ماده ۵۵۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
هر کس شخصی را | '''ماده ۵۵۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)''': هر کس شخصی را که قانوناً دستگیر شده و [[فرار]] کرده یا کسی را که متهم است به ارتکاب جرمی و قانوناً امر به دستگیری او شده‌است [[اخفا|مخفی]] کند یا وسایل فرار او را فراهم کند به ترتیب ذیل مجازات خواهد شد: | ||
چنانچه کسی که فرار کرده محکوم به [[اعدام]] یا [[رجم]] یا [[صلب]] یا [[قصاص نفس]] و [[قصاص عضو|اطراف]] | چنانچه کسی که فرار کرده محکوم به [[اعدام]] یا [[رجم]] یا [[صلب]] یا [[قصاص نفس]] و [[قصاص عضو|اطراف]] یا [[قطع ید]] بوده مجازات مخفی کننده یا کمک کننده او در فرار، حبس از یک تا سه سال است و اگر محکوم به [[حبس ابد|حبس دائم]] یا متهم به جرمی بود که مجازات آن اعدام یا صلب است محکوم به شش ماه تا دو سال حبس خواهد شد و در سایر حالات مجازات مرتکب یک ماه تا یک سال حبس خواهد بود. | ||
تبصره - در صورتی که احراز شود فرد فراری دهنده یا مخفی کننده یقین به بی گناهی فرد متهم یا زندانی داشته و در دادگاه نیز ثابت شود از مجازات [[معافیت از مجازات|معاف]] خواهد شد. | |||
* {{زیتونی|[[ماده ۵۵۲ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|مشاهده ماده قبلی]]}} | |||
* {{زیتونی|[[ماده ۵۵۴ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|مشاهده ماده بعدی]]}} | |||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
سابقاَ قانونگذار در [[ماده ۱۲۳ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴ | سابقاَ قانونگذار در [[ماده ۱۲۳ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴]]، مخفی کردن شخص فراری را مورد جرم انگاری قرار داده بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=717208|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref> | ||
== نکات تفسیری دکترین ماده 553 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) == | |||
== نکات | مرتکب این جرم میتواند فرد عادی یا [[مستخدم دولت|مستخدم]] و [[مأمورین دولت|مامور دولت]] باشد، در فرضی که مأمور دولت مرتکب این رفتار شده حسب مورد میتواند مشمول این ماده یا [[ماده ۵۵۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|ماده ۵۵۰]] ([[غفلت|اهمال]] در دستگیری متهم) قرار گیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جلد سوم) (جرایم بر ضد مصالح عمومی کشور شامل جرایم امنیتی، اقتصادی، اجتماعی، اخلاق و عفت عمومی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1506924|صفحه=|نام۱=هوشنگ|نام خانوادگی۱=شامبیاتی|چاپ=9}}</ref> [[عنصر معنوی]] این جرم شامل [[سوءنیت عام]] (اطلاع از فراری بودن) است و [[سو نیت خاص|سوءنیت خاص]] یعنی «قصد فراری دادن یا مخفی کردن»، برای تحقق جرم موضوع این ماده، شرط نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=389132|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> برای برخورداری از معافیت مندرج در تبصره این ماده نیز تحقق دو شرط ضروری است: ۱- احراز اینکه فرد مخفی کننده یا فراری دهنده یقین به بی گناهی شخص داشته ۲- اثبات بی گناهی و صدور حکم [[برائت]] در دادگاه.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=389144|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> | ||
در این | == نکات توضیحی ماده 553 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) == | ||
در این ماده، قانونگذار، مساعدت به شخصی که فرار نموده یا امر به دستگیری او شده را مورد جرم انگاری قرار داده است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جرایم علیه اجرای عدالت قضایی (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3173316|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=یکرنگی|چاپ=2}}</ref> [[عنصر مادی]] این جرم، شامل مخفی کردن یا فراهم نمودن وسایل فرار است که هم در خصوص فرد فراری و هم فرد [[تحت تعقیب]]، میتواند مصداق پیدا کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جرایم علیه اجرای عدالت قضایی (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3173324|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=یکرنگی|چاپ=2}}</ref> منظور از «قانوناً» در این ماده، رعایت مقررات شکلی و ظاهری قانونی است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جرایم علیه اجرای عدالت قضایی (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3173332|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=یکرنگی|چاپ=2}}</ref> | |||
