دادگاه حقوقی]] مطرح کند،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اصول آیین دادرسی کیفری ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4078412|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref>ضمناً دانایان حقوق جزا معتقدند که اشتغال به دعوای ضرر و زیان، دادرسان را از دقت نظر در امر کیفری باز می‌دارد، به همین دلیل پذیرش دادخواست ضرر و زیان را به شرایط خاصی منوط کرده‌اند، مثل آنکه ضرر و زیان باید مستقیماً ناشی از جرم باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=سازمان چاپ و انتشارات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2084092|صفحه=|نام۱=محمود|نام خانوادگی۱=آخوندی اصل|چاپ=2}}</ref> | یک فرض در خصوص شیوه طرح دعوای ضرر و زیان ناشی از جرم عبارت است از طرح [[دعوی خصوصی]] به تبع [[دعوای عمومی|دعوی عمومی]] در دادگاه کیفری، به عبارتی دعوی عمومی و خصوصی مقارن با یکدیگر در دادگاه کیفری مطرح می‌شوند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری منطبق با ق.آ.د. ک جدید مصوب 1392|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4925160|صفحه=|نام۱=رجب|نام خانوادگی۱=گلدوست جویباری|چاپ=2}}</ref> طبق این ماده، این حق به زیاندیده از جرم داده شده‌است که تا قبل از اعلام ختم دادرسی، دادخواست ضرر و زیان را تقدیم دادگاه کیفری نماید؛ بنابراین حتی در صورت صدور [[کیفرخواست]] و قبل از شروع به دادرسی در دادگاه می‌تواند به این امر اقدام نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری منطبق با ق.آ.د. ک جدید مصوب 1392|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4925520|صفحه=|نام۱=رجب|نام خانوادگی۱=گلدوست جویباری|چاپ=2}}</ref>گفتنی است موعد ختم دادرسی برای تقدیم دادخواست ضرر و زیان، در برخی موارد با استثناء مواجه شده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4650064|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref>در این باره بدیهی است که [[مدعی خصوصی]] تکلیفی ندارد که دعوای ضرر و زیان خود را در ضمن دعوای عمومی مطرح نماید، بلکه می‌تواند آن را به صورت مستقل در [[دادگاه حقوقی]] مطرح کند،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اصول آیین دادرسی کیفری ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4078412|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref>ضمناً دانایان حقوق جزا معتقدند که اشتغال به دعوای ضرر و زیان، دادرسان را از دقت نظر در امر کیفری باز می‌دارد، به همین دلیل پذیرش دادخواست ضرر و زیان را به شرایط خاصی منوط کرده‌اند، مثل آنکه ضرر و زیان باید مستقیماً ناشی از جرم باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=سازمان چاپ و انتشارات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2084092|صفحه=|نام۱=محمود|نام خانوادگی۱=آخوندی اصل|چاپ=2}}</ref> | ||
==نکات توصیفی هوش مصنوعی== | |||
{{هوش مصنوعی (ماده)}} | |||
* '''حق زیاندیده برای تسلیم مدارک''': پس از آنکه متهم تحت تعقیب قرار گرفت، زیاندیده از جرم حق دارد تصویر یا رونوشت مصدق تمام ادله و مدارک خود را جهت پیوست به پرونده به مرجع تعقیب تسلیم کند. | |||
* '''مهلت تسلیم دادخواست ضرر و زیان''': زیاندیده می‌تواند تا قبل از اعلام ختم دادرسی، دادخواست ضرر و زیان خود را به دادگاه تسلیم کند. | |||
* '''رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی برای مطالبه ضرر و زیان''': مطالبه ضرر و زیان و رسیدگی به آن، باید مطابق با تشریفات آیین دادرسی مدنی انجام شود. | |||
