ماده ۴۹۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
هر کس در یکی از دسته ها یا جمعیت ها یا شعب جمعیتهای مذکور در ماده (498) عضویت یابد به سه ماه تا پنج سال حبس محکوم می گردد مگر اینکه ثابت شود از اهداف آن بی اطلاع بوده است. | '''ماده ۴۹۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)''': هر کس در یکی از [[دسته]] ها یا [[جمعیت]] ها یا [[شعبه جمعیت|شعب جمعیتهای]] مذکور در [[ماده ۴۹۸ قانون مجازات اسلامی|ماده (498)]] عضویت یابد به سه ماه تا پنج سال حبس محکوم می گردد مگر اینکه ثابت شود از اهداف آن بی اطلاع بوده است. | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۴۹۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|مشاهده ماده قبلی]]}} | |||
*{{زیتونی|[[ماده ۵۰۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|مشاهده ماده بعدی]]}} | |||
==توضیح واژگان== | ==توضیح واژگان== | ||
«عضویت» به معنای هر اقدامی اعم از امضای دفتر، پیش بینی در [[اساسنامه]]، قبول شفاهی و ... است که شخص را به [[گروه مجرمانه|گروه]] مرتبط می سازد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=713872|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref> | |||
منظور از | منظور از اعضا، افرادی هستند که (به شکل رسمی یا غیر رسمی)<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=392652|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> با آگاهی از اهداف گروه در آن ثبت نام می کنند و معمولا دارای شماره و کارت عضویت هستند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=429960|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=13}}</ref> گفتنی است که عضوگیری توسط جمعیت و دسته ای که در حال شکل گیری است، تشکیل جمعیت نامیده میشود و مشمول ماده 498 خواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=713880|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref> | ||
==نکات توضیحی تفسیری دکترین== | ==نکات توضیحی تفسیری دکترین== | ||
در این | در این ماده، عضویت اعضا در گروه، جرم، تلقی شده است بنابراین صرف هواداری، حمایت و تبلیغ آرمان ها و اهداف یک گروه خاص، مشمول این ماده نخواهد بود<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=431928|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=17}}</ref> حتی اگر فرد مذکور، آمادگی کمک و همکاری با گروه مربوطه را نیز داشته باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1576392|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=13}}</ref> اگر یکی از اعضا بعد از مدتی ترفیع گرفته و به سمت [[سردستگی گروه مجرمانه|رهبری گروه]] درآید، صرفا مشمول ماده 498 خواهد بود و مجازات ماده 499 بر چنین شخصی بار نخواهد شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=713856|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref> عضویت موردنظر در این ماده، اعم از آن است که به صورت داوطلبانه و رایگان و یا در قبال دریافت [[وجه]] خاصی باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=392684|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> در صورتی که فردی به عضویت دو یا چند گروه مجرمانه در آید، مشمول مقررات [[تکرار جرم]] قرار خواهد گرفت. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=431932|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=17}}</ref> | ||
[[عنصر معنوی|عنصر روانی]] لازم برای تحقق جرم موضوع ماده 499 این است که فرد علاوه بر [[سوء نیت عام]] یعنی «قصد عضویت در گروهی با اهداف خاص»، [[سو نیت خاص|سوء نیت خاص]] یعنی «قصد برهم زدن امنیت کشور» را نیز داشته باشد و در صورت اثبات فقدان چنین قصدی [[مسئولیت کیفری|مسئولیتی]] نخواهد داشت.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=392660|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> در انتهای ماده، قانونگذار فرضی را مطرح نموده که عضو مربوطه می تواند با اثبات عدم آگاهی از اهداف گروه یا جمعیت از مسئولیت، مبرّی شود که در این صورت اثبات این امر، بر عهده ی عضو مدعی خواهد بود زیرا فرض و تلقی عرفی آن است که افراد با آگاهی از اهداف و رسالت گروه به آن می پیوندند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=392672|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> این قید در ماده 498 (اداره کنندگان و موسسان جمعیت و دسته) ذکر نشده است اما در فرضی که موسس اثبات کند بعد از تاسیس گروه، اهداف آن به نحوی تغییر کرده و او از این تغییر آگاه نبوده است، به دلیل فقدان عنصر روانی، چنین شخصی نیز قابل مجازات نخواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=431912|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=17}}</ref> | |||
