ماده ۶۱۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
(ابرابزار) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ماده ۶۱۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)''': هرگاه دو نفر یا بیشتر اجتماع و [[تبانی برای ارتکاب جرایم علیه امنیت|تبانی]] نمایند که [[جرایم علیه امنیت|جرایمی بر ضد امنیت داخلی یا خارج کشور]] مرتکب شوند یا [[فراهم نمودن وسایل ارتکاب جرم|وسایل ارتکاب آن را | '''ماده ۶۱۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)''': هرگاه دو نفر یا بیشتر اجتماع و [[تبانی برای ارتکاب جرایم علیه امنیت|تبانی]] نمایند که [[جرایم علیه امنیت|جرایمی بر ضد امنیت داخلی یا خارج کشور]] مرتکب شوند یا [[فراهم نمودن وسایل ارتکاب جرم|وسایل ارتکاب آن را فراهم نمایند]] در صورتی که عنوان [[محاربه|محارب]] بر آنان صادق نباشد به دو تا پنج سال حبس محکوم خواهند شد. | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|مشاهده ماده قبلی]]}} | * {{زیتونی|[[ماده ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|مشاهده ماده قبلی]]}} | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۶۱۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|مشاهده ماده بعدی]]}} | * {{زیتونی|[[ماده ۶۱۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|مشاهده ماده بعدی]]}} | ||
== توضیح واژگان == | == توضیح واژگان == | ||
در این ماده، مقصود از «اجتماع»، گرد هم آمدن چند فکر و تصمیم برای ارتکاب جرم است و الزاماً به معنای اجتماعات فیزیکی | در این ماده، مقصود از «اجتماع»، گرد هم آمدن چند فکر و تصمیم برای ارتکاب جرم است و الزاماً به معنای اجتماعات فیزیکی نمیباشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد دوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=376148|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> این اجتماع و تبانی باید الزاماً بر علیه امنیت باشد. معیار لازم برای تشخیص «علیه امنیت» بودن یک رفتار را عده ای معیار ذهنی (توجه به قصد مرتکب) و عده ای دیگر معیار عینی (توجه به نتایج رفتار) دانستهاند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد دوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=376164|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> | ||
عبارت «وسایل ارتکاب آن را فراهم سازد» به دو شیوه قابل تفسیر است: در حالت نخست | عبارت «وسایل ارتکاب آن را فراهم سازد» به دو شیوه قابل تفسیر است: در حالت نخست میتوان گفت هدف قانون گذار، جرم انگاری رفتارهایی است که علاوه بر اجتماع و تبانی دارای هدفی خاص یعنی فراهم نمودن وسایل ارتکاب جرم است، به عبارت دیگر هر دو رفتار «اجتماع و تبانی» و «فراهم نمودن وسایل جرم» بهطور همزمان مورد جرم انگاری قرار گرفتهاند، اما تفسیر دوم آن است که قائل بر این امر شویم که هدف قانون گذار، جرم انگاری دو رفتار جداگانه «تبانی» و «فراهم آوردن وسایل» بودهاست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=434032|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=17}}</ref> | ||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
در این خصوص | در این خصوص میتوان به [[ماده ۱۶۸ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۵۲]] و همچنین [[ماده ۷۲ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۵۲]] اشاره کرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره حقوق جزای عمومی (جلد سوم) (مسئولیت کیفری)|ترجمه=|جلد=|سال=1376|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=875728|صفحه=|نام۱=مرتضی|نام خانوادگی۱=محسنی|چاپ=1}}</ref> | ||
== نکات توضیحی تفسیری دکترین == | == نکات توضیحی تفسیری دکترین == | ||