* '''ارتباط با پرونده کیفری''': این ماده به‌طور خاص نحوه پیوست مدارک و درخواست ضرر و زیان را در جریان رسیدگی‌های کیفری مشخص می‌کند و نشان می‌دهد که رسیدگی به دعوای ضرر و زیان از طریق آیین دادرسی مدنی انجام می‌شود. | |||
* '''رابطه دعاوی کیفری و مدنی''': با توجه به اینکه مطالبه ضرر و زیان به‌طور جداگانه در قالب آیین دادرسی مدنی بررسی می‌شود، این ماده به زیاندیده فرصت می‌دهد تا همزمان با فرآیند رسیدگی کیفری، به دعاوی مدنی خود نیز رسیدگی کند. | |||
* '''لزوم تسلیم مدارک معتبر''': زیاندیده باید مدارک خود را به‌صورت رونوشت مصدق ارائه دهد تا صحت و اعتبار آن در پرونده کیفری حفظ شود. | |||
== رویه‌های قضایی == | == رویه‌های قضایی == | ||
| خط ۳۶: | خط ۴۶: | ||
* [[نظریه شماره 7/99/593 مورخ 1399/05/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تاثیر میزان خسارت در صلاحیت ذاتی]] | * [[نظریه شماره 7/99/593 مورخ 1399/05/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تاثیر میزان خسارت در صلاحیت ذاتی]] | ||
* [[نظریه شماره 7/1400/538 مورخ 1400/05/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مقررات تادیه خسارت در ماده ۶۸۹ قانون مجازات اسلامی]] | * [[نظریه شماره 7/1400/538 مورخ 1400/05/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مقررات تادیه خسارت در ماده ۶۸۹ قانون مجازات اسلامی]] | ||
* [[نظریه شماره 7/99/857 مورخ 1399/07/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره ابلاغ ارزش اموال مورد تخریب یا سرقت به مشتکی عنه]] | |||
* [[نظریه شماره 7/99/932 مورخ 1399/07/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم تعارض بین ماده ۱۵ و ماده ۴۳۶ قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
* [[نظریه شماره 7/1401/1138 مورخ 1402/02/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره ضابط خاص نبودن یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی]] | |||
* [[نظریه شماره 7/99/1904 مورخ 1400/04/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اعاده وضع سابق و جبران خسارت موضوع ماده ۴۵ قانون توزیع عادلانه آب]] | |||
* [[نظریه شماره 1126/95/7 مورخ 1395/05/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | |||
== مقالات مرتبط == | == مقالات مرتبط == | ||
| خط ۴۲: | خط ۵۷: | ||
* [[بررسی تطبیقی نهادهای نظام عدالت کیفری فرانسه و ایران در مقابله با جرایم اقتصادی]] | * [[بررسی تطبیقی نهادهای نظام عدالت کیفری فرانسه و ایران در مقابله با جرایم اقتصادی]] | ||
* [[نظریه شماره 7/99/1225 مورخ 1399/08/24 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره نحوه تعیین میزان خسارت جرم تخریب]] | * [[نظریه شماره 7/99/1225 مورخ 1399/08/24 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره نحوه تعیین میزان خسارت جرم تخریب]] | ||
* [[تناسب در قرارهای تأمین کیفری]] | |||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۳ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۱۶
ماده ۱۵ قانون آیین دادرسی کیفری: پس از آنکه متهم تحت تعقیب قرار گرفت، زیان دیده از جرم می‌تواند تصویر یا رونوشت مصدق تمام ادله و مدارک خود را جهت پیوست به پرونده به مرجع تعقیب تسلیم کند و تا قبل از اعلام ختم دادرسی، دادخواست ضرر و زیان خود را تسلیم دادگاه کند. مطالبه ضرر و زیان و رسیدگی به آن، مستلزم رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی است.
