ماده ۶۴۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

ماده ۶۴۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): هر کس در دعوای حقوقی یا جزائی که قسم متوجه او شده باشد سوگند دروغ یاد نماید به شش ماه تا دو سال حبس محکوم خواهد شد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
• ماده ۸۱ قانون استقلال وکلا
• ماده ۱۷–۴۳۴ قانون جزای فرانسه

توضیح واژگان

• دعوای جزایی: هر دعوایی که موضوع آن رسیدگی به یکی از جرائم باشد، دعوای کیفری است.
• قسم: به این معناست که فردی خداوند متعال را نسبت به صحت ادعا، گواهی یا حقانیت خود شاهد گرفته باشد.
• حبس: به معنای محدود کردن فرد از رفت و آمد و جلوگیری از تصرفات او، آنگونه که خودش می‌خواهد، است.

مطالعات تطبیقی

ماده ۱۷–۴۳۴ قانون جزای فرانسه، قسم دروغ در دعاوی حقوقی را مستوجب مجازات تا ۳ سال حبس و تا سیصد هزار فرانک جریمه دانسته‌ است و علت آن نیز این است که در حقوق کیفری فرانسه هیچ گاه قسم در امور کیفری پذیرفته نمی‌شود. ناگفته نماند که در حقوق ایران نیز استفاده از سوگند در امور کیفری بسیار محدود است و جز در اموری مثل قسامه که صراحتاً اشاره شده‌ است، استفاده از سوگند به عنوان دلیل اثبات یا دفاع از دعوی، جایز نیست و بیشتر در امور حقوقی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نکات توضیحی ماده ۶۴۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

صرف یاد کردن سوگند دروغ، موجب تحقق این جرم خواهد بود. منظور از «سوگند دروغ»، حقی است که به آن خبر داده می‌شود اما با واقعیت منطبق نیست. همچنین به قرینه کلمه «دعوا» باید گفت که منظور از «سوگند» در این ماده، سوگندی است که به عنوان دلیل اثبات و انکار دعوا به کار می‌رود. علاوه بر این اطلاق کلمه «سوگند»، تمام اقسام آن را در برمی گیرد و آنچه در اینجا مهم است آن است که سوگند، متوجه شخص شده باشد و به صورت قانونی ادا شود، و تفسیر مضیق قانون مقتضی آن است که سوگند به صورت غیرقانونی، مشمول حکم این ماده قرار نگیرد. منظور از کلمه «هر کس»، اصحاب پرونده یا اشخاص ثالث (مثل قیم یا اقوام متهم یا مدعی در قسامه) می‌باشد. منظور از کلمه «دعوی» نیز، دعوای حقوقی یا جزایی است، در غیر این صورت مشمول ماده قرار نخواهد گرفت.

تحقق این جرم منوط به آن است که امری رخ داده باشد و یاد کننده سوگند به کذب بودن آن آگاهی داشته باشد، بنابراین زمانی که کسی سوگند بخورد کاری را انجام دهد یا ترک کند و سپس به آن عمل نکند، مشمول حکم این ماده نخواهد بود، مانند ماده ۸۱ قانون استقلال وکلا که وکیل را در صورتی که برخلاف سوگندی که یاد کرده‌ است، عمل نماید به مجازات انتظامی درجه ۵ محکوم می‌کند. نکته حائز اهمیت آن است که اگر در دعوای حقوقی یا جزایی سوگند متوجه شخص نباشد اما او خودش سوگند دروغ یاد کند، مشمول حکم این ماده نخواهد بود. ماده 643 قانون آیین دادرسی مدنی نیز صحت این ادعا را در دعاوی حقوقی ثابت می کند. علاوه بر آن سوگند دروغ، هنگامی قابل تعقیب است که دروغ بودن آن توسط دادگاه احراز شده باشد.

عنصر معنوی این جرم، سوء نیت عام است و «قصد اضرار به دیگری یا اثبات ادعایی»، شرط نیست و این ادعا که هر کس قسمی متوجه او باشد، به قصد اثبات یا انکار چیزی سوگند یاد می‌کند پس چنین قصدی سوء نیت خاص است، صحیح نیست و تنها علم مرتکب به ممنوعیت عملش از لحاظ قانونی، برای تحقق جرم کافی است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۶۴۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

1. ارتکاب سوگند دروغ در دعاوی حقوقی یا جزائی جرم محسوب می‌شود.
2. سوگند دروغ زمانی جرم است که متوجه فرد شده باشد.
3. مجازات سوگند دروغ حبس است.
4. میزان حبس برای سوگند دروغ از شش ماه تا دو سال تعیین شده‌است.

پایان‌نامه و رساله‌های مرتبط

• مطالعه تطبیقی سیاست کیفری ایران و افغانستان در قبال جرایم علیه عدالت قضایی

مقالات مرتبط

• تأملی در باب ادله اثبات جرم در قانون مجازات اسلامی
• درنگی در جرم انگاری «پولشویی»