در این ماده، صرف تبانی و اجتماع برای ارتکاب جرایم بر ضد امنیت داخلی یا خارجی، جرم انگاری | در این ماده، صرف تبانی و اجتماع برای ارتکاب جرایم بر ضد امنیت داخلی یا خارجی، جرم انگاری شدهاست،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجله پژوهشهای حقوقی شماره 14 سال 1387|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3586776|صفحه=|نام۱=موسسه مطالعات|پژوهشهای حقوقی شهر دانش|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> لذا [[عنصر مادی]] این جرم را باید اجتماع و تبانی در راستای اقدام علیه امنیت کشور یا فراهم آوردن لوازم آن از طریق [[فعل مثبت]] دانست،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد دوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=376148|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> چنین جرمی بر خلاف قاعده پذیرفته شدهاست که به موجب آن «در صورت ارتکاب رفتارهای مجرمانه از سوی یک [[جمعیت]] یا [[دسته]]، هر یک از آنان به صورت مستقل باید مسئول رفتارهای مجرمانه شخصی خود باشند.» و به جرم انگاری رفتارهای مجرمانه گروهی پرداختهاست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بایستههای حقوق جزای عمومی (جلد اول دوم سوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=615556|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=20}}</ref> لزوم توجه به واژه «تبانی»، نشانگر این حقیقت است که قصد فردی تنها برای ارتکاب جرایم علیه امنیت داخلی یا خارجی، نمیتواند بر اساس این ماده، جرم باشد اما پیوند چنین قصدی با [[قصد مجرمانه]] ی دیگران در عالم خارج، زمینهساز تحقق این جرم است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجله پژوهشهای حقوقی شماره 14 سال 1387|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3586784|صفحه=|نام۱=موسسه مطالعات|پژوهشهای حقوقی شهر دانش|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> گروهی ماده فوق را تعدی و عدول از تبصره [[ماده ۱۲۲ قانون مجازات اسلامی|ماده ۱۲۲ قانون مجازات اسلامی (مصوب ۱۳۹۲)]] میدانند اما گروهی دیگر معتقد به نادرستی این عقیده اند، چرا که هدف قانونگذار از وضع چنین ماده ای، تعیین مجازات برای قصد مجرمانه نبودهاست، بلکه هدف، جرم انگاری قصد مجرمانه ای است که دارای تظاهر خارجی در قالب تبانی و اجتماع است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجله پژوهشهای حقوقی شماره 14 سال 1387|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3586780|صفحه=|نام۱=موسسه مطالعات|پژوهشهای حقوقی شهر دانش|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> در واقع، در این جرم، برخلاف تبانی در دیگر جرایم که مستلزم تهیه «[[مقدمات اجرایی]]» است، صرف اجتماع افراد، برای تحقق رفتار مجرمانه کافی است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=431756|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=17}}</ref> البته گروهی دیگر همچنان معتقدند این ماده، جرم انگاری افعال نهانی و نفسانی انسان است، اما در توجیه این جرم انگاری، از لزوم پیشگیری از مفسدههای عظیمی که میتواند متوجه جوامع شود یاد کردهاند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای عمومی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=504376|صفحه=|نام۱=محمدعلی|نام خانوادگی۱=اردبیلی|چاپ=23}}</ref> | ||
== انتقادات == | == انتقادات == | ||
گروهی از حقوقدانان، استفاده از | گروهی از حقوقدانان، استفاده از عبارت «... وسایل ارتکاب جرم را فراهم نماید…» را در این ماده اضافی میدانند، در سطور بالاتر تفاسیر مختلف از این عبارت مورد بررسی قرار گرفت، برخی از حقوقدانان معتقدند در هر حال و در صورت پذیرش هر یک از این دو تفسیر، بکار بردن این عبارت، ضرورتی نداشتهاست،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی (دکترین و رویه کیفری ایران)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مهاجر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=813104|صفحه=|نام۱=رضا|نام خانوادگی۱=شکری|نام۲=قادر|نام