مواد مرتبط
- ماده ۸۶ قانون آیین دادرسی کیفری
- ماده ۱۱۲ قانون آیین دادرسی کیفری
- ماده ۵۵۹ قانون آیین دادرسی کیفری
- ماده 575 قانون آیین دادرسی کیفری
- ماده 15 قانون صدور چک
نکات توضیحی تفسیری دکترین
یک فرض در خصوص شیوه طرح دعوای ضرر و زیان ناشی از جرم عبارت است از طرح دعوی خصوصی به تبع دعوی عمومی در دادگاه کیفری، به عبارتی دعوی عمومی و خصوصی مقارن با یکدیگر در دادگاه کیفری مطرح می‌شوند.[۱] طبق این ماده، این حق به زیاندیده از جرم داده شده‌است که تا قبل از اعلام ختم دادرسی، دادخواست ضرر و زیان را تقدیم دادگاه کیفری نماید؛ بنابراین حتی در صورت صدور کیفرخواست و قبل از شروع به دادرسی در دادگاه می‌تواند به این امر اقدام نماید.[۲]گفتنی است موعد ختم دادرسی برای تقدیم دادخواست ضرر و زیان، در برخی موارد با استثناء مواجه شده‌است.[۳]در این باره بدیهی است که مدعی خصوصی تکلیفی ندارد که دعوای ضرر و زیان خود را در ضمن دعوای عمومی مطرح نماید، بلکه می‌تواند آن را به صورت مستقل در دادگاه حقوقی مطرح کند،[۴]ضمناً دانایان حقوق جزا معتقدند که اشتغال به دعوای ضرر و زیان، دادرسان را از دقت نظر در امر کیفری باز می‌دارد، به همین دلیل پذیرش دادخواست ضرر و زیان را به شرایط خاصی منوط کرده‌اند، مثل آنکه ضرر و زیان باید مستقیماً ناشی از جرم باشد.[۵]
نکات توصیفی هوش مصنوعی
 | محتوای مندرج در این قسمت توسط هوش مصنوعی تولید شده است. |
- حق زیاندیده برای تسلیم مدارک: پس از آنکه متهم تحت تعقیب قرار گرفت، زیاندیده از جرم حق دارد تصویر یا رونوشت مصدق تمام ادله و مدارک خود را جهت پیوست به پرونده به مرجع تعقیب تسلیم کند.
- مهلت تسلیم دادخواست ضرر و زیان: زیاندیده می‌تواند تا قبل از اعلام ختم دادرسی، دادخواست ضرر و زیان خود را به دادگاه تسلیم کند.
- رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی برای مطالبه ضرر و زیان: مطالبه ضرر و زیان و رسیدگی به آن، باید مطابق با تشریفات آیین دادرسی مدنی انجام شود.
- ارتباط با پرونده کیفری: این ماده به‌طور خاص نحوه پیوست مدارک و درخواست ضرر و زیان را در جریان رسیدگی‌های کیفری مشخص می‌کند و نشان می‌دهد که رسیدگی به دعوای ضرر و زیان از طریق آیین دادرسی مدنی انجام می‌شود.
- رابطه دعاوی کیفری و مدنی: با توجه به اینکه مطالبه ضرر و زیان به‌طور جداگانه در قالب آیین دادرسی مدنی بررسی می‌شود، این ماده به زیاندیده فرصت می‌دهد تا همزمان با فرآیند رسیدگی کیفری، به دعاوی مدنی خود نیز رسیدگی کند.
- لزوم تسلیم مدارک معتبر: زیاندیده باید مدارک خود را به‌صورت رونوشت مصدق ارائه دهد تا صحت و اعتبار آن در پرونده کیفری حفظ شود.