==انتقادات== | ==انتقادات== | ||
در این | در این ماده، بر خلاف ماده 498 قید "اگر [[محاربه|محارب]] شناخته نشوند" ذکر نشده است، شاید به این دلیل که قانونگذار نقش اصلی و اساسی برای عضویت در این جمعیت ها در نظر نگرفته است؛<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=431916|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=17}}</ref> اما به نظر می رسد با توجه به اینکه درگیری های مستقیم و [[دست به اسلحه بردن]]، عموما توسط اعضا و نه موسسان صورت می گیرد، بهتر بود این قید در خصوص اعضا نیز مورد تصریح قرار می گرفت<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=392692|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> هرچند تردیدی نیست که در فرض صدق عنوان محارب، اعضای گروه به مجازات این جرم، محکوم خواهند شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=431916|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=17}}</ref> | ||
==مصادیق و نمونه ها== | ==مصادیق و نمونه ها== | ||
فردی، یک گروه متشکل از دو عضو را با هدف بر هم زدن نظم و امنیت کشور تشکیل می دهد در حالی که یکی از اعضا نسبت به اهداف شرکت، آگاه و دیگری بی اطلاع است، در این فرض، موسس گروه، در صورت احراز سایر شرایط، مشمول مقررات ماده 498 قانون تعزیرات خواهد بود و عضوی که از اهداف گروه اطلاع داشته، مشمول مقررات ماده 499 قرار می گیرد اما در این بین، عضوی که از اهداف گروه اطلاعی نداشته، هیچ مسئولیتی نخواهد داشت.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=431924|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=17}}</ref> | |||
== مقالات مرتبط == | |||
[[جرایم علیه امنیت و حقوق شهروندی در پرتو اصول جرم انگاری]] | |||
== منابع == | |||
{{پانویس}} | |||
{{مواد قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)}} | |||
[[رده:عضویت در جمعیت های مخل امنیت کشور]] | |||
[[رده:جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور]] | |||
[[رده:مواد قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)]] | |||
[[رده:جرایم ضد امنیت داخلی و خارجی کشور]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۲:۰۴
ماده ۴۹۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): هر کس در یکی از دسته ها یا جمعیت ها یا شعب جمعیتهای مذکور در ماده (498) عضویت یابد به سه ماه تا پنج سال حبس محکوم می گردد مگر اینکه ثابت شود از اهداف آن بی اطلاع بوده است.
توضیح واژگان
«عضویت» به معنای هر اقدامی اعم از امضای دفتر، پیش بینی در اساسنامه، قبول شفاهی و ... است که شخص را به گروه مرتبط می سازد.[۱]
منظور از اعضا، افرادی هستند که (به شکل رسمی یا غیر رسمی)[۲] با آگاهی از اهداف گروه در آن ثبت نام می کنند و معمولا دارای شماره و کارت عضویت هستند.[۳] گفتنی است که عضوگیری توسط جمعیت و دسته ای که در حال شکل گیری است، تشکیل جمعیت نامیده میشود و مشمول ماده 498 خواهد بود.[۴]
نکات توضیحی تفسیری دکترین
در این ماده، عضویت اعضا در گروه، جرم، تلقی شده است بنابراین صرف هواداری، حمایت و تبلیغ آرمان ها و اهداف یک گروه خاص، مشمول این ماده نخواهد بود[۵] حتی اگر فرد مذکور، آمادگی کمک و همکاری با گروه مربوطه را نیز داشته باشد.[۶] اگر یکی از اعضا بعد از مدتی ترفیع گرفته و به سمت رهبری گروه درآید، صرفا مشمول ماده 498 خواهد بود و مجازات ماده 499 بر چنین شخصی بار نخواهد شد.[۷] عضویت موردنظر در این ماده، اعم از آن است که به صورت داوطلبانه و رایگان و یا در قبال دریافت وجه خاصی باشد.[۸] در صورتی که فردی به عضویت دو یا چند گروه مجرمانه در آید، مشمول مقررات تکرار جرم قرار خواهد گرفت. [۹]