خانوادگی۲=سیروس|چاپ=8}}</ref> گروهی نیز معتقدند بجای لفظ «یا» قبل از جمله «وسایل ارتکاب آن را فراهم نمایند» بهتر بود از لفظ «و» استفاده میشد، زیرا عدم وجود چنین لفظی، ما را به سوی این اندیشه سوق میدهد که هدف مقنن، جرم انگاری اندیشههای مجرمانه صرف بودهاست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی (دکترین و رویه کیفری ایران)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مهاجر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=813100|صفحه=|نام۱=رضا|نام خانوادگی۱=شکری|نام۲=قادر|نام خانوادگی۲=سیروس|چاپ=8}}</ref> | ||
== مواد مرتبط == | == مواد مرتبط == | ||
قانون مجازات اخلالگران در صنایع مصوب 1353 <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی (دکترین و رویه کیفری ایران)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مهاجر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=816968|صفحه=|نام۱=رضا|نام خانوادگی۱=شکری|نام۲=قادر|نام خانوادگی۲=سیروس|چاپ=8}}</ref> | قانون مجازات اخلالگران در صنایع مصوب 1353<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی (دکترین و رویه کیفری ایران)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مهاجر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=816968|صفحه=|نام۱=رضا|نام خانوادگی۱=شکری|نام۲=قادر|نام خانوادگی۲=سیروس|چاپ=8}}</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{مواد قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)}} | {{مواد قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)}} | ||
[[رده:اجتماع و تبانی برای ارتکاب جرایم]] | [[رده:اجتماع و تبانی برای ارتکاب جرایم]] |
نسخهٔ ۶ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۵۳
ماده ۶۱۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): هرگاه دو نفر یا بیشتر اجتماع و تبانی نمایند که جرایمی بر ضد امنیت داخلی یا خارج کشور مرتکب شوند یا وسایل ارتکاب آن را فراهم نمایند در صورتی که عنوان محارب بر آنان صادق نباشد به دو تا پنج سال حبس محکوم خواهند شد.
توضیح واژگان
در این ماده، مقصود از «اجتماع»، گرد هم آمدن چند فکر و تصمیم برای ارتکاب جرم است و الزاماً به معنای اجتماعات فیزیکی نمیباشد.[۱] این اجتماع و تبانی باید الزاماً بر علیه امنیت باشد. معیار لازم برای تشخیص «علیه امنیت» بودن یک رفتار را عده ای معیار ذهنی (توجه به قصد مرتکب) و عده ای دیگر معیار عینی (توجه به نتایج رفتار) دانستهاند.[۲]
عبارت «وسایل ارتکاب آن را فراهم سازد» به دو شیوه قابل تفسیر است: در حالت نخست میتوان گفت هدف قانون گذار، جرم انگاری رفتارهایی است که علاوه بر اجتماع و تبانی دارای هدفی خاص یعنی فراهم نمودن وسایل ارتکاب جرم است، به عبارت دیگر هر دو رفتار «اجتماع و تبانی» و «فراهم نمودن وسایل جرم» بهطور همزمان مورد جرم انگاری قرار گرفتهاند، اما تفسیر دوم آن است که قائل بر این امر شویم که هدف قانون گذار، جرم انگاری دو رفتار جداگانه «تبانی» و «فراهم آوردن وسایل» بودهاست.[۳]
پیشینه
در این خصوص میتوان به ماده ۱۶۸ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۵۲ و همچنین ماده ۷۲ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۵۲ اشاره کرد.[۴]
نکات توضیحی تفسیری دکترین
در این ماده، صرف تبانی و اجتماع برای ارتکاب جرایم بر ضد امنیت داخلی یا خارجی، جرم انگاری شدهاست،[۵] لذا عنصر مادی این جرم را باید اجتماع و تبانی در راستای اقدام علیه امنیت کشور یا فراهم آوردن لوازم آن از طریق فعل مثبت دانست،[۶] چنین جرمی بر خلاف قاعده پذیرفته شدهاست که به موجب آن «در صورت ارتکاب رفتارهای مجرمانه از سوی یک جمعیت یا دسته، هر یک از آنان به صورت مستقل باید مسئول رفتارهای مجرمانه شخصی خود باشند.» و به جرم انگاری رفتارهای مجرمانه گروهی پرداختهاست.