ماده ۱۱۹ قانون آیین دادرسی کیفری

ماده ۱۱۹ قانون آیین دادرسی کیفری: هرگاه تحقیق از متهم، استماع شهادت شهود و مطلع، معاینه محل، بازرسی از منازل و اماکن و اشیاء، جمع‌آوری آلات جرم و به‌طور کلی هر اقدام دیگری خارج از حوزه قضائی محل مأموریت بازپرس لازم شود، وی با صدور قرار نیابت قضائی مطابق مقررات قانونی و ارسال اصل یا تصویر اوراق مورد نیاز پرونده و تصریح موارد، انجام آنها را از بازپرس محل، تقاضا می‌کند. این بازپرس در حدود مفاد نیابت اعطائی، موضوع نیابت را انجام می‌دهد و اوراق تنظیمی را پس از امضاء به همراه سایر مدارک به دست آمده نزد مرجع نیابت دهنده می‌فرستد و در صورتی که اجرای تمام یا بخشی از مفاد نیابت، مربوط به حوزه قضائی دیگری باشد، اوراق را برای اجرای نیابت به مرجع مزبور ارسال و مراتب را به بازپرس نیابت دهنده اعلام می‌دارد.

تبصره ۱ - انجام نیابت قضائی در حوزه قضائی بخش به عهده رئیس یا دادرس علی‌البدل دادگاه آن محل است.

تبصره ۲ - در مواردی که اقرار متهم یا شهادت شاهد یا شهادت بر شهادت شاهد، مستند رأی دادگاه باشد، استماع آن توسط قاضی صادرکننده رأی الزامی است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۱۸ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۱۲۰ قانون آیین دادرسی کیفری

توضیح واژگان

نیابت به معنای نمایندگی، وکالت یا جانشینی است.نیابت قضایی به معنای وکالت قضایی است در مواردی که مرجع رسیدگی کننده به واقعه ای، به مرجعی که در حوزهٔ دیگری است نیابت انجام تحقیقات خاصی را از سوی خود می‌دهد تا نتیجه اقدامات خود را به مرجع منوب عنه بفرستد.

مطالعات تطبیقی

بر اساس ماده ۱۵۱ قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه، قضات تحقیق می‌توانند با نظر دادستان به ضابطین دادگستری دیگری بجز حوزه قضایی خود برای انجام تحقیقات از جمله استماع شهادت شهود نیابت دهند.

نکات تفسیری دکترین ماده 119 قانون آیین دادرسی کیفری

دخالت مراجع قضایی در تحقیقات، منوط به صلاحیت مقامات مذکور برای انجام تحقیقات است؛ لذا در فرض لزوم انجام امری در خارج از حوزه قضایی صالح، نمی‌توان بازپرس را دارای صلاحیت برای اقدام به تحقیق دانست، در چنین حالاتی باید قائل به اعطای نیابت به مرجعی بود که انجام تحقیقات در حوزه او امکان‌پذیر است.برای امور قابل نیابت، ضابطه ای در نظر گرفته‌اند و آن عبارت است از عدم نیاز به رسیدگی ماهوی و تصمیم نهایی.از این ماده می‌توان نتیجه گرفت بازپرس خود مجاز به جابجایی نبوده و در موارد مقتضی می‌تواند اقدام به اعطای نیابت قضایی کند.در واقع نیابت مورد بحث در این ماده را نیابت اجباری دانسته‌اند لذا بازپرس حق ندارد راساً مبادرت به امور تحقیقی در حوزه دیگر کند اما در فرض چنین اقدامی، عده ای قائل به نفوذ اقدامات وی هستند.امروزه با توجه به تشکیل دادسراها در راستای انجام تحقیقات مقدماتی، نیابت قضایی نیز توسط دادسراها انجام می‌شود.

نکات توضیحی ماده 119 قانون آیین دادرسی کیفری

این ماده در خصوص مواردی است که امکان انجام برخی از تحقیقات به دلایل مختلفی نظیر دسترسی به شهود در حوزه قضایی رسیدگی کننده به اتهام وجود ندارد و لذا باید از طریق اعطای نیابت قضایی امکان انجام تحقیقات را به حوزه ی دیگری داد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 119 قانون آیین دادرسی کیفری

1. در صورت نیاز به اقدامات تحقیقی خارج از حوزه قضائی محل مأموریت، بازپرس می‌تواند با صدور قرار نیابت قضائی اقدام کند.
2. نیابت قضائی شامل مواردی مانند تحقیق از متهم، استماع شهادت، معاینه محل و بازرسی است.
3. بازپرس موظف است اصل یا تصویر اوراق مورد نیاز پرونده را ارسال کند و جزئیات اقدامات مورد نیاز را مشخص کند.
4. بازپرس دریافت‌کننده نیابت، موظف به انجام نیابت در چارچوب تعیین شده و ارسال مستندات به بازپرس اصلی است.
5. در صورتی که اجرای نیابت مربوط به حوزه قضائی دیگری باشد، مرجع دریافت‌کننده نیابت موظف به انتقال اوراق و اطلاع بازپرس اصلی است.
6. در حوزه قضائی بخش، انجام نیابت به رئیس یا دادرس علی‌البدل دادگاه آن محل واگذار می‌شود.
7. شهادت یا اقرار که مستند رأی دادگاه است، باید توسط قاضی صادرکننده رأی استماع شود.

رویه های قضایی

• نظریه شماره 7/99/26 مورخ 1399/02/01 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/98/641 مورخ 1398/05/28 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/97/2368 مورخ 1398/06/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/96/3068 مورخ 1396/12/14 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/96/3057 مورخ 1396/12/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/96/2539 مورخ 1396/10/23 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/1401/384 مورخ 1401/05/04 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

• بر اساس نظریه ۷/۱۱۷۹ موضوع نیابت باید صریح و روشن باشد تا مرجع قضایی قادر به انجام آن باتوجه به موازین نیابت باشد.
• نظریه شماره 7/1400/244 مورخ 1400/04/16 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اعطای نیابت قضایی در جرایم مرتبط با دادگاه کیفری و احضار متهم و شاهد
• نظریه شماره 7/99/1475 مورخ 1399/10/27 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره امکان اعطای نیابت به مرجع قضایی محل اقامت متهم

مقالات مرتبط

• ارزش اثباتی ادلۀ اثبات هوشمند با نگاهی بر ادلۀ موضوعی و طریقی
• قابلیت اثباتی شهادت بر اقرار در دعوای کیفری