== رویه | == نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 553 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) == | ||
[[اداره حقوقی قوه قضائیه]] در نظریه مشورتی شماره | {{هوش مصنوعی (ماده)}} | ||
# مخفی کردن یا کمک به فرار شخص دستگیر شده یا متهم به جرم، جرم تلقی می‌شود. | |||
# مجازات بستگی به نوع جرم فرد فراری دارد. | |||
# اگر فرد فراری محکوم به اعدام، رجم، صلب، قصاص نفس یا اطراف، یا قطع ید باشد، مجازات مخفی کننده یا کمک کننده حبس از یک تا سه سال است. | |||
# اگر فرد فراری محکوم به حبس دائم یا متهم به جرمی با مجازات اعدام یا صلب باشد، مجازات مخفی کننده یا کمک کننده حبس از شش ماه تا دو سال است. | |||
# در سایر موارد، مجازات مخفی کننده یک ماه تا یک سال حبس است. | |||
# در صورت اثبات یقین به بی گناهی فرد متهم یا زندانی توسط مخفی کننده یا کمک کننده در دادگاه، از مجازات معاف خواهد شد. | |||
== رویه های قضایی == | |||
[[اداره حقوقی قوه قضائیه]] در نظریه مشورتی شماره ۷/۶۲۹۰ مورخ ۶۹/۱۱/۳۰ بیان داشته: «رسیدگی به اتهام فراری یا پناه دادن مجرمان یا متهمان در جرائم مربوط به [[قاچاق]] یا [[مواد مخدر]] از مصادیق قاچاق یا [[جرم|بزه]]های مربوط به مواد مخدر نبوده و در صلاحیت [[دادگاه عمومی]] خواهد بود.»<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون مجازات اسلامی|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=668064|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=5}}</ref> | |||
== مواد مرتبط == | == مواد مرتبط == | ||
[[ماده | * [[ماده ۵۵۲ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)]] | ||
* [[ماده ۱۲۳ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴]] | |||
[[ماده | * [[ماده ۵۵۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)]] | ||
[[ماده ۵۵۴ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|تبصره ماده ۵۵۴ قانون مجازات اسلامی تعزیرات]] | |||
[[ماده | [[ماده ۲۱ قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب ۱۳۷۶]] | ||
[[ماده ۲۲ قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب ۱۳۷۶]] | |||
== مقالات مرتبط == | |||
* [[مطالعة تطبیقی معاونت در جرم در حقوق کیفری ایران، آمریکا و اسکاتلند]] | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{مواد قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)}} | |||
[[رده:فرار محبوسین قانونی و اخفای مقصرین]] | [[رده:فرار محبوسین قانونی و اخفای مقصرین]] | ||
[[رده:اخفای زندانی فراری | [[رده:اخفای زندانی فراری]] | ||
[[رده:فراهم نمودن موجبات فرار زندانی]] | |||
[[رده:مواد قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)]] | |||
{{DEFAULTSORT:ماده 2765}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۷ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۵۰
ماده ۵۵۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): هر کس شخصی را که قانوناً دستگیر شده و فرار کرده یا کسی را که متهم است به ارتکاب جرمی و قانوناً امر به دستگیری او شده‌است مخفی کند یا وسایل فرار او را فراهم کند به ترتیب ذیل مجازات خواهد شد:
چنانچه کسی که فرار کرده محکوم به اعدام یا رجم یا صلب یا قصاص نفس و اطراف یا قطع ید بوده مجازات مخفی کننده یا کمک کننده او در فرار، حبس از یک تا سه سال است و اگر محکوم به حبس دائم یا متهم به جرمی بود که مجازات آن اعدام یا صلب است محکوم به شش ماه تا دو سال حبس خواهد شد و در سایر حالات مجازات مرتکب یک ماه تا یک سال حبس خواهد بود.
تبصره - در صورتی که احراز شود فرد فراری دهنده یا مخفی کننده یقین به بی گناهی فرد متهم یا زندانی داشته و در دادگاه نیز ثابت شود از مجازات معاف خواهد شد.
