ماده 42 قانون ثبت اسناد و املاک

ماده 42 قانون ثبت اسناد و املاک: هرگاه مورد انتقال، ملکی باشد که نسبت به آن عرض‌حال اعتراضی داده شده‌است، انتقال‌دهنده مکلف است در حین انتقال، انتقال‌گیرنده را از وجود معترض و در ظرف ده روز از تاریخ انتقال، معترض را از وقوع انتقال و اسم انتقال‌گیرنده به وسیله اظهارنامه رسمی مسبوق نماید و اگر انتقال‌دهنده در حین انتقال از اعتراضی که شده‌است رسماً مطلع نبوده و یا عرض‌حال اعتراض بعد از انتقال داده شود، انتقال‌دهنده مکلف است در ظرف ده روز از تاریخ اطلاع رسمی، معترض را به وسیله اظهارنامه رسمی از وقوع انتقال و اسم منتقل‌الیه و انتقال‌گیرنده را در همان مدت و به‌‌ همان طریق از وقوع اعتراض مسبوق کند. منتقل‌الیه به محض ابلاغ اظهارنامه در مقابل معترض، قائم‌مقام انتقال دهنده شده و دعوا بدون تجدید عرض حال به طرفیت او جریان خواهد یافت. انتقال‌دهنده‌ای که مطابق مقررات فوق عمل ننماید مسئول هر ضرر و خسارتی خواهد بود که از تخلف او بر انتقال‌گیرنده و یا معترض وارد گردد و مادام که ضرر و خسارت مزبور را جبران نکرده‌است به تقاضای انتقال‌گیرنده یا معترض توقیف خواهد شد.

تبصره - هر‌گاه معترض، حقوق ادعاییه خود را به دیگری انتقال دهد آن شخص بدون تجدید عرض‌حال قائم‌مقام او شده و از مواعدی که برای معترض در تاریخ انتقال باقی است استفاده خواهد کرد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده 198 قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده 102 آیین نامه قانون ثبت املاک

توضیح واژگان

• عرض حال اعتراضی: نمونه ای از مفهوم دعوی می باشد، چرا که دعوی عبارت است از اخباری به حقی به سود خود و به زیان دیگری به رسم منازعه. لذا اعتراض به ثبت نیز نوعی از دعوی بوده چرا که کسی خود را نسبت به مورد درخواست ثبت دیگری کلاً یا بعضاً از جهت حقوق ارتفاقی ذیحق می داند و به ترتیب تعیین شده در قانون نسبت به درخواست ثبت تقاضاکننده اعتراض می نماید.
• اظهارنامه: اظهارنامه از دو لغت اظهار و نامه تشکیل شده‌است. اظهار به معنی بروز دادن و آشکار کردن می‌باشد. در حقوق برگ اظهارنامه فرم چاپی مخصوصی است نظیر برگه دادخواست که از قدیم تاکنون توسط دادگستری چاپ و به فروش می‌رسد و از آن به عنوان وسیلهٔ ابراز رسمی به طرف مقابل استفاده می‌شود.
• اعتراض:در لغت به مفهوم منع کردن و روبه روی کسی ایستادگی کردن و در اصطلاح حقوق ثبت ملک، به مفهوم واخواهی و واخواست و اعتراض به اصل ملک مورد درخواست ثبت یا حدود یا حقوق ارتفاقی می باشد.
• ابلاغ:ابلاغ، در لغت یعنی رسانیدن و ایصال، در اصطلاح حقوقی نیز ابلاغ، رساندن و تبلیغ آراء قضایی مثل اجرائیه، احضاریه، دادنامه، اخطاریه و اوراقی است که متضمن تصمیم دادگاه است، گفتنی است ابلاغ توسط مأمورین ذیصلاحی انجام می‌گردد که مأمور ابلاغ نام دارند.
• قائم مقام: قائم مقام در لغت به مفهوم جانشین و نائب می باشد. قائم مقام نه طرفین عقد است و نه نماینده آن ها، بلکه شخص ثالثی است که به سبب انتقال حقی از جانب یکی از طرفین به وی، جانشین طرف اصلی می گردد و اجرای مفاد قرارداد به عهده ی وی خواهد بود. به عبارت دیگر قائم مقام کسی است که حق یا تکلیف و تعهد به سبب عقد یا ایقاع یا واقعۀ حقوقی مانند ارث به او منتقل می‌شود.
• دعوا: دعوی (دعوا)، یعنی اخبار حق به سود خود و به زیان غیر، و عبارتست از اینکه شخصی به عنوان مدعی به دادگاه مراجعه و شخص دیگری را به عنوان مدعی‌علیه، طرف دعوا خود قرار داده و از وی موضوع خاصی را مطالبه نماید.
• ضرر: به وارد نمودن نقص بر مال، آسیب بر جان و وهن در کلام دیگری، ضرر گویند.
• خسارت: در لغت به مفهوم ضرر کردن، ضرر و زیان و ضد ربح می‌باشد. در اصطلاح حقوقی خسارت در دو مفهوم به کار می‌رود؛ یکی به مفهوم زیان وارد شده و دیگری به مفهوم جبران ضرر وارده.
• حقوق: واژه‌ی حقوق دارای سه معناست. معنای اول همان مزایای دریافتی از سوی کارکنان یک کارفرما می‌باشد. معنای دوم جمع واژه‌‌ی حق است یعنی مجموعه‌ای از امتیازات. معنای سوم واژه یعنی مجموعه قواعد و مقررات حاکم بر یک موضوع.
• ادعا: چیزی است که خلاف اصل (مانند اصل عدم، اصل استصحاب، اصل اباحه، اصل صحت، اصل لزوم قراردادها و …) یا ظاهر بوده یا خلاف امارات قانونی (مانند اماره ید، اماره فراش و …) یا خلاف امری باشد که قانون گذار اعتبار آن را فرض نموده‌است (مانند اعتبار سند رسمی).
• شخص: در لغت به معنای انسان است. در اصطلاح حقوق، شخص موجودی است که دارای حق و تکلیف می‌باشد.
• مواعد: موعد یا مهلت، زمانی است که دارای ابتدا و انتهای معین می باشد که طی آن، انجام عمل خاصی اعم از تکلیف یا حق و یا عملی صرفاً داوطلبانه از شخص یا اشخاصی درخواست می گردد.