رویه‌های قضایی
- رأی وحدت رویه شماره ۷۳۰ مورخ ۲۸ /۳ /۱۳۹۲ هیئت عمومی دیوان عالی کشور: ماده ۳ (اصلاحی ۱ /۸ /۱۳۸۵) قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها مصوّب ۳۱ /۳ /۱۳۷۴ که دادگاه را مکلف کرده ضمن صدور حکم مجازات برای مالکان یا متصرفان اراضی زراعی و باغ‌های موضوع این قانون که به صورت غیرمجاز و بدون اخذ مجوز از کمیسیون موضوع تبصره (۱) اصلاحی ۱ /۸ /۱۳۸۵ ماده (۱) قانون اقدام به تغییر کاربری نمایند، حکم بر قلع و قمع بنا نیز صادر نماید با توجه به اینکه قلع و قمع بنا جزء لاینفک حکم کیفری است، نسبت به جرایم واقع شده پیش از لازم‌الاجرا شدن آن ماده حاکمیت ندارد.[۶]
- نظریه شماره 1126/95/7 مورخ 1395/05/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 7/1402/196 مورخ 1402/03/27 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره محکومیت محکوم علیه به ضرر و زیان ناشی از جرم
- نظریه شماره 7/1400/75 مورخ 1400/03/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره قواعد حاکم بر مطالبه ضرر و زیان در پرونده کیفری
- نظریه شماره 7/1400/782 مورخ 1400/09/27 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره چگونگی پرداخت ضرر و زیان ناشی از جرم در بیع فاسد
- نظریه شماره 7/99/1461 مورخ 1399/10/14 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره زمان تعیین ارزش مال مسروقه یا خسارت وارد شده در سرقت یا تخریب
- نظریه شماره 7/1400/906 مورخ 1400/09/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره رد مال و جزای نقدی در انتقال مال غیر
- نظریه شماره 7/1401/1 مورخ 1401/04/14 اداره کل حقوقی قوه قضاییه در مورد موارد جرائم تعزیری درجه ۷ و ۸ که صرفا می توان به صدور قرار نظارت قضایی اکتفا کرد
- نظریه شماره 7/1400/957 مورخ 1400/10/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره وضعیت جبران خسارت خریدار جاهل در انتقال مال غیر
- نظریه شماره 1013/96/7 مورخ 1396/05/03 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 7/1400/986 مورخ 1400/10/12 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره دامنه شمول زمانی آرا وحدت رویه
- نظریه شماره 7/99/373 مورخ 1399/04/07 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اقدامات شاکی در تنظیم دادخواست مطالبه ضرر و زیان
- نظریه شماره 7/1400/1493 مورخ 1401/01/28 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم
- نظریه شماره 7/99/421 مورخ 1399/04/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تعیین ارزش مال موضوع جرم تخریب
- نظریه شماره 7/99/837 مورخ 1399/06/19 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره نحوه تعیین میزان خسارت در جرم تخریب عمدی در مرحله تحقیقات مقدماتی
- نظریه شماره 7/99/593 مورخ 1399/05/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تاثیر میزان خسارت در صلاحیت ذاتی
- نظریه شماره 7/1400/538 مورخ 1400/05/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مقررات تادیه خسارت در ماده ۶۸۹ قانون مجازات اسلامی
- نظریه شماره 7/99/857 مورخ 1399/07/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره ابلاغ ارزش اموال مورد تخریب یا سرقت به مشتکی عنه
- نظریه شماره 7/99/932 مورخ 1399/07/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم تعارض بین ماده ۱۵ و ماده ۴۳۶ قانون آیین دادرسی کیفری
- نظریه شماره 7/1401/1138 مورخ 1402/02/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره ضابط خاص نبودن یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی
- نظریه شماره 7/99/1904 مورخ 1400/04/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اعاده وضع سابق و جبران خسارت موضوع ماده ۴۵ قانون توزیع عادلانه آب
- نظریه شماره 1126/95/7 مورخ 1395/05/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
مقالات مرتبط
- رسیدگی به دعاوی حقوقی در دادگاه‌های کیفری
- بررسی تطبیقی نهادهای نظام عدالت کیفری فرانسه و ایران در مقابله با جرایم اقتصادی
- نظریه شماره 7/99/1225 مورخ 1399/08/24 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره نحوه تعیین میزان خسارت جرم تخریب
- تناسب در قرارهای تأمین کیفری
منابع
- ↑ رجب گلدوست جویباری. آیین دادرسی کیفری منطبق با ق.آ.د. ک جدید مصوب 1392. چاپ 2. جنگل، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4925160
- ↑ رجب گلدوست جویباری. آیین دادرسی کیفری منطبق با ق.آ.د. ک جدید مصوب 1392. چاپ 2. جنگل، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4925520
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری. چاپ 1. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4650064
- ↑ عباس زراعت. اصول آیین دادرسی کیفری ایران. چاپ 2. مجد، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4078412
- ↑ محمود آخوندی اصل. آیین دادرسی کیفری (جلد چهارم). چاپ 2. سازمان چاپ و انتشارات، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2084092
- ↑ نصرت حسن‌زاده. محشای قانون آیین دادرسی کیفری کاربردی مصوب 1392. چاپ 1. جنگل، 1397. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6279252