پیشینه
سابقاَ قانونگذار در ماده ۱۲۳ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴، مخفی کردن شخص فراری را مورد جرم انگاری قرار داده بود.[۱]
نکات تفسیری دکترین ماده 553 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
مرتکب این جرم میتواند فرد عادی یا مستخدم و مامور دولت باشد، در فرضی که مأمور دولت مرتکب این رفتار شده حسب مورد میتواند مشمول این ماده یا ماده ۵۵۰ (اهمال در دستگیری متهم) قرار گیرد.[۲] عنصر معنوی این جرم شامل سوءنیت عام (اطلاع از فراری بودن) است و سوءنیت خاص یعنی «قصد فراری دادن یا مخفی کردن»، برای تحقق جرم موضوع این ماده، شرط نیست.[۳] برای برخورداری از معافیت مندرج در تبصره این ماده نیز تحقق دو شرط ضروری است: ۱- احراز اینکه فرد مخفی کننده یا فراری دهنده یقین به بی گناهی شخص داشته ۲- اثبات بی گناهی و صدور حکم برائت در دادگاه.[۴]
نکات توضیحی ماده 553 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
در این ماده، قانونگذار، مساعدت به شخصی که فرار نموده یا امر به دستگیری او شده را مورد جرم انگاری قرار داده است.[۵] عنصر مادی این جرم، شامل مخفی کردن یا فراهم نمودن وسایل فرار است که هم در خصوص فرد فراری و هم فرد تحت تعقیب، میتواند مصداق پیدا کند.[۶] منظور از «قانوناً» در این ماده، رعایت مقررات شکلی و ظاهری قانونی است.[۷]
نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 553 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
 | محتوای مندرج در این قسمت توسط هوش مصنوعی تولید شده است. |
- مخفی کردن یا کمک به فرار شخص دستگیر شده یا متهم به جرم، جرم تلقی می‌شود.
- مجازات بستگی به نوع جرم فرد فراری دارد.
- اگر فرد فراری محکوم به اعدام، رجم، صلب، قصاص نفس یا اطراف، یا قطع ید باشد، مجازات مخفی کننده یا کمک کننده حبس از یک تا سه سال است.
- اگر فرد فراری محکوم به حبس دائم یا متهم به جرمی با مجازات اعدام یا صلب باشد، مجازات مخفی کننده یا کمک کننده حبس از شش ماه تا دو سال است.
- در سایر موارد، مجازات مخفی کننده یک ماه تا یک سال حبس است.
- در صورت اثبات یقین به بی گناهی فرد متهم یا زندانی توسط مخفی کننده یا کمک کننده در دادگاه، از مجازات معاف خواهد شد.
رویه های قضایی
اداره حقوقی قوه قضائیه در نظریه مشورتی شماره ۷/۶۲۹۰ مورخ ۶۹/۱۱/۳۰ بیان داشته: «رسیدگی به اتهام فراری یا پناه دادن مجرمان یا متهمان در جرائم مربوط به قاچاق یا مواد مخدر از مصادیق قاچاق یا بزه‌های مربوط به مواد مخدر نبوده و در صلاحیت دادگاه عمومی خواهد بود.»[۸]
مواد مرتبط
- ماده ۵۵۲ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
- ماده ۱۲۳ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴
- ماده ۵۵۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
تبصره ماده ۵۵۴ قانون مجازات اسلامی تعزیرات ماده ۲۱ قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب ۱۳۷۶ ماده ۲۲ قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب ۱۳۷۶
مقالات مرتبط
منابع
- ↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 717208
- ↑ هوشنگ شامبیاتی. حقوق کیفری اختصاصی (جلد سوم) (جرایم بر ضد مصالح عمومی کشور شامل جرایم امنیتی، اقتصادی، اجتماعی، اخلاق و عفت عمومی). چاپ 9. مجد، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1506924
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات). چاپ 2. فیض، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 389132
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات). چاپ 2. فیض، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 389144
- ↑ محمد یکرنگی. جرایم علیه اجرای عدالت قضایی (مطالعه تطبیقی). چاپ 2. خرسندی، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3173316
- ↑ محمد یکرنگی. جرایم علیه اجرای عدالت قضایی (مطالعه تطبیقی). چاپ 2. خرسندی، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3173324
- ↑ محمد یکرنگی. جرایم علیه اجرای عدالت قضایی (مطالعه تطبیقی). چاپ 2. خرسندی، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3173332
- ↑ ایرج گلدوزیان. محشای قانون مجازات اسلامی. چاپ 5. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 668064