ماده 24 قانون ثبت اسناد و املاک

ماده 24 قانون ثبت اسناد و املاک: پس از انقضای مدت اعتراض، دعویِ اين كه در ضمن جريان ثبت، تضييع حقی از كسی شده پذيرفته نخواهد شد، نه به عنوان عين نه به عنوان قيمت نه به هيچ عنوان ديگر، خواه حقوقی باشد خواه جزایی. در مورد مذكور در ماده 44، مطابق ماده 45 و در موارد مذكور در مواد 105، 106 ، 107، 108، 109، 116، 117 مطابق مقررات جزایی مذكور در‌باب ششم اين قانون رفتار خواهد شد.

مواد مرتبط

• ماده 147 قانون ثبت اسناد و املاک
• ماده 148 قانون ثبت اسناد و املاک

نکات توضیحی تفسیری دکترین

در امور کیفری زمانی که متهم سند رسمی در اختیار نداشته باشد، باید مدارک و یا قرائن کافی که مالکیت وی را اثبات نماید، ارائه دهد و مرجع قضایی نباید به صرف ادعای وی کفایت نماید. از جهت دیگر صدور قرار اناطه در اموال غیرمنقول زمانی جایز است که مرجع حقوقی امکان رسیدگی در آن زمینه را داشته باشد. در نتیجه و با توجه به این ماده از قانون ثبت، در صورتی که شخصی به سبب اقدام به ثبت ملک شخص دیگری به نام خویش، تحت تعقیب کیفری قرار می گیرد و شاکی ادعای مالکیت نسبت به ملک مزبور را دارد، از آنجا که ملک مورد اختلاف به نام متهم به ثبت رسیده است، رسیدگی به موضوع از وظایف دادگاه کیفری بوده و صدور قرار اناطه جایز نمی باشد.

نکات توضیحی

ماده مزبور در مقام بیان دو قاعده می باشد؛ اول اینکه اگر شخصی واقعاً خود را متصرف ملکی می داند، باید در مهلت قانونی به عنوان معترض اقدام نماید و دوم اینکه بعد از انقضای مهلت، حتی اگر در واقع حقی هم داشته باشد، دیگر نمی تواند هیچ اقدامی نماید. درصورتی که اداره ثبت به عنوان یک مرجع رسمی و معتبر، تقاضای اولاد ذکور مرحوم واقف را به عنوان وقف می پذیرد و مهلت های اعتراض یا منقضی و یا اعتراض معترض مردود اعلام گردید، پس از آن بر اساس این ماده هیچ شخص حقیقی یا مقامی و یا سازمانی اداری حق ندارد بر خلاف این نتیجه ادعایی مطرح نماید و هنگامی که شش دانگ ملکی به عنوان وقف خاص بر اولاد ذکور مورد پذیرش قرار گرفته است، مدعی شود که قسمتی از ملک وقف عام بوده و تنها قسمتی از آن وقف خاص می باشد.قاعده مندرج در این ماده که در خصوص نظم عمومی در روابط املاک می باشد، غیر قابل خدشه می باشد چرا که اگر این قاعده نادیده گرفته شود، هیچ گاه نظم لازم در وضع مالکیت املاک مستقر نشده و تا همیشه هرکسی که بخواهد می تواند با تنظیم استشهادیه استناد مالکیت را متزلزل نمایند و لذا آرامش و اطمینان خاطر مورد نیاز در خصوص مالکیت اراضی و املاک نابود خواهد شد.همچنین لازم به ذکر است که این ماده از قانون ثبت یکی از امارات مثبِت مالکیت می باشد که در عرض سایر ادله قرار می گیرد.به علاوه این ماده قاعده تثبیت اصل ملک را نیز دربر دارد چرا که پس از انتشار آگهی های نوبتی به صورت صحیح و انقضای مدت اعتراض بدون واخواهی، اصل ملک تثبیت می گردد و دیگر ادعایی مبنی بر تضییع حق اعم از حقوقی و جزایی پذیرفته نمی شود، اما موارد استثنایی در قانون پیش بینی گردیده است که عمل به آن عنوان مجرمانه داشته و مرتکبین قابل تعقیب کیفری می باشند که در فوق به نمونه ای از آن اشاره شد. همچنین بنابر قاعده مندرج در ماده مزبور، درصورتی که معترض به ثبت ملک یا تحدید حدود، تبعه خارجی باشد، برای حفظ حق خود مجبور به اقامه دعوی می باشد بدین بیان که باید در مهلت معین شده اعتراض نموده یا گواهی جریان دعوا را به اداره ثبت محل ارائه نماید والا حق وی ساقط می گردد.در خصوص صدور سند در راستای اجرای مواد 147 و 148 قانون ثبت لازم به ذکر است که این مواد منصرف از ماده 24 می باشد، چرا که براساس انتهای بند 6 ماده 147 ، صدور سند جدید مانع مراجعه متضرر به دادگاه نمی باشد که این امر برخلاف ماده 24 بوده که در آن پس از صدور سند وفق مقررات ثبتی هیچ دعوایی در هیچ صورتی از اشخاص پذیرفته نمی شود اما در مواردی که سند بر اساس مواد 147 و 148 صادر شود، هر قسم از دعاوی از ناحیه ی اشخاص در مراج قضایی قابل رسیدگی می باشد که حتی ممکن است حکم به ابطال سند نیز صادر شود. این امر بدین سبب می باشد که صدور سند بر اساس مواد 147 و 148، ثبت ثانویه تلقی شده و از اعتبار ثبت اولیه ملک برخوردار نمی باشد.

رویه قضایی

بنابر رأی شماره 1645 شعبه هفتم دادگاه تجدیدنظز استان تهران مورخ 1384/11/04، دعوی اثبات مالکیت در املاک دارای سابقه ی ثبتی با توجه به قانون ثبت قابلیت استماع ندارد.