عنصر روانی لازم برای تحقق جرم موضوع ماده 499 این است که فرد علاوه بر سوء نیت عام یعنی «قصد عضویت در گروهی با اهداف خاص»، سوء نیت خاص یعنی «قصد برهم زدن امنیت کشور» را نیز داشته باشد و در صورت اثبات فقدان چنین قصدی مسئولیتی نخواهد داشت.[۱۰] در انتهای ماده، قانونگذار فرضی را مطرح نموده که عضو مربوطه می تواند با اثبات عدم آگاهی از اهداف گروه یا جمعیت از مسئولیت، مبرّی شود که در این صورت اثبات این امر، بر عهده ی عضو مدعی خواهد بود زیرا فرض و تلقی عرفی آن است که افراد با آگاهی از اهداف و رسالت گروه به آن می پیوندند.[۱۱] این قید در ماده 498 (اداره کنندگان و موسسان جمعیت و دسته) ذکر نشده است اما در فرضی که موسس اثبات کند بعد از تاسیس گروه، اهداف آن به نحوی تغییر کرده و او از این تغییر آگاه نبوده است، به دلیل فقدان عنصر روانی، چنین شخصی نیز قابل مجازات نخواهد بود.[۱۲]
انتقادات
در این ماده، بر خلاف ماده 498 قید "اگر محارب شناخته نشوند" ذکر نشده است، شاید به این دلیل که قانونگذار نقش اصلی و اساسی برای عضویت در این جمعیت ها در نظر نگرفته است؛[۱۳] اما به نظر می رسد با توجه به اینکه درگیری های مستقیم و دست به اسلحه بردن، عموما توسط اعضا و نه موسسان صورت می گیرد، بهتر بود این قید در خصوص اعضا نیز مورد تصریح قرار می گرفت[۱۴] هرچند تردیدی نیست که در فرض صدق عنوان محارب، اعضای گروه به مجازات این جرم، محکوم خواهند شد.[۱۵]
مصادیق و نمونه ها
فردی، یک گروه متشکل از دو عضو را با هدف بر هم زدن نظم و امنیت کشور تشکیل می دهد در حالی که یکی از اعضا نسبت به اهداف شرکت، آگاه و دیگری بی اطلاع است، در این فرض، موسس گروه، در صورت احراز سایر شرایط، مشمول مقررات ماده 498 قانون تعزیرات خواهد بود و عضوی که از اهداف گروه اطلاع داشته، مشمول مقررات ماده 499 قرار می گیرد اما در این بین، عضوی که از اهداف گروه اطلاعی نداشته، هیچ مسئولیتی نخواهد داشت.[۱۶]
مقالات مرتبط
جرایم علیه امنیت و حقوق شهروندی در پرتو اصول جرم انگاری
منابع
- ↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 713872
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات). چاپ 2. فیض، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 392652
- ↑ ایرج گلدوزیان. حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی). چاپ 13. دانشگاه تهران، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 429960
- ↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 713880
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی). چاپ 17. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 431928
- ↑ ایرج گلدوزیان. حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی). چاپ 13. دانشگاه تهران، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1576392
- ↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 713856
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات). چاپ 2. فیض، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 392684
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی). چاپ 17. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 431932
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات). چاپ 2. فیض، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 392660
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات). چاپ 2. فیض، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 392672
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی). چاپ 17. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 431912
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی). چاپ 17. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 431916
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات). چاپ 2. فیض، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 392692
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی). چاپ 17. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 431916
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی). چاپ 17. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 431924