ماده ۵۱۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

ماده ۵۱۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): هر کس به قصد بر هم زدن امنیت کشور و تشویش اذهان عمومی تهدید به بمب‌گذاری هواپیما، کشتی و وسائل نقلیه عمومی نماید یا ادعا نماید که وسایل مزبور بمب‌گذاری شده‌ است علاوه بر جبران خسارت وارده به دولت و اشخاص به شش ماه تا دو سال حبس محکوم می‌گردد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

• قصد: یعنی تصمیم بر اتیان کاری.
• کشور: یعنی مجموعه‌ای از مردم که در سرزمینی معین استقرار یافته‌اند و از حکومت سیاسی واحد تبعیت می‌نمایند.
• جبران خسارت: به معنای آن است که وارد کننده زیان یا شخص دیگری، وضعیت متضرر را بهبود بخشیده و به وضعیت قبل از ورود زیان نزدیک کند.
• دولت: یعنی مجموعه ای از سازمان ها که قدرت عمومی را در جامعه ای در دست دارد، خواه بر اساس حاکمیت ملی (دموکراسی) باشد، خواه نه.
• شخص: در لغت به معنای انسان است، و در اصطلاح، به معنای موجودی است که دارای حق و تکلیف می‌باشد.
• حبس: یعنی محدود کردن فرد از رفت و آمد و جلوگیری از تصرفات او، آنگونه که خودش می‌خواهد.

پیشینه

• این ماده در قانون تعزیرات مصوب ۱۳۶۲ مشابهی ندارد و به دنبال گسترش این گونه اعمال مجرمانه و نتایج مخرب آن در سال ۱۳۷۵ تصویب شده‌ است.

• در قانون مجازات اخلالگران در امنیت پرواز هواپیما و خرابکاری در وسائل و تأسیسات هواپیمایی مصوب ۱۳۴۹، نیز جرائم مشابهی پیش‌بینی شده‌ است.

نکات تفسیری دکترین ماده ۵۱۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

عنصر مادی این جرم، شامل هر یک از این دو مورد است: ۱- تهدید به بمب‌گذاری هواپیما، کشتی یا وسائل نقلیه عمومی ۲- ادعای بمب‌گذاری در آن‌ها. عبارات «ادعا» و «تهدید» با هم تفاوت دارند، زیرا تهدید ناظر به آینده، و ادعا، ناظر به گذشته‌ است، همچنین در تهدید، مباشرت خود فرد یا گروهِ تحت کنترل او شرط است ولی در ادعا، چنین مباشرت یا کنترلی، شرط نیست. اطلاق ماده ۵۱۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، شامل حالتی نیز می‌شود که تهدید یا ادعا، صرفاً برای تشویش اذهان عمومی صورت گرفته و واقعیت ندارد، البته برخی دیگر معتقدند که ادعا حتماً باید کذب و عاری از حقیقت باشد تا مشمول ماده قرار گیرد. همچنین لزومی ندارد که شخص مباشرت در بمب‌گذاری داشته باشد، بلکه صرف اطلاع از چنین اقدامی کفایت می‌کند. تهدید یا ادعای بمب‌گذاری در مکان‌های دیگری غیر از موارد مصرح در قانون، طبق منطوق ماده و قواعد تفسیر ادبی، مشمول ماده قرار نمی‌گیرد؛ هر چند به لحاظ تفسیر منطقی، شمول این موارد دور از ذهن نیست. همچنین وسائل نقلیه خصوصی اعم از شخصی یا دولتی که مورد استفاده عموم نباشد، مشمول ماده قرار نمی‌گیرد. برای تحقق این جرائم، مرتکب باید قصد بر هم زدن امنیت و تشویش اذهان عمومی را داشته باشد، بنابراین اگر چنین ادعایی با هدف دور کردن مردم از محل بمب‌گذاری شده باشد، مشمول این ماده، قرار نخواهد گرفت اما اگر مرتکب به قصد مسخره کردن مردم، گرفتن انتقام یا شوخی کردن، تهدید به بمب‌گذاری کند و در عمل موجب بر هم خوردن امنیت شود، مشمول ماده قرار می‌گیرد، هر چند که فاقد انگیزه‌های سیاسی باشد. گفتنی است که این ادعا یا تهدید باید با کسی مطرح شود که احتمال تحقق سوء نیت خاص این جرم (قصد برهم زدن امنیت) وجود داشته باشد؛ مانند برج مراقبت فرودگاه، خبرگزاری یا صدا و سیما، مسافران هواپیما و …

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۵۱۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

1. تهدید به بمب‌گذاری به قصد برهم زدن امنیت کشور ممنوع است.
2. تشویش اذهان عمومی از طریق ادعای بمب‌گذاری جرم محسوب می‌شود.
3. اعمال ذکر شده شامل هواپیما، کشتی و وسایل نقلیه عمومی می‌شود.
4. مجازات این جرم شامل شش ماه تا دو سال حبس است.
5. مرتکب موظف به جبران خسارت وارده به دولت و اشخاص می‌باشد.

انتقادات

دامنه شمول ماده ۵۱۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، از دو جهت محدود شده که قابل نقد به نظر می‌رسد: اولا: صرفاً به بمب‌گذاری اشاره شده‌ است، در نتیجه سایر خرابکاری‌ها مانند دستکاری موتور هواپیما از شمول ماده خارج شده‌ است، ثانیا: منطوق ماده، صرفاً تهدید یا ادعای بمب‌گذاری در «وسائل نقلیه» را ذکر نموده‌ است، حال آنکه ارتکاب این اعمال در مکان‌های عمومی حتی می‌تواند آثار مخرب بیشتری به همراه داشته باشد.

مقالات مرتبط

• حکمرانی و تنظیمگری پلتفرم‌های ویدئویی در ایران: از منازعه بر سر نهاد متولی تا تعدیل محتوا
• گونه‌هایی از ابهام در گزاره‌های قانونی
• جرایم علیه امنیت و حقوق شهروندی در پرتو اصول جرم انگاری
• نادیده‌انگاری بایسته‌های تقنینی در قوانین کیفری ایران در حوزه جرائم علیه امنیت
• سیاست کیفری ایران در قبال افساد فی الارض در جرایم اقتصادی