[۷] لزوم توجه به واژه «تبانی»، نشانگر این حقیقت است که قصد فردی تنها برای ارتکاب جرایم علیه امنیت داخلی یا خارجی، نمیتواند بر اساس این ماده، جرم باشد اما پیوند چنین قصدی با قصد مجرمانه ی دیگران در عالم خارج، زمینهساز تحقق این جرم است.[۸] گروهی ماده فوق را تعدی و عدول از تبصره ماده ۱۲۲ قانون مجازات اسلامی (مصوب ۱۳۹۲) میدانند اما گروهی دیگر معتقد به نادرستی این عقیده اند، چرا که هدف قانونگذار از وضع چنین ماده ای، تعیین مجازات برای قصد مجرمانه نبودهاست، بلکه هدف، جرم انگاری قصد مجرمانه ای است که دارای تظاهر خارجی در قالب تبانی و اجتماع است.[۹] در واقع، در این جرم، برخلاف تبانی در دیگر جرایم که مستلزم تهیه «مقدمات اجرایی» است، صرف اجتماع افراد، برای تحقق رفتار مجرمانه کافی است.[۱۰] البته گروهی دیگر همچنان معتقدند این ماده، جرم انگاری افعال نهانی و نفسانی انسان است، اما در توجیه این جرم انگاری، از لزوم پیشگیری از مفسدههای عظیمی که میتواند متوجه جوامع شود یاد کردهاند.[۱۱]
انتقادات
گروهی از حقوقدانان، استفاده از عبارت «... وسایل ارتکاب جرم را فراهم نماید…» را در این ماده اضافی میدانند، در سطور بالاتر تفاسیر مختلف از این عبارت مورد بررسی قرار گرفت، برخی از حقوقدانان معتقدند در هر حال و در صورت پذیرش هر یک از این دو تفسیر، بکار بردن این عبارت، ضرورتی نداشتهاست،[۱۲] گروهی نیز معتقدند بجای لفظ «یا» قبل از جمله «وسایل ارتکاب آن را فراهم نمایند» بهتر بود از لفظ «و» استفاده میشد، زیرا عدم وجود چنین لفظی، ما را به سوی این اندیشه سوق میدهد که هدف مقنن، جرم انگاری اندیشههای مجرمانه صرف بودهاست.[۱۳]
مواد مرتبط
قانون مجازات اخلالگران در صنایع مصوب 1353[۱۴]
منابع
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد دوم) (بخش تعزیرات). چاپ 2. ققنوس، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 376148
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد دوم) (بخش تعزیرات). چاپ 2. ققنوس، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 376164
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی). چاپ 17. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 434032
- ↑ مرتضی محسنی. دوره حقوق جزای عمومی (جلد سوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. گنج دانش، 1376. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 875728
- ↑ مجله پژوهشهای حقوقی شماره 14 سال 1387. موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3586776
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد دوم) (بخش تعزیرات). چاپ 2. ققنوس، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 376148
- ↑ ایرج گلدوزیان. بایستههای حقوق جزای عمومی (جلد اول دوم سوم). چاپ 20. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 615556
- ↑ مجله پژوهشهای حقوقی شماره 14 سال 1387. موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3586784
- ↑ مجله پژوهشهای حقوقی شماره 14 سال 1387. موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3586780
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی). چاپ 17. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 431756
- ↑ محمدعلی اردبیلی. حقوق جزای عمومی (جلد اول). چاپ 23. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 504376
- ↑ رضا شکری و قادر سیروس. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی (دکترین و رویه کیفری ایران). چاپ 8. مهاجر، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 813104
- ↑ رضا شکری و قادر سیروس. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی (دکترین و رویه کیفری ایران). چاپ 8. مهاجر، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 813100
- ↑ رضا شکری و قادر سیروس. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی (دکترین و رویه کیفری ایران). چاپ 8. مهاجر، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 816968