نکات توضیحی ماده 42 قانون ثبت اسناد و املاک

درخصوص آثار درخواست ثبت، قابل توجه است که تقاضای ثبت و انتشار آگهی های نوبتی بالاخص اگر نسبت به تقاضای ثبت اعتراضی صورت نگرفته باشد، اثر مالکیت رسمی را دارا بوده و متقاضی ثبت یا قائم مقام او می توانند با تهیه «گواهی ثبت» از آن به عنوان دلیل مالکیت در مراجع دولتی استفاده نمایند. لازم به ذکر است که درصورتی که ملک مورد دعوا در جریان دادرسی از جانب خواهان به شخص ثالثی منتقل گردد، بنابر بند 4 ماده 198 قانون آیین دادرسی مدنی و همچنین تبصره این ماده از قانون ثبت، ثالث قام مقام خواهان تلقی شده و می تواند دعوا را تعقیب نماید و دادگاه باید وی رابه قائم مقامی از خواهان به دادرسی دعوت نماید مگر آنکه صریحاً از تعقیب دعوا صرف نظر نماید. همچنین درخصوص ذینفع خسارات دادرسی لازم به ذکر است که اگر در اصل دعوا حکم بر محکومیت خوانده صادر شود و همچنین قائم مقام انتقال گیرنده از خواهان درخصوص خسارات دادرسی احراز شود و خسارات دادرسی نیز مطالبه شده باشد، ثالث قائم مقام خواهان در دریافت خسارات دادرسی می باشد و دادگاه خوانده را محکوم به پرداخت خسارات دادرسی نسبت به ثالث (به عنوان قائم مقام خواهان) می نماید. قابل ذکر است که علیرغم آنکه درخصوص انتقال قهری ملک مورد تقاضای ثبت در اثنای عملیات ثبتی قانونگذار ساکت بوده و حکم روشنی ارائه ننموده لیکن برخی چنین بیان نموده اند که؛ اگر انتقال ملک به صورت قهری صورت گیرد و شخص در انتقال ملک به دیگری هیچ نقشی نداشته باشد، منتقل الیه از لحظه انتقال قائم مقام مالک محسوب شده و بقیه عملیات ثبتی به نفع وی ادامه خواهدیافت که مصداق بارز انتقال قهری وراثت می باشد. برابر این ماده و ماده 102 آیین نامه قانون ثبت، درصورت اقرار متقاضی ثبت بر مالکیت غیر، مقنن حکم بر اعاده عملیات ثبتی به نام مقرله داده است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 42 قانون ثبت اسناد و املاک

1. انتقال‌دهنده باید در حین انتقال، انتقال‌گیرنده را از وجود اعتراض مطلع کند.
2. انتقال‌دهنده موظف است ظرف ده روز از تاریخ انتقال، معترض را از انتقال مطلع کند.
3. اطلاع‌رسانی به وسیله اظهارنامه رسمی صورت می‌گیرد.
4. در صورتی که انتقال‌دهنده در زمان انتقال از اعتراض مطلع نباشد، باید پس از اطلاع رسمی از اعتراض، ظرف ده روز اطلاع‌رسانی کند.
5. انتقال‌دهنده در صورت قصور در اطلاع‌رسانی، مسئول هرگونه ضرر و خسارت به انتقال‌گیرنده یا معترض می‌باشد.
6. انتقال‌گیرنده به محض ابلاغ اظهارنامه، قائم‌مقام انتقال‌دهنده در دعوا می‌شود.
7. معترض در صورت انتقال حقوق ادعایی خود، می‌تواند بدون تجدید عرض‌حال، حقوق خود را به دیگری انتقال دهد.
8. قائم‌مقام معترض می‌تواند از مواعد باقی‌مانده برای معترض در تاریخ انتقال استفاده کند.
9. انتقال‌دهنده‌ای که موجب ضرر شود، تا جبران ضرر توقیف خواهد شد.

رویه های قضایی

• برابر رأِی شماره 2270 شعبه 3 دیوان عالی کشور، اگر بر درخواست ثبت ملکی اعتراض صورت گیرد و متقاضی ثبت بعداً ملک مزبور را به دیگری انتقال دهد و منتقل الیه مجدداً درخواست ثبت نماید، دیگر معترض مکلف به اعتراض مجدد و اقدامی دیگر نخواهد بود.
• رای دادگاه درباره اعتبار مالکیت منتقل الیه در وضعیت عدم اتمام کامل جریان ثبتی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۳۰۱۱۲۹)
• نظریه شماره 7/99/1319 مورخ 1399/11/27 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره قابل استماع نبودن خواسته ی تنفیذ مبایعه نامه عادی در مورد املاک ثبت شده

مقالات مرتبط

• قائم مقامی در دعوا با نگاهی بر آرای دادگاه ها
• انتقال دعوا بی انتقال حق