ماده ۵۵۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

ماده ۵۵۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) (اصلاحی ۱۴۰۳/۰۳/۳۰): هر یک از مستخدمین و مأمورین دولتی که طبق قانون مأمور دستگیری کسی بوده و در اجرای وظیفه دستگیری مسامحه و اهمال کرده باشد به پرداخت ۱۳/۲۰۰/۰۰۰ تا ۵۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد و چنانچه مسامحه و اهمال به قصد مساعدت بوده که منجر به فرار وی شده باشد علاوه بر مجازات مذکور به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم می‌شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۵۵۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

• ماده ۱۲۰ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴

آیین نامه، بخشنامه و دستورالعمل های مرتبط

• تصویب نامه اصلاح میزان مبالغ مربوط به جرایم و تخلفات مندرج در قوانین مختلف مصوب ۱۴۰۳/۰۳/۳۰

توضیح واژگان

• مستخدم دولت: کسی است که از محل بودجه عمومی، حقوق دریافت می کند و در یک سازمان دولتی اشتغال دارد.
• مأمور دولت: به کسانی که مستخدم، و تحت امر دولت باشند؛ «مأمور دولت» گویند.
• قانون: به ضابطه‌ای کلی گفته می‌شود که بر افرادی منطبق و حکم همه آن افراد، از آن ضابطه شناخته می‌شود.
• دستگیری: یعنی عمل متوقف کردن یا محروم کردن موقت از آزادی آمد و شد هر شخص مظنون یا متهم به ارتکاب جرم، به قصد بازجویی، بازرسی یا توقیف در آینده نزدیک.
• جزای نقدی: به معنای محکومیت مجرم به دادن پول می باشد.
• قصد: به تصمیم بر اتیان کاری گفته می شود.
• مجازات: آزاری است که قاضی به علت ارتکاب جرم به نشانه نفرت جامعه از عمل مجرمانه و مرتکب آن برای شخص مقصر، مطابق قانون تعیین می‌کند.
• حبس: به معنای محدود کردن فرد از رفت و آمد و جلوگیری از تصرفات او، آنگونه که خودش می‌خواهد، است.

پیشینه

• سابقاً قانونگذار در ماده ۱۲۰ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴، مسامحه و اهمال در اجرای عملیات دستگیری مرتکب را جرم انگاری نموده بود.
• لازم است ذکر شود که نرخ جریمه مذکور در ماده ۵۵۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، بر اساس تصویب نامه مصوب جلسه ۱۴۰۳/۰۳/۳۰ هیئت وزیران در خصوص «اصلاح میزان مبالغ مربوط به جرایم و تخلفات مندرج در قوانین مختلف» اصلاح گردید. سابقاً جزای نقدی مندرج در این ماده، از یکصد هزار تا پانصد هزار ریال بود.

نکات تفسیری دکترین ماده ۵۵۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

قانونگذار در صدر ماده ۵۵۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، اهمال و مسامحه مأمورین در دستگیری را موجب مجازات دانسته‌ است. منظور از اهمال و مسامحه، منحصراً ترک فعلی است که مأمور باید برای دستگیری متهم انجام می‌داد. در این فرض عنصر مادی جرم، شامل اهمال و مسامحه در دستگیری و عنصر روانی جرم، شامل تقصیر مأمور است. همچنین این جرم از جرائم مطلق است که نیازی به تحقق نتیجه (فرار شخص) ندارد. در ذیل ماده، قانونگذار، مجازاتی شدیدتر را در فرضی مقرر داشته که اهمال و مسامحه مأمورین به قصد مساعدت بوده و منجر به فرار متهم شود، در این فرض، این جرم به لحاظ نتیجه، مقید به فرار متهم است. به نظر می‌رسد به قرینه عبارت «به قصد مساعدت» می‌توان بیان داشت که ذیل ماده بیانگر جرم عمدی بوده و تحقق آن، مستلزم احراز سوء نیت عام مأمور در تحقق جرم می‌باشد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۵۵۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

1. موضوع ماده ۵۵۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مربوط به مستخدمین و مأمورین دولتی است.
2. مسامحه و اهمال در وظیفه دستگیری تحت پوشش این ماده قرار می‌گیرد.
3. برای مسامحه بدون قصد مساعدت، جزای نقدی ۱۳٬۲۰۰٬۰۰۰ تا ۵۰٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال تعیین شده‌است.
4. در صورت مسامحه به قصد مساعدت که منجر به فرار شود، علاوه بر جزای نقدی، مجازات حبس از شش ماه تا سه سال در نظر گرفته می‌شود.
5. قانون بر اهمیت اجرای وظایف توسط مأمورین دولتی تأکید دارد.
6. هدف ماده پیشگیری از سوءاستفاده و تساهل در اجرای عدالت است.

انتقادات

عبارت «مسامحه و اهمال به قصد مساعدت» در این ماده، دارای ابهام است، زیرا این موارد به لحاظ عنصر روانی، با یکدیگر قابل جمع نیستند.

مقالات مرتبط

• بررسی امکان الحاق تقصیر به